22.03.1935
Efri deild: 32. fundur, 49. löggjafarþing.
Sjá dálk 795 í C-deild Alþingistíðinda. (4465)
51. mál, eftirlit með sjóðum og sjálfseignarstofnunum
Magnús Guðmundsson:
Það er auðheyrt, að hv. frsm. heldur, að hann tali svo vel fyrir þessu máli, að hann muni snúa öllum, og þótt sumir tala á móti málinu, þá heldur hann samt, að þeir séu fylgismenn þess. Ég sé enga ástæðu til þess að taka af honum þessa „gloríu“, sem honum finnst vera um sinn málflutning, en vera má, að hann breyti frv. svo mikið á milli 2. og 3. umr., að jafnvel ég geti verið með því. (BSt: Já, ætli það ekki). Það, sem ég vildi segja út af konungsstaðfestingunni, sem hv. þm. er svo hrifinn af, var það, að það er misskilningur, ef hann heldur, að konungurinn riti sitt nafn undir skipulagsskrárnar. Ég vil upplýsa hv. þm. um það, að þetta er annaðhvort gert af fulltrúa í stjórnarráðinu eða skrifstofustjóra, og látið heita svo, að það sé ettir skipun konungs, en hans staðfestingar er aldrei leitað. (JBald: Það er sama, það er gert í hans umboði). Sama hvort það er fulltrúinn eða konungurinn? Væri þá t. d. sama, hvor þeirra skrifaði undir lög? Saga þessa máls er sú, að í fyrstu skrifaði konungurinn með eigin hendi undir þessi skjöl, en svo urðu þau svo mörg, að hann sagði við sinn ráðh.: Skrifa þú undir. Svo sagði ráðherrann við skrifstofustjórann: Það er bezt að þú undirskrifir þetta. Síðan fór skrifstofustjórinn til fulltrúans og sagði við hann: Ég nenni ekki að vera að skrifa undir þetta, ger þú það. Þetta er nú konungsstaðfestingin. Hún er m. ö. o. þýðingarlaus. Þetta er gamalt „kancelli“-fyrirkomulag. (PM: Hefir nokkurntíma verið neitað um konungsstaðfestingu?). Nei, aldrei, nema þá til bráðabirgða, af því að sjálfar skipulagsskrárnar hafa verið óframbærilegar, og strax og úr því hefir verið bætt hefir staðfestingin fengizt. Vitaskuld þarf skipulagsskráin að uppfylla viss skilyrði til þess að hægt sé að setja hið heiðraða fulltrúanafn undir hana. Ef einhverjar vitleysur eru í skipulagsskránum, þá verður auðvitað að leiðrétta þær áður en skrifað er undir.
Mér þykir gaman að því, að jafnaðarmenn, sem ekki hafa þótzt halda mikið upp á konunginn, skuli nú vilja halda í þetta úrelta kancellífyrirkomulag. En mér er það auðvitað alveg meinfangalaust. Aðalatriðið er það, að 10. gr. frv. fer án efa í bága við mörg af gjafabréfunum, eða öll þau bréf, sem kveða á um það, hverjir skuli stjórna sjóðunum. Í 10. gr. stendur, að stjórnum sjóða sé skylt að leita samþykkis sjóðaeftirlits ríkisins, ef gera skal verulegar breyt. á eignum sjóða. Ef þetta þýðir, að hægt sé að neita um samþykki til slíkra breyt., þá er enginn vafi á því, að þetta fer í bága við skipulagsskrárnar. En ef aðeins á að leita samþykkis og sama er, hvort sagt er já eða nei, þá er þetta ákvæði alveg þýðingarlaust.
Um kostnað þann, sem leiðir af þessu frv., skal ég ekki fjölyrða, enda endist manni kannske aldur til þess að benda á hann síðar. En ég spái því, að kostnaðurinn fari ekki langt frá þeirri upphæð, sem hv. 1. þm. Reykv. nefndi.