28.03.1924
Neðri deild: 35. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1486 í B-deild Alþingistíðinda. (801)
100. mál, verðtollur
Jón Auðunn Jónsson:
Háttv. þm. Str. (TrÞ) var að koma með dylgjur og aðdróttanir í minn garð, og hygg jeg að honum hafi ekki þótt leitt að geta með einhverjum líkum borið mjer það á brýn, að jeg vildi drepa niður öllum innflutningshöftum. Hann hefir áður sagt svo margt ósatt um mig í blaði sínu. Mun honum því hafa þótt vænt um það að geta nú borið eitthvað á mig, sem hann hefir ætlað, að hefði við einhver rök að styðjast.
Jeg skal nú gera nokkra grein fyrir afstöðu minni í þessu máli. Í gær bar jeg fram tillögu í fjhn., sem jeg vil leyfa mjer að lesa upp:
„Í trausti þess, að ríkisstjórnin beiti lögum nr. 1, 8. mars 1920, til þess að hefta innflutning eins freklega og fært er, með hliðsjón af fjárhagsástandi ríkissjóðs, tekur deildin fyrir næsta mál á dagskrá.“
Þetta var tillaga, sem jeg bar fram í nefndinni um afgreiðslu frv. um bann gegn innflutningi á ýmsum vörum.
Jeg hygg, að flestir hv. deildarmenn muni nú vera sannfærðir um það, að hagur ríkissjóðs sje miklum mun erfiðari en þeir ætluðu, þegar þeir komu til þings. Flestir munu hafa ætlað, að skuldir ríkissjóðs mundu ekki vera meiri en 19 milj. kr., og svo var um fjhn. fyrstu dagana, sem hún starfaði. En af upplýsingum frá bönkunum, einkum Landsbankanum, kom það í ljós, að skuldirnar eru mörgum miljónum króna hærri en greinir í landsreikningnum fyrir 1922. Jafnvel þótt jeg sje hlyntur því að hefta innflutning á óþörfum vörum, svo og þeim vörum, sem með nokkru móti má án vera, sje jeg mjer þó ekki fært annað en að mæla fast með því, að þetta tollaukafrv. verði samþykt og afgreitt sem fyrst. Með því að afgreiða ekki þetta mál strax og það kom fram, hefir ríkissjóður mist tekjur, sem nema áreiðanlega ekki minna en 50–60 þús. kr.
Hv. þm. Str. (TrÞ) sagði, að þessu frv. hefði verið útbýtt hjer í hv. deild samtímis því, að ávarp hafi komið frá verslunarráði Reykjavíkur, og taldi hann þetta tvent geta staðið hvað í sambandi við annað. Þetta er fjarri öllum sanni. Í þessu ávarpi verslunarráðsins er ekki með einu orði minst á innflutningshöft, hvorki til nje frá.
Jeg og margir aðrir deildarmenn erum sannfærðir um það, að lögum frá 1920 hefði mátt beita miklu freklegar en fyrverandi stjórn og fylgismenn hennar hafa látið í veðri vaka. Þetta sýnir reglugerð sú, sem nýlega hefir verið gefin út og tekur yfir flesta aðalflokkana á þeim vörum, sem ekki eru alveg bráðnauðsynlegar, og sumar tegundir, sem enginn getur verið án, svo sem vefnaðarvöru og skófatnað. (TrÞ: Það er kominn í ljós nýr þingvilji). Jeg veit ekki til, að það hafi verið borið upp í þinginu, en stjórnin mun hafa heyrt það álit margra þingmanna fyrir þing og í þingbyrjun, að þetta mundi fært. Eftir því, sem fram hefir komið með þessari reglugerð, er enginn vafi á því, að stjórnin getur í skjóli þessara laga heft innflutning eftir því, sem henni þykir tiltækilegt á hverjum tíma.
Hv. þm. Str. sagði, að með því að snúa sjer ekki að innflutningshöftum, mundu menn vinna fátæklingum tjón, en þeir efnaðri hagnast af. Um þetta má ef til vill segja margt, en það ætti að vera vitanlegt öllum, að innflutningshöft mundu skaða þá fátækari miklu meira en þá hina efnaðri. Sú vara, sem til er í landinu, verður auðvitað altaf því dýrari sem lengra líður frá því, að bannaður var innflutningur á henni, þó að reynt verði að setja einhverjar skorður við því. Hinir efnaðri birgja sig strax upp eins og þeir þykjast þurfa, en það geta fátæklingarnir ekki. Fer því svo áður en varir, að fátæklingarnir fá ekkert af vörunni, þótt hún sje þeim bráðnauðsynleg, því að efna mennirnir hafa keypt hana upp áður. En þrátt fyrir þennan mikla ókost á aðflutningsbanni á vörum, þá eru tímarnir nú svo alvarlegir, að nauðsynlegt er að gera einhverjar ráðstafanir í þessa átt. Hvað sem aðrir hv. þm. segja, vil jeg lýsa yfir, að jeg treysti núverandi atvrh. (MG) mjög vel til að fara með þessi mál. Jeg hygg, þrátt fyrir glamur ýmsra hv. þm., að hann hafi sýnt meiri festu í þessu máli en margir aðrir. (TrÞ: Árið 1921 sjerstaklega). Jeg get búist við því, að stjórnin muni ekki fá þakkir fyrir að hafa þetta starf á hendi. En vilji hún taka það að sjer, tel jeg það bestu leiðina, og þá, sem vænlegust er, að nái tilgangi sínum. Það er öldungis víst, að þó að vjer samþykkjum í dag eða á morgun lög um innflutningsbann á ýmsum varningi, mun það reynast í framkvæmdinni, að ýmsum vörum hefði verið slept, sem ætti að banna að rjettu lagi, en aftur bannaðar margar þær tegundir, sem vjer komumst ekki hjá því að flytja inn og þá verður að veita undanþágu fyrir. Jeg get hugsað, að hv. þm. Str. gangi til sá metnaður í þessu máli, að hann vilji ekki unna hinni nýju stjórn að fara með innflutningshöftin. En jeg efast ekki um, að hún mundi sýna stórmikla yfirburði yfir fyrverandi stjóra í meðferð þessa máls og annara.