24.07.1931
Neðri deild: 11. fundur, 44. löggjafarþing.
Sjá dálk 241 í C-deild Alþingistíðinda. (2284)
82. mál, prestakallasjóður
Jónas Þorbergsson:
Ég get lýst yfir því, að ég er sammála hv. flm. (MJ) um meginhugsun þessa frv., þ. e., að fé, sem lög ákveða, að verja skuli til kirkjulegrar starfsemi, en sparast við það, að prestaköll standa auð um lengri eða skemmri tíma, verði varið á einn eða annan hátt til kirkjulegrar starfsemi. Þó langar mig til þess að minnast á nokkur atriði til athugunar fyrir hv. n. og hv. flm. Ég gæti jafnvel búizt við að flytja brtt. við frv., og vænti þá þess, að hv. flm. athugi hana með sanngirni og góðvild.
Það, sem mér virðist eiga að koma hér nokkuð til greina, eru messurnar, sem fluttar eru í útvarpið. Það er nú orðið svo útbreitt, að á þær messur hlustar fleira fólk en í öllum kirkjum landsins til samans. Þetta atriði á að koma til greina, þegar talað er um að verja fé til kirkjulegrar starfsemi í landinu.
Útvarpið bætir til muna úr prestleysinu í þeim prestaköllum, sem auð standa. Jafnvel þykir reynsla benda til þess nú þegar, að vel geti svo farið, að útvarpið dragi allmjög úr kirkjusókn, þegar stundir líða fram. Þetta gæti leitt til þess, að prestum fækkaði enn, af því þeim leiddist að stunda starfið, ef kirkjusókn hrakaði. Ef svo vildi til, þá losnaði enn nokkurt fé, sem lögum samkv. á að fara til kirkjulegrar starfsemi. Það væri því fyllilega sanngjarnt, að það rynni að einhverjum hluta til útvarpsmessnanna.
Útvarpið hefir til þessa eingöngu varpað út messum úr kirkjunum í Reykjavík, án þess að gjalda þeim nokkuð fyrir. En það er mjög óvíst, hvort útvarpið getur til langframa verið slík bónbjargastofnun, án þess að greiða eitthvað til presta eða safnaða, t. d. fyrir söng. Auk þess ber nauðsyn til þess að fá fleiri presta til að gera útvarpsmessurnar sem fjölbreyttastar. Þar með er ekki sagt, að messurnar hafi ekki verið góðar, eftir því sem við eigum völ á. En útvarpið verður að gera ráð fyrir að verja fé til þessa í framtíðinni. Og þar sem kirkjan er opinber stofnun, er það óviðfelldið, að hún lifi á bónbjörgum. Virðist mér því rétt að verja spöruðu fé að einhverju leyti til útvarpsins. Ég skal svo ekki fjölyrða meira um þetta, en hefi drepið á þetta til athugunar fyrir hv. n., og tala, ef til vill, við hv. flm. um brtt.