17.03.1926
Neðri deild: 33. fundur, 38. löggjafarþing.
Sjá dálk 2154 í B-deild Alþingistíðinda. (1777)
15. mál, útsvör
Atvinnumálaráðherra (MG):
Jeg skal svara strax hv. 1. þm. N.-M. (HStef). Hann hefir ekki getað sannfært mig um það, að óþarft sje að hafa í frv. ákvæði það, er hann vill nema í burtu, að hreppsnefndir þurfi að fá samþykki sýslunefnda og bæjarstjórnir atvrh. til þess að leggja á viðbótarútsvar, sem nemi 1/5 af aðalútsvari.
Þetta er gamalt ákvæði, sem miðar að því að láta æðri stjórnarvöld hafa íhlutunarrjett um fjármál hreppa. Það gerir ekki hreppana ómynduga, enda hafa þeir þá verið það hingað til, þar sem þetta ákvæði er í núgildandi lögum. Mjer finst þetta ákvæði vera frekar til bóta, því að það gefur æðri stjórnarvöldum tækifæri til að grípa fram í, ef óvarlega er farið með fjármál hreppanna. Og svo er þess að gæta, að þar sent hreppsnefndir hafa rjett til að leggja á beina skatta, þá er eðlilegt að setja einhvern hemil á þær, og væri því skemd á frv., ef þetta ákvæði væri felt í burtu.
2., 4. og 5. brtt. eru um menn, sem eru að flytja til landsins eða fara úr landi, og um erlenda menn búsetta hjer á landi. Út af því vil jeg aðeins taka það fram, að ákvæði frv. um þetta eru í samræmi við reglur, sem yfirleitt er fylgt við sveitarútsvarslöggjöf annara þjóða. Í reglum þessum er gengið út frá því, að maður, sem flytur, fái að vera skattlaus á nýja heimilinu part úr ári, af því hann geldur skatt á hinu fyrra heimili árið sem er að líða. Þetta er viðtekin regla. Nú erum við að semja við Dani um skattamálin, og jeg býst við, að þessari reglu verði þá slegið fastri.
4. brtt. er bygð á dálitlum misskilningi. Mjer skildist á hv. 1. þm. N.-M., að hann áliti, að þessi orð: „í hlutfalli við dvöl þar“ ættu við atvinnurekstur, en þau eiga við „eða dvelst hjer á gjaldárinu.“ Þetta getur átt við útlendinga, sem dvelja hjer án þess að stunda atvinnu, t. d. auðuga menn, sem eru hjer sjer til gamans. Eftir brtt. hv. 1. þm. N.-M. sleppa slíkir menn við útsvar, en eftir stjfrv. má leggja á þá útsvar, ef þeir dvelja hjer 1/3 ársins. Hv. þm. blandaði þessu saman við menn, er reka hjer atvinnu, en ef hann lítur á 6. gr. 2. getur hann sjeð, að ekkert tímatakmark er sett, þegar um atvinnurekstur er að ræða.
Þá er síðasta brtt., og er það sú, sem helst kemur til mála að samþykkja. Skal jeg ekki gera það að kappsmáli, hvort verður. Þessu gætu þó fylgt ýmsir vafningar í framkvæmd, en í raun og veru er hugsunin í brtt. rjett.