07.05.1929
Neðri deild: 63. fundur, 41. löggjafarþing.
Sjá dálk 252 í C-deild Alþingistíðinda. (2434)
81. mál, bann gegn líkamlegum refsingum
Flm. (Haraldur Guðmundsson):
Jeg veit ekki, hvort þeir hv. þm., sem nú hafa talað, hv. 1. þm. Skagf. og hv. 1. þm. S.-M., eru illa útsofnir, eða hvort eitthvað annað veldur því, að hugsun þeirra er svo óskýr. Jeg þóttist hafa gert sæmilega skýrt grein fyrir því, hvað meint væri með líkamlegum refsingum, að þær eru ekki hið sama og misþyrming. Hitt þarf enginn maður mjer að segja, að hegning liggur við misþyrmingum. Það veit jeg vel. En hvað er misþyrming? Hv. 1. þm. Skagf. veit, að um það er ekki til nein ákveðin skýrgreining, heldur fer það eftir mati dómara í hverju einstöku tilfelli. En alment mun ekki annað talið misþyrming en það, sem meiðsl eða áverki hlýst af. Jeg veit vel, að hegningarlögin banna misþyrmingar og leggja við víti ef þeim er beitt, en hitt veit jeg líka, og tók það fram í fyrri ræðu minni, að líkamlegum refsingum er víða beitt, og það allharkalegum stundum, eins og komið hefir í ljós, án þess að hægt sje að færa það undir misþyrmingar. Dæmið um skólastjórann á Akureyri er einmitt besta sönnun míns máls, að líkamlegum refsingum er beitt, án þess að misþyrmingar sjeu taldar. Vegna þess að þar var ekki um það að ræða, sem misþyrming er kallað, var sú leið farin, að kæra kennarann fyrir skólanefnd og reyna að hafa af honum stöðuna. Ef kærendur hefðu álitið, að hægt væri að fá kennarann dæmdan eftir 204. gr. hegningarlaganna, er engum vafa undirorpið, að hann hefði verið kærður fyrir brot á hegningarlögunum, en þess var engin von, og því var hin leiðin farin, að kæra til skólanefndar. í rannsóknarskýrslu skólanefndar er framburður drengsins bókaður, þar sem hann segist ekki hafa fundið til, nema þegar hann fjekk snoppunginn á kinnina. Mjer kemur ekki til hugar að mæla þessari uppeldisaðferð bót, síður en svo. Jeg tel það hinn mesta ljóð á ráði hvers kennara, ef hann þarf að beita líkamlegum refsingum til þess að halda uppi reglu og láta börnin læra, en hinu verður ekki á móti mælt, að þessi kennari er tekinn út úr af pólitískum ástæðum, því að víða út um land sitja stjettarbræður hans, sem eru jafn syndugir og hann í þessu efni, ef ekki syndugri, óátaldir. Og fyrir þetta verður ekki girt, nema ríkisvaldið setji reglur fyrir því, að ekki megi beita líkamlegum refsingum í skólum. Með þessu er einnig svarað hv. 1. þm. S.-M., sem talaði aðeins um misþyrmingar. Þessi gamli og gætni þm. var að reyna að sýna fyndni sína og spurði sem svo: Hvar liggur ákæruvaldið í þessum efnum, á barnið að kæra foreldra sína eða kennara, ef frv. verður samþ.? Hefir þessi hv. þm. athugað það, hvar ákæruvaldið er nú, þegar um misþyrmingar er að ræða. Hann ætti að líta í hegningarlögin, og þá mundi hann sjá, að ákæruvaldið er ekki aðeins hjá þeim, sem fyrir misþyrmingunum verða, heldur og sjerhverjum góðum borgara. Ef þetta því á að vera fyndni, er það ljeleg fyndni, ef ekki, þá er það meinloka. Það gildir í þessu efni sem öðru, að ákæruvaldið er hjá hverjum þeim, sem verður þess var að lögin eru brotin.
Hv. 1. þm. Skagf. sagði, að jeg hefði verið að bera í bætifláka fyrir kennarann á Akureyri. Þetta er fjarri sanni. Jeg tel það ótækt, að kennarar skuli beita slíkum aðferðum við starf sitt. En það er hin mesta ósanngirni og stjórn mentamálanna til stórrar hneisu, að einn kennari skuli tekinn út úr og flæmdur frá starfi sínu, fyrir samskonar ávirðingar og ýmsir stjettarbræður hans komast upp með óátalið. Jeg játa það, að jeg er svo gamaldags, að jeg get hugsað mjer, að snoppungur geti undir vissum kringumstæðum gert nokkurt gagn. En hitt er jafn víst, að líkamlegar refsingar gera yfirleitt margfalt meira ógagn en gagn. Uppeldisfræðingar eru sammála um það, að þótt færa megi líkamlegum refsingum sitthvað til málsbóta, sje sjálfsagt að afnema þær, því að hin tilfellin, þar sem þær beinlínis gera ilt, eru margfalt fleiri. Yfirleitt má segja, að sú stefna sje — sem betur fer — að deyja út, að það eigi að berja barn til bókar, og hin að verða
ofan á, að glæða eigi þá eiginleika með lægni og lipurð, sem í barnssálinni búa. Gildir það jafnt í heimahúsum, skólum og við iðnnám.