13.11.1935
Neðri deild: 72. fundur, 49. löggjafarþing.
Sjá dálk 538 í B-deild Alþingistíðinda. (631)
129. mál, sala og útflutningur á ýmsum íslenzkum afurðum
Hannes Jónsson [óyfirl.]:
Það var eitt atriði í ræðu hæstv. atvmrh., sem hæstv. fjmrh. tók líka undir, er ég vil ekki láta vera ómótmælt. Og það var fullyrðing þeirra um það, að ef verðmunurinn á innfluttum vörum frá einhverju landi er meiri heldur en verðmunurinn á útflutningsvörum þangað, samanborið við verðlag í öðrum löndum, þá eigi það að ráða úrslitum um, hvort bægja eigi útflutningnum á annan markað frá þeim markaði, þar sem verðið er bezt. Þessu vil ég mótmæla fyrir hönd framleiðenda landbúnaðarafurða. Þeir eiga fullan rétt til þess að selja sína voru þar, sem hún selst fyrir bezt verð. Þeir, sem kaupa inn vörur, geta það því aðeins, að þeir fái til þess gjaldeyri, og því verða þeir að sætta sig við það, þó þeir fái minna vörumagn fyrir sama verð. Hæstv. fjmrh. sagði, að það væri réttara að bæta útflytjendunum það eitthvað upp innanlands, ef þeir fengju ekki að selja þar, sem verðið er bezt. Þetta á ekki að orða svo. Hitt er það eina rétta, að framleiðendurnir fái að selja þar, sem þeim er hagkvæmast. En ef nauðsynlegt þykir að fullnægja neytendum með því að láta þá fá að kaupa þar, sem þeir fá mest vörumagn fyrir gjaldeyririnn, þá er það sjálfsögð skylda að bata útflytjendunum það upp. Það eru ekki þeir, sem eiga að líða fyrir það, að ekki er eins gott að kaupa vörur í þessu landi eins og öðru.
Ég vil ennfremur benda á, að í þessu tilfelli, þar sem um er að ræða útflutning til Þýzkalands, þá hygg ég, að að undanförnu hafi verið flutt svo lítið af landbúnaðarvörum á þennan markað, að þeir, sem að þeirri framleiðslu standa, hafi flutt fullkomlega inn á móti þeirri sölu, og meðan þeir kaupa vörur frá þessu landi fyrir svipaða fjárhæð eins og þeir selja fyrir þangað, þá er ekki forsvaranlegt að draga úr sölumöguleikum þeirra þangað.
Eftir þeim upplýsingum, sem fram hafa komið, mun óhætt að fullyrða, að nú sé hægt að selja 50% af ull og gærum okkar til Þýzkalands. En þá þykir mér bregða einkennilega við, að leyfin, sem veitt voru útflytjendum milli 15. og 20. sept. síðastl. til sölu á þessum vörum í Þýzkalandi, námu ekki nema 25% af vörumagninu. Ef sjáanlegt er nú, að selja má 50% af þessari framleiðslu í Þýskalandi, þá ætti það að hafa verið sjáanlegt um miðjan sept., því þá var séð, hvernig fór um síldarbræðsluna og síldarsöltunina. En svo stranglega hygg ég, að leyfi hafi verið ákveðin, að menn máttu ekki láta fram yfir brot úr balla, þó svo stæði á sendingu. Að þessum bráðabirgðalögum hefir verið framfylgt gagnvart landbúnaðinum með svona harðvítugum ráðstöfunum, virðist benda á það, að það hafi ekki eingöngu verið sett til þess að sjá heildarhagsmunum þjóðarinnar borgið, heldur hafi einhver partíska legið þar á bak við. E. t. v. er nú að rætast það, sem einn nákominn maður hæstv. stj. sagði snemma á árinu. Þegar talað var um þann mikla mun á verði, sem var hjá útflytjendum landbúnaðarvaranna. Hann sagði, að það skyldi verða séð um, að þeir hefðu ekki aðstöðu til þess framvegis að marga þær eins háu verði eins og þeir hefðu gert nú. Ef l. eru ætlað að vinna í þessa átt, þá mega þau sannarlega heita skaðsemdargripur, og ég er hræddur um, að eitthvað sé þeim ætlað að verka þannig. Á þeim tímum, sem nú standa yfir, þegar landbúnaðurinn á mjög í vök að verjast, þá er óforsvaranlegt að ganga fram með slíku offorsi gagnvart útflytjendunum eins og hér hefir verið gert, þó ekki sé um stærri liði í framleiðslu landbúnaðarins að raða heldur en hér er.
Þetta vildi ég láta koma hér fram hvorttveggja, verði þessi l. staðfest, þá ber brýn skylda til þess, að þeir, sem með framkvæmd þeirra fara, séu samvizkusamir í því að láta þau ekki koma óeðlilega þungt niður á þessum umræddu framleiðsluvörum, sem þarna hafa svo mjög mikilla hagsmuna að gæta. Ég hygg, að í fyrra hafi þeir útflytjendur getað greitt 50% hærra verð fyrir þessar afurðir, sem notuðu þýzka markaðinn, heldur en þeir, sem annarsstaðar seldu. Um slíkt munar ekki svo lítið, þó ekki sé um meira vörumagn að ræða heldur en hér er.