23.11.1933
Efri deild: 17. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 385 í B-deild Alþingistíðinda. (502)
33. mál, Söfnunarsjóður Íslands
Frsm. (Kári Sigurjónsson):
Frv. þetta er eitt þeirra mála, er fram hafa komið í þeim tilgangi að létta skuldugum mönnum greiðslu á þessum erfiðu tímum. Með frv. er fram á það farið að breyta 24. gr. 1. um Söfnunarsjóð Íslands, en þau 1. eru nú allgömul orðin, eða frá 1888. Mælir það með því, að þau séu tekin til athugunar. Þótt hér sé ekki um neitt stórmál að ræða, þá telur n. rétt, að slík breyt. verði gerð sem í frv. felst, þó með þeirri breyt., að samræmt sé því, sem tíðkast í öðrum lánsstofnunum.
Eins og tekið er fram í frv., eru dráttarvextir Söfnunarsjóðsins allháir. Bornir saman við stofn skuldarinnar samsvara þeir um kr. 1.50 á mánuði af hverjum 1000 kr., eða um 18 kr. á ári. Þetta er hátt, samanborið við aðrar lánsstofnanir. N. er sammála um að lækka þetta, en þó ekki eins mikið og frv. fer fram á. Í frv. er svo ákveðið, að dráttarvextir skuli vera ¾% fyrir hvern mánuð, en n. þótti rétt að ákveða 1% af þeirri upphæð, sem vanskil verða á. Þetta sýnist nú ekki muna mjög miklu. Ef miðað er við vanskil vaxta af 1000 kr. láni, þá verða dráttarvextir samkv. frv. 45 aurar á mánuði, eða kr. 5.40 á ári, en eftir till. n. 60 aurar á mánuði, eða kr. 7.20 á ári. Verða þeir vextir því a. m. k. 2½ sinnum lægri en nú er. Að vísu mun það hafa verið regla Söfnunarsjóðs að taka þessa vexti einungis af vöxtum, sem í vanskilum hafa orðið, en ekki af sjálfum höfuðstólnum.
Því var við 1. umr. þessa máls beint til n. af hæstv. atvmrh., að athugavert væri að taka eina stofnun út úr, og vert væri að athuga, hvort ákvæði frv. ættu ekki að ná til fleiri stofnana, er starfa að útlánum. Hér er nú einmitt um stofnun að ræða, sem samkv. l. sínum er skyldug að taka hærri dráttarvexti en aðrar lánsstofnanir. Með brtt. n. er þetta lagfært svo, að samræmt er við þá dráttarvexti, sem veðdeild Landsbankans tekur. Sýnist hæfilegt, að dráttarvextir séu jafnháir við báðar þessar stofnanir.
Þá kom til umr. í n., hvort frv. bæri að skilja svo, að það næði eingöngu til lána, er veitt verða eftir að frv. þetta hefir öðlazt gildi að l. N. leit svo á, að frv. næði ekki tilgangi sínum á þann hátt, því gera mætti ráð fyrir, að þessi lánsstofnun minnkaði mjög lánastarfsemi sína framvegis. Ætlazt er því til, að frv. nái einnig til eldri lána og verki þannig aftur fyrir sig.
Þarf ég svo ekki fleira um þetta að segja. Aðeins óska þess fyrir n. hönd, að frv., að viðbættum brtt. n., verði samþ. af hv. deild.