02.03.1929
Neðri deild: 12. fundur, 41. löggjafarþing.
Sjá dálk 2301 í B-deild Alþingistíðinda. (1038)
47. mál, kosningar til Alþingis
Haraldur Guðmundsson:
Það er alveg rjett hjá hv. 1. þm. N.-M., að engar nýjar ástæður hafi verið færðar fram gegn frv. þessu. Er þar því jafnt á komið með sækjendum og verjendum, því að engar nýjar ástæður hafa heldur verið færðar fram með því. Þessi hv. þm. vildi halda því fram, að það væri jafnvel auðveldara fyrir kjósendur að fara á skrifstofu til hlutaðeigandi lögreglustjóra og greiða þar atkv. heldur en að fara á kjörstað heima hjá sjer til þess að neyta þar kosningarrjettar síns á kjördegi. Þetta er fjarstæða ein hjá hv. þm. (HStef: Er þá mögulegt fyrir kjósendur að kjósa annarsstaðar en á kjörstað?). Um þetta spyr hv. þm. tæplega af fávísi einni, þar sem jeg flutti í fyrra frv., sem varð að lögum, um kosningar utan kjörstaða. Annars finst mjer hann mjög broslegur þessi framsóknaríhaldsbræðingur eða íhaldsframsóknarbræðingar, eða hvað maður á að kalla hann. Bæði íhaldsmenn og framsóknar halda, að þeir græði hvor um sig á færslu kjördagsins. Framsóknarmenn halda, að íhaldsmenn sjeu svo framúrskarandi duglegir að sækja kjörfund, og ekkert veður geti hamlað þeim, og því sje hagur fyrir þá að hafa kjördaginn 1. vetrardag, og alveg hið sama halda íhaldsmenn um framsóknarmenn. Þeir halda hvorir um sig, að hinir græði á því að hafa þann kjördag, sem nú er.
Hv. 1. þm. Rang. varaði hv. dm. mjög við því að fara að orðum jafnaðarmanna í deildinni, því að það, sem við vildum, væri að draga sem mest af völdum til okkar, en það væri þegar búið að gera of mikið að því að slaka til við okkur, og væri því best að hætta slíku. Með þessum einlægu og opinskáu ummælum sínum mun hv. þm. hafa hitt naglann á höfuðið, því að frv. þetta, sem hjer er til umr., er beinlínis fram komið til þess að draga úr áhrifum jafnaðarmanna í þinginu, þar sem því er beinlínis ætlað að koma í veg fyrir, að jafnaðarmenn geti neytt atkvæðisrjettar síns eins og verið hefir.
Hv. 1. þm. Skagf. vildi halda því fram, að hinar afarmörgu áskoranir um að fella frv. þetta, sem Alþingi berast hvaðanæfa af landinu, væru beinlínis sendar til þess að þóknast mjer og öðrum þm. Alþýðuflokksins. Hv. þm. virðist álíta mig og aðra þm. Alþfl. býsna mikla áhrifamenn, úr því hann telur, að þúsundir manna mótmæli frv. til þess að gera okkur til geðs. Auðvitað þykir mjer vænt um þetta álit hans á mjer, að jeg hafi svo mikið álit og vinsældir meðal landsmanna. Hinsvegar lít jeg svo á þessar áskoranir, að þær sanni það eitt, að skoðanir okkar jafnaðarmannafulltrúanna sjeu í betra samræmi við skoðanir almennings en skoðanir hv. 1. þm. Skagf. og hans fylgifiska.
Þá spurðist þessi hv. þm. fyrir um það, hvernig þm. ættu yfirleitt að fara að því að fá að vita vilja almennings. Þessari spurningu hjelt jeg, að hv. þm. myndi best geta svarað sjálfur. A. m. k. ætti hann að minnast hins greinilega almenningsvilja, sem fram kom við síðustu alþingiskosningar og neyddi hann og stjórnarbræður hans til að sleppa völdum.
Þá sagði þessi hv. þm., að það hefði dregið niður í mjer, þegar stjskr. var nefnd. Margur hyggur mann af sjer. Hv. þm. hefir ef til vill einhvern beyg af stjskr. Jeg tel mörg ákvæði stjskr. óhæf og andstæð rjettarvitund fólksins og mun óhræddur vinna að því að fá þau burtu numin.