15.03.1924
Neðri deild: 24. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1181 í B-deild Alþingistíðinda. (425)
38. mál, gengisviðauki á ýmsa tolla og gjöld
Jakob Möller:
Til að byrja með skal jeg taka það fram, að hv. samþm. minn (JÞ) hróflaði ekki við neinu af því, sem jeg sagði um gengið, enda bjóst jeg ekki við því. Hitt er annað mál, hvort útgjöld ríkissjóðs hafa síðan 1911 vaxið hraðar en sem gengishækkuninni nemur. En það er algerlega óheimilt og hin megnasta hugsunarvilla að heimta þá hækkun á tekjunum, sem þarf til að mæta útgjaldaaukningunni, með gengisviðauka. Til að vega á móti nýjum útgjaldaliðum þarf að finna nýja tekjustofna. Og jeg held fast við það, sem jeg sagði áður, að hafi tollarnir verið hæfilega ákveðnir með lögunum 1911, þá má ekki fara lengra nú heldur en komið er, til þess að þeir verki ekki alt of tilfinnanlega á nauðsynjavörur. Tollarnir verða að vera í fullu samræmi við verðhækkunina á vörunum, en hún hefir ekki orðið sem svarar þeirri hækkun á tollunum, sem frv. fer fram á. Og einmitt þess vegna er mjög nauðsynlegt að fundnar verði nýjar leiðir til að afla tekna, en sem komi ekki eins tilfinnanlega við hag almennings.
Hv. 1. þm. G.-K. (ÁF) kvað flestar aðrar þjóðir hafa hækkað tolla sína líkt því, sem hjer er gert ráð fyrir. Það er satt, að ýmsar þjóðir hafa hækkað tolla sína upp í gullgengi, svo sem t. d. hefir verið gert í Noregi. En ólíku er þó saman að jafna, því tillit ber líka að taka til þess, á hverjar vörur tollurinn sje lagður. Jeg hygg, að Íslendingar sjeu einsdæmi í því efni. Við leggjum toll jafnt á allar vörur, hvort sem þær eru nauðsynlegar eða ónauðsynlegar og hvort sem þær eru tilbúnar í landinu eða ekki. Jeg veit ekki, hvort kol eru tolluð í öðrum löndum, en kunnugt er mjer um það, að í Noregi eru þau það ekki. Þar eru menn nógu gáfaðir til að sjá, hvern óhag siglingar þeirra og fiskveiðar biðu við, það. Og ljeleg afsökun er það líka að tala um, að erlendar þjóðir geri þetta. Bæði er það, að þær munu fæstar leggja innflutningstoll á þann nauðsynjavarning, sem ekki er þá framleitt nægilegt af í landinu sjálfu, og þó svo væri, þá ættum vjer ekki samt að þurfa að gera okkur seka í sömu syndinni, heldur hafa nægilegt vit fyrir okkur sjálfum í þeim efnum.