08.11.1935
Neðri deild: 68. fundur, 49. löggjafarþing.
Sjá dálk 644 í C-deild Alþingistíðinda. (4218)
166. mál, útgerð ríkis og bæja
Ólafur Thors:
Hv. þm. Hafnf. tók það réttilega fram, að um tvennskonar örðugleika væri að ræða í útvegsmálum, og ætti annar þeirra rætur sínar að rekja til vaxandi takmarkana um heimild til innflutnings á íslenzkum fiski í neyzlulöndum þeim, sem við skiptum við, en hinn örðugleikinn stafaði af getuleysi þeirra einstaklinga, sem reka stórútgerð, til þess að endurnýja togaraflotann. Hv. þm. Hafnf. játaði, að þetta frv. væri ekki flutt til þess að ráða bót á hinum fyrrgreinda örðugleika, en hins er að gæta, hvort það ekki eykur þann örðugleika. Mér sýnist það vera augljóst, að ef það er vandkvæðum bundið að selja þann fisk, sem við nú framleiðum, þá mun verða um aukna örðugleika að ræða, ef ákvæði þessa frv. ná fram að ganga, aukna nákvæmlega sem þeirri framleiðslu nemur, sem þar er um að ræða. Hv. þm. sagðist viðurkenna örðugleikana, sem við ættum við að stríða, og hann lét í ljós ánægju sína yfir því, að við værum ekki svo aðþrengdir, að það hefði valdið takmörkunum á afla. Við því er það að segja, að aflinn í ár er 12 þús. smálestum minni en í fyrra, en það hefir þær afleiðingar, að birgðirnar eru vitaskuld minni en ella mundi. En hvernig heldur hv. þm., að okkur væri innanbrjósts, sem höfum stofnað til erlendra skulda vegna þessa atvinnuvegar. ef nú hefði fiskazt 12 þús. smál. meira í ár en í fyrra, sem meira en vel hefði getað orðið með þeim tækjum, er við höfum, og við hefðum svo enga sölumöguleika? Ég held, að allir hyggnir menn viðurkenni, að það verði að vera eitthvað annað, sem leysir atvinnuvandræðin nú, heldur en að afla tækja til aukinnar framleiðslu og aukinna söluvandræða. Hitt er sannleikur og allt annað mál, að þegar við eygjum möguleika til söluaukningar, þá verður með eðlilegum og nauðsynlegum hraða að endurnýja flotann.
Að mönnum hefir verið ljóst, hvernig viðhorfið er nú, kemur glöggt fram m. a. í lagasetningu frá fyrra ári. Eins og hv. þm. er kunnugt, mælir svo um í 7. gr. l. um fiskimálanefnd o. fl., að takmarka megi veiði og fjölda veiðiskipa. Af því greinin er stutt vil ég, með leyfi hæstv. forseta, lesa hana upp:
„Nú verður það nauðsynlegt, að dómi fiskimálanefndar, til þess að tryggja sölu á fiskframleiðslu landsmanna, að takmarka veiði, og getur þá atvinnumálaráðherra, eftir tillögum nefndarinnar, mælt svo fyrir með reglugerð, að takmarka skuli veiði verðlítils fiskjar, svo og að banna megi eða draga úr aukningu fiskiskipaflotans og úrskurða um það, hvar aukning megi eiga sér stað.“
Hér er af sjálfu stjórnarliðinu holdi klæddur sá ótti, sem ég hefi verið að setja fram, að aukning flotans leiði ekki af sér annað en það, að framleiðslan verði enn óseljanlegri. Og ég veit, að hv. andstæðingar eru ekki þau börn, að þeir sjái ekki, að ég fer með rétt mál og játa það í hjarta sínu, þó að pólitískir örðugleikar séu á því fyrir þá að játa það opinberlega og hreinskilnislega. Að öðru leyti beindi hv. þm. Hafnf. ekki orðum sínum til mín, og þó ég þykist hafa bæði góð rök og gild gegn andmælum hans til Sjálfstfl. út af frv. mþn. í sjútv.- málum, hirði ég ekki um að færa þau fram nú, vegna þess að hv. þm. Vestm. hefir beðið um orðið, og þeim ummælum var sérstaklega beint til hans.
Hættan í þessu máli liggur ekki í því, þó að dragist einu ári lengur að kaupa ný skip. Voðinn liggur í hinu, ef valdhafarnir skilja ekki þarfir sjávarútvegsins. Mér hefir undanfarin ár þótt kenna vanmats í þessum framleiðslutækjum, en nú hefir skoðun mín á þeim verið viðurkennd almennt, líka af andstæðingum. Þetta veldur mér ánægju og vekur og eykur von mína um, að þegar opnast leið til að selja afurðirnar, verði skilningurinn á nytsemi þessara framleiðslutækja orðinn svo almennur, að Íslendingar, þrátt fyrir fátækt sína, auki flotann eins og æskilegt er eða kann að verða.