25.04.1932
Neðri deild: 59. fundur, 45. löggjafarþing.
Sjá dálk 458 í C-deild Alþingistíðinda. (3369)
226. mál, jarðræktarlög
Magnús Jónsson [óyfirl.]:
Að svo miklu leyti sem hæstv. forsrh. ber fram ný rök fyrir þessu máli, get ég ekki séð, að þau séu mjög knýjandi. Þau hnigu aðallega í þá att, að af því að Bfél. Ísl. hefði nú þegar miklu meira sjálfstæði en nokkur önnur stofnun á landinu, þá ætti það að fá enn þá meira sjálfstæði. Það er ekkert annað sérstakt við þessa stofnun en það, að hún hefir nú miklu meira vald yfir sínum málum en nokkru öðru félagi eða stofnun er fengið yfir sinni starfsgrein, og það út af fyrir sig er engin ástæða til að auka enn við vald Bfél. Ísl. Hitt, að svo vel sé búið um kosningar til búnaðarþingsins, að þess vegna sé óhætt að fela því þetta mikla vald og gera það að ríki í ríkinu, er heldur engin ástæða, þegar hver einasta stofnun, sem fengi slíkt vald, myndi þegar í stað, þótt að væri ekki sett sem skilyrði, koma upp hjá sér eins föstu kosningafyrirkomulagi og Bfél. Ísl. hefir nú. Ef t. d. kirkjunni væri fengið líkt vald yfir sínum málum og kirkjuþingið gæti falið sínum forstjórum að ráðstafa fé til kirkjumála, þá yrði vitaskuld útbúið, annaðhvort með lögum eða samþykktum innan félagsskaparins, fast skipulag.
Viðvíkjandi eindregnum kröfum, sem koma fram, þá legg ég nú lítið upp úr heim. Það eru alltaf þessar kröfur frá hverri starfsgrein um að fá að hafa hina og þessa hlutdeild í sínum málum. Læknarnir vildu t. d. helzt hafa læknaþing og ráða sínum málum algerlega og þurfa sem minnst að sækja undir aðra. Þetta er alstaðar svo, en Alþ. verður að ákveða, hve langt slíkt á að ganga.
Það má ekki skilja þessi orð mín svo, að ég sé út af fyrir sig að amast við þessu, heldur er ég eins og ég gat um í upphafi viss um, að aukið vald Bfél. Ísl. leiðir til þeirra árekstra, að eftir hinni sögulegu þróun verður ekki farið og þær raddir verða háværari, sem krefjast, að þessum málum verði hér sem annarsstaðar skipað með lögum og lögð undir stjónarráðið sem sérstök deild þess, og ég álít, að það eitt verði til hins verra. Ég álít, að hin ráðgefandi samkoma sá mjög heilbrigt sambland af áhrifum Alþ. og áhuga bændanna, sem vitanlega hafa mesta þekkingu og finna bezt, hvar skórinn kreppir í þessum efnum.