01.03.1933
Neðri deild: 13. fundur, 46. löggjafarþing.
Sjá dálk 671 í B-deild Alþingistíðinda. (494)
4. mál, bifreiðaskatt og fl.
Frsm. (Bernharð Stefánsson):
Hv. 3. þm. Reykv. vék að því áðan, sem töluverðar umr. hafa orðið um hér í d. áður, bæði milli okkar og annara, að það væru til margir bílar hér, sem aldrei kæmu út á vegakerfi landsins. Finnst honum þeir bílar ekki eiga að greiða skatt til veganna fremur en t. d. bátar. Það kann að vera rétt, að það séu til bílar, t. d. í Vestmannaeyjum, sem aldrei koma út á vegakerfi landsins. En í 1. um bifreiða- og benzínskatt er einmitt, til þess að bæta Vestmanneyingum þetta upp, ákvæði um, að hluti af skattinum gangi til vegagerða í Vestmannaeyjum. Það skal játað, að auk þessa getur verið, að til séu bílar í afskekktustu kaupstöðunum, sérstaklega Siglufirði og Ísafirði, sem ekki koma á vegakerfi landsins. En á þessum stöðum eru mjög fáir bílar, svo skatturinn kemur ekki mikið til greina þar.
Ég býst nú líka við, að hv. þm. hafi sérstaklega verið að hugsa um sitt eigið kjördæmi í þessu efni. En það er áreiðanlegt, að hér í Rvík eru annaðhvort engir eða a. m. k. sárfáir bílar, sem ekki koma oft út á vegakerfi landsins. Það er áreiðanlegt, að h. u. b. allar bifreiðar Rvíkur fara margsinnis um þann vegarkafla, sem tiltölulega mest fé hefir verið lagt til úr ríkissjóði af þjóðvegum landsins. Svo það er víst, að hann þarf ekki að kvarta fyrir hönd síns kjördæmis í þessu efni.
Hv. þm. kvaðst álíta yfirleitt óheppilegt að leggja á sérstaka skatta í sérstöku augnamiði. Það ætti heldur að borga allt úr ríkissjóði, sem þyrfti til þeirra framkvæmda, sem ríkið vildi leggja í. En hvað er eiginlega ríkissjóður og hvernig verður hann til? Hann getur ekki orðið til nema af sköttum, sem lagðir eru á almenning í landinu í einhverri mynd. Og ég hygg, að þó litið væri á benzínskattinn sem almennan skattstofn fyrir ríkissjóð, þá sé hann ekki miklu ranglátari en ýmsir aðrir skattar, sem lagðir eru á þjóðina. Ég tel víst, að hv. 3. þm. Reykv. hafi talsverð áhrif hér í bænum. Og ég veit ekki betur, en að Rvíkurbær leggi á allhá hafnargjöld. Hvað eru hafnargjöldin annað en sérstakur skattur vegna sérstakra mannvirkja, skattur, sem kemur niður á samgöngum? Hafnargjöldin leggjast á vörur, sem hingað eru fluttar, og sem héðan eru seldar út um land. Ég sé ekki nokkurn eðlismun á bílaskattinum og hafnargjöldunum. En e. t. v. verður nú á næstunni farið að afnema öll hafnargjöld hér í Rvík. eða a. m. k. ætti að mega vænta þess, að hv. þm. beitti sér fyrir því. Þá gæti málið farið að horfa öðruvísi við.
Hv. þm. Borgf. taldi, að ég væri orðinn sér sammála um till. hans í þessu máli. Ég held, að við höfum alltaf verið sammála um eðli málsins í sjálfu sér, nefnilega þann grundvöll, að skatturinn eigi að endurgreiðast af því benzíni, sem notað er til annars en bíla. En spurningin er: ef farið er að ákveða minnstu notkun, sem endurgreiðsluákvæðið skal ná til, til þess að forðast óþægindi og óþarfa vafstur, hvað á þá takmarkið að vera hátt? Ég hefi haldið fram, að 500 l. notkun á ári væri hæfilegt takmark, ef eitthvert takmark væri haft á annað borð. En ég skal játa, að hv. þm. kom fram með upplýsingar í síðustu ræðu sinni, sem hafa talsvert að segja, ef þær eru réttar. Hann segir, að algeng teg. báta noti að meðaltali 300400 1. á ári af benzíni. Ég hefi haldið, að þessi notkun væri töluvert hærri, og hafði ég fengið um það upplýsingar, sem ég taldi nokkuð ábyggilegar, og á þeim upplýsingum var till. n. byggð.
Hv. 2. þm. Rang. vildi í fyrstu halda fram, eftir því sem mér skildist, að flutningsgjöld bíla hefðu hækkað vegna þessa skatts. Seinna sagði hann, að ef þessi skattur hefði ekki verið lagður á, mundu flutningsgjöldin hafa lækkað. Það er nú svo, að flutningagjöldin hafa lækkað, þrátt fyrir skattinn, og það mjög mikið. T. d. var fargjaldið með bílum milli Rvíkur og Akureyrar í sumar, eftir að skatturinn var genginn í gildi, nákvæmlega helmingi lægra heldur en það var fyrir tveimur árum. Það getur verið, að aukin samkeppni milli þeirra, sem þessa flutninga stunda, eigi nokkurn þátt í þessari miklu lækkun. En ég er ekki í efa um, að aðalástæðan er sú, að vegirnir hafa batnað og bílarnir þar af leiðandi þurfa miklu minna benzín til ferðalagsins. Það má nú segja, að þessi hagnaður af bættum vegum komi jafnt, þó féð til vegagerðanna og vegaviðhaldsins sé tekið beinlínis úr ríkissjóði, en ekki með þessum sérstaka skatti. En hvar á ríkissjóður að taka peninga til alls eins og nú er ástatt? Menn heimta hver í kapp við annan hinar og aðrar framkvæmdir, eins og eðlilegt er. En það er bara hvergi til sú uppspretta fyrir ríkissjóð, sem hann getur ausið úr peningum, án þess það þurfi á einhvern hátt að koma niður á þegnunum. Og ég er alveg sannfærður um, að bíla- og benzínskatturinn, sem er notaður til vegabóta framyfir það, sem ríkissjóður mundi annars sjá sér fært að leggja til þeirra framkvæmda, hvað sem hv. þm. Seyðf. og aðrir segja, borgar sig beinlínis fyrir þá hina sömu, sem hann þurfa að greiða.