04.04.1936
Neðri deild: 42. fundur, 50. löggjafarþing.
Sjá dálk 359 í B-deild Alþingistíðinda. (270)
2. mál, bráðabirgðabreyting nokkurra laga
*Hannes Jónsson:
Það er leitt, að hv. frsm. n. skuli ekki hafa tekið eftir því, sem ég sagði um brtt. mína á þskj. 277. Ég sagði það um hana, að ef mín fyrri till. yrði ekki samþ., þá vildi ég bera fram þessa brtt. til þess að laga liðinn frá því, sem hann nú er. Náttúrlega legg ég aðaláherzluna á það, að liðurinn sé alveg felldur niður, en ef það má ekki verða, sem ég býst við, þá ætlaðist ég til, að hægt væri að færa hann í það form, sem viðunandi mætti teljast.
Þá þykir mér það mjög undarlegt, að hv. frsm., sem búinn er að „stúdera“ lögin mjög vel, skuli halda því fram, að þessi brtt. mín raski hlutföllunum til hins verra fyrir þau sýslufélög, sem ekki leggi á sig meira í þessu augnamiði en 3–4, því í lögunum sjálfum er það tekið fram, og hefir alltaf verið framkvæmt svo, að á móti 3 álagningu heima í sveitunum, skuli lagt frá ríkissjóði 1; á móti 4 álagningu í sveitum skuli ríkissjóður leggja fram 2, og á móti 5 skuli ríkissjóður leggja fram 45, og þá erum við komin upp í það hámark, sem í frv. er ætlazt til, að veitt verði úr ríkissjóði.
Nú hefir hv. 7. landsk., sem á sæti í hv. fjvn., lýst yfir því, að hann hafi skilið ákvæði till. hv. fjvn. á þann hátt, að það væri engin hindrun lögð á það, hvað fjárupphæðin í heild sinni mætti fara upp fyrir 5 bæði í álagningunni heima fyrir og í fjárveitingunni frá ríkissjóði, heldur væri aðeins stefnt að því að takmarka hlutfallið á milli framlags ríkissjóðs og framlags héraðanna, og í stað þess að lagt væri jafnmikið fram af báðum aðiljum, þá skyldi ríkissjóður leggja fram 4/5 á móti því, sem héruðin leggja fram. Það gefur mér meiri von um, að hv. þingd. muni samþ. þessa till. mína, þegar a. m. k. einn af meðlimum þeirrar n., sem gekk frá þessu máli í fyrra, hefir gefið yfirlýsingu um það, að till. mín sé í fyllsta samræmi við skoðun n. Annars vildi ég gjarnan beina þeirri spurningu til hæstv. fjmrh., sem kemur til með að framkvæma þetta ákvæði, hvernig hann lítur á þetta, því að það gæti ef til vill komið til greina að ég tæki till. til baka, ef hann hefir sömu skoðun í þessu efni og skilur ákvæði þessa liðs á sömu lund og hv. 7. landsk.; mér sýnist nefnilega breyt. í frv. vera þannig orðuð, að mönnum geti ekki blandazt hugur um það, að það eigi ekki að greiða úr ríkissjóði meira en sem samsvarar 5 framlagi frá sveitunum, og þó eitthvað yrði lagt fram frá sveitunum yfir 5, þá ætti ríkissjóður samkvæmt þessu ekkert að leggja fram á móti því, sem er fram yfir 5.
Það getur ekki verið neitt annað en orðhengilsháttur að binda sig endilega við það, þótt lögin orði þetta þannig, að á móti fyrstu 2, sem sveitirnar leggja fram, leggi ríkissjóður ekkert, en á móti næstu 2–4 leggi ríkissjóður jafnmikið og sveitirnar, og á móti því, sem er fram yfir 4, leggur ríkissjóður tvöfalt meira. Mín till. er aftur á móti miðuð við það, sem lagt er í allt fram af héruðunum, án þess að taka sérstaklega tillit til hverrar stigs-tölu út af fyrir sig. Samkvæmt lögunum leggur ríkissjóður fram 1 á móti fyrstu 3, sem sýslurnar leggja fram, og á móti 4 frá sýslunum leggur ríkissjóður fram 2. Þessu breyti ég ekkert með minni brtt. Ég tala um 4/5 í þessu sambandi, en það er hærri tala en 2/4, eins og kunnugt er. Sá, sem hefir tekið barnaskólapróf, flaskar ekki á þessu, svo að þá ætti maður, sem tekið hefir embættispróf, ekki að vera í vandræðum með að reikna þetta einfalda dæmi.