08.12.1933
Efri deild: 29. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 298 í B-deild Alþingistíðinda. (270)
2. mál, kosningar til Alþingis
Ingvar Pálmason:
Ég mun ekki lengja þessa umr. mikið, en mér þykir þó hlýða að fara nokkrum orðum um þær brtt., sem við í meiri hl. stjskrn. höfum flutt. Er þar fyrst brtt. við 11. gr. Má segja, að hún sé aðeins leiðrétting, sem er nauðsynleg vegna þeirra breyt., sem þegar hafa verið gerðar á frv. Brtt. er sem sé þess efnis, hvernig fara eigi að, þegar frambjóðandi á sæti í landskjörstjórn. Þar sem nú er í gr. ákvæði um það, hvernig fara eigi að, ef frambjóðandi er í yfir- eða undirkjörstjórn, þykir rétt að gera þessi ákvæði að því er snertir landskjörstjórn skýr og ótvíræð. Þessi brtt. er flutt fyrir tilmæli meiri hl. stjskrn. og má því að vissu leyti telja hana leiðréttingu.
Þá er 2. brtt. Við hana er það að athuga, að þegar hún var vélrituð, þá féllu niður orð úr henni, svo að þarf að leiðrétta hana. Brtt. á að vera þannig: „Síðasti málsl. fyrri málsgr. fellur burt“. Þetta vil ég biðja hv. þdm. að leiðrétta.
3. brtt. álítum við beina lagfæringu á frv., og sama er að segja um 4. brtt. Það hefði kannske mátt segja, að óþarfi hefði verið að bera fram brtt. um það atriði, sem þar um ræðir, en mátt leiðrétta það sem prentvillu, en það skiptir ekki miklu máli.
5. brtt. er nauðsynleg til samræmis við önnur ákvæði frv.
Ég held, að ég þurfi þá ekki að fara fleiri orðum um þessar brtt., en ég vil bara taka það fram, að þó að við flytjum nú þessar brtt. til leiðréttingar, þá segi ég fyrir mig persónulega, að ég er alls ekki ánægður með frv. í þeirri mynd, sem það hefir nú, og ég lít svipað og hv. 1. landsk. á skilning stjórnarskrárinnar. Ég fer ekki út í neinar lögskýringar um það, en bæði af þeim skilningi, sem ég hefi á orðalagi stjskrfrv., sem nú hefir verið samþ., og þó sérstaklega með tilliti til forsögu málsins, álít ég, að með þessu sé a. m. k. farið í kringum anda stjskr. En með þetta frv. eins og það er er ég mjög óánægður, en eins og nú standa sakir er ekki annað að gera en að samþ. frv. nú, því að það er vitað, að í þessari afgreiðslu frv. milli deilda verður ekki fullnægt okkar skilningi um það, hvort heimilt sé að hafa einskonar eða tvennskonar landslista. Ég álít, að þar sem þingið hefir nú staðið svo lengi, fullar 5 vikur, þá megi það ekki henda, að aðalmál þingsins verði fellt og svo skorað á stj. að gefa út bráðabirgðalög. Slíkt má ekki koma fyrir. Það verður því að samþ. frv., en þess er ég fullviss, að þegar farið verður að framkvæma þessi 1., þá mun það koma í ljós, að full þörf er að endurskoða þau. Það er heldur ekkert undarlegt, því að hér erum við að semja kosningal. undir öðru viðhorfi en við höfum áður vanizt. Þess vegna er ekkert undarlegt, þó að reynslan kunni að sýna, að fljótlega þurfi að breyta þessum 1.
Hinsvegar skal ég taka það fram, að ég legg ekki mikla áherzlu á það, hvort brtt. verði samþ. eða ekki, því að það getur vel verið, að segja megi, að réttust afstaða okkar í meiri hl. stjskrn. væri sú, að taka við frv. óbreyttu og segja, að það séu handaverk Nd., sem við ráðum ekki við, og jafnvel svara því til, að úr því, sem komið væri, mættu 1. verða hvað vitlaus sem væri okkar vegna, en við höfum þó komið okkur saman um að lagfæra frv., eftir því sem unnt er úr því sem komið er.
Læt ég nú útrætt um þetta mál og læt skeika að sköpuðu, hvernig um það fer.