17.08.1931
Efri deild: 31. fundur, 44. löggjafarþing.
Sjá dálk 1268 í B-deild Alþingistíðinda. (2067)
64. mál, stækkun lögsagnarumdæmis Reykjavíkur
Jakob Möller:
Það væri fróðlegt að rekja sögu þessa máls, en ég mun þó sleppa því að þessu sinni. Ég vildi aftur á móti vekja athygli manna á því, að allar ástæðurnar, sem hv. 2. landsk. færði með frv., hnigu í þá átt, að þetta væri aðallega gert vegna íbúa Skildinganess sjálfs. Eftir þessu ætti Rvíkurbæ engin þægð að vera í þessari sameiningu, og finnst mér þessi afstaða hv. 2. landsk. — sem kallar sig fulltrúa Rvíkur í þessu máli — mjög undarleg. Hann gaf það samt í skyn, að hann mundi ganga að hvaða afarkostum sem væri fyrir hönd Rvíkur, bara ef frv. næði fram að ganga: ég býst við, að hann reyndi að berja það í gegn, þótt Rvík ætti að snara út heilli millj. króna fyrir þennan landskika.
Þannig virðist mér verði að skilja ákafa hans eftir því, að frv. sleppi óbreytt frá þessari hv. d. — Í þessu frv. er ekkert tekið fram um upphæð skaðabótagreiðslunnar, og vitum við því ekkert um það nú, hve há hún kann að verða. Og þótt ég sé málinu frekar fylgjandi, álít ég, að það verði að taka tillit til þess, hvað þessi sameining komi til með að kosta Rvík. Meðan frv. er svo úr garði gert sem nú er, mun ég því ekki greiða því atkv. — Annars eru skaðabætur þær, er Rvíkurbær greiddi, þegar jarðirnar Ártún, Árbær og Breiðholt voru lagðar undir Rvík, alls ekki sambærilegar við skaðabætur þær, sem um væri að ræða eftir þessu frv. Þar voru einstakar jarðir teknar út úr hreppnum og lagðar undir bæjarfélagið, en þarna er að ræða um heilt landsvæði, sem getur hvenær sem er orðið sjálfstætt sveitarfélag samkv. sveitarstjórnarlögunum. Þess vegna get ég ekki séð, að Seltjarnarneshreppi beri nokkrar skaðabætur út af þessari sameiningu. — Ein ástæða hv. 2. landsk. fyrir þessu frv. var skattflóttamennirnir, sem hv. jafnaðarmenn eru alltaf að tala um. En þetta er alveg hlægileg ástæða fyrir þessu frv., því að auðvitað gætu þessir menn, ef þeir eru nokkrir, haft nóga staði til þess að venda i, þótt þetta landsvæði yrði lagt til Rvíkur. Áhugi á þessu máli vaknaði fyrst við það, að ákveðinn maður, sem átti land þarna suður frá, flutti sig þangað og losnaði um leið við útsvarsskyldu í Reykjavík. Út af þessu var útsvarslögunum breytt þannig, að maður þessi varð að greiða útsvör hér. Seinna var þeim þó breytt aftur fyrir atbeina Framsóknarflokksins þannig, að útsvarsskyldan féll niður aftur. Næst var tekin upp sú aðferð, að reyna að leggja Skildinganes undir Reykjavík, en þá var þessi maður orð inn skattborgari í Reykjavík fyrir eigin aðgerðir. Hv. 2. landsk. getur ekki bent á nokkurt dæmi um skattflótta úr Reykjavík suður eftir, enda eru nógir aðrir staðir í nánd við Reykjavík til að flýja í, ef menn vildu. Nei, nauðsynin er eingöngu vegna Skildinganess sjálfs, en alls ekki vegna Rvíkur. Ég tel rétt, að sameiningin fari fram, en ég get ekki séð, að neinn lífsháski sé á ferðum, þótt hún bíði næsta þings. Hv. 2. landsk. hefir engin rök fært fyrir því, að þessu máli liggi svo mikið á, að það verði að ná fram að ganga nú, hve vitlaus ákvæði sem í því eru og hve illa sem réttur Reykvíkinga er tryggður.
Um brtt. við 2. gr. er það að segja, að hún er borin fram til að takmarka framfærsluskylduna. Hv. 2. landsk. veit, að dvöl á einum stað getur valdið sveitfesti á öðrum, af því að menn slíta sveitfestitímann. Eftir orðalagi frv. má skilja svo, að framfærsluskyldan falli á Reykjavík. En meiningin er skýlaus, ef bætt er inn í „í Seltjarnarneshreppi“. Það má segja, að brtt. þessi sé aðeins leiðrétting, en þetta út af fyrir sig sýnir, hvernig frv. er úr garði gert.