31.03.1936
Efri deild: 38. fundur, 50. löggjafarþing.
Sjá dálk 471 í B-deild Alþingistíðinda. (531)
7. mál, þingsköp Alþingis
*Forsrh. (Hermann Jónasson):
Þó að ég hafi ekki mikinn þátt tekið í umr. um frv. þetta til laga um breytingar á þingsköpum, þá átti ég nokkurn þátt í því á sínum tíma að fá forseta Alþingis, ásamt skrifstofustjóra þess og tveimur lögfræðingum, til þess að taka þingsköpin til athugunar. Árangurinn af samstarfi þessara manna er svo frv. það, sem nú er rætt um hér í d. — Það, sem aðallega hefir verið rætt um hér í hv. d., eða haldið mjög fram af hv. 1. þm. Skagf., er ákvæðið um, að þeir þm., sem ekki greiða atkv., skuli teljast sem þeir hafi greitt atkv., þó að þeir hafi setið hjá, og telur hann, að þetta sé brot á 48. gr. stjskr. Eins og bent hefir verið á, þá er þetta ákvæði sett hér til þess, að þm. geti ekki skotið sér undan þingskyldu sinni um að greiða atkv. 48. gr. stjskr. segir, að afgreiðsla mála sé lögmæt, ef meira en helmingur dm. eða þm. allra í Sþ. sé mættur á fundi og greiði atkvæði, en það er barnaleg misnotkun á þessari gr., eins og er í þingsköpunum, að sleppt er aðalatriðinu eða því sem skiptir mestu máli, að þm. getur skotið sér undan að greiða atkv. án lögmætra ástæðna. En hvers vegna skyldi þm. ekki greiða atkv., ef hann getur ekki fært fullnægjandi rök að ástæðum, ef það væri ekki gert einmitt í þeim tilgangi að tefja framgang máls, — tefja fyrir störfum þingsins á óleyfilegan hátt?
Ég skal svo, til þess að eyða ekki löngum tíma í að þræta um þetta, benda á það, sem fram hefir verið tekið við umr. þessa máls í Nd., að þetta ákvæði er nákvæmlega eins í stjskr. Dana og þingsköpum þeirra, — og í stjskr. annara Norðurlanda, því að þær eru yfirleitt líkar allar —, og um þetta ákvæði í þingsköpum Dana hafa fjallað beztu lögfræðingar þeirra, og ég veit ekki til, að neinum manni þar í landi hafi dottið í hug að halda því fram, að það væri stjórnarskrárbrot. Ég sé ekki heldur, að hér sé verið á neinn hátt að brjóta anda stjskr., heldur er þvert á móti verið að auka öryggið, þar sem verið er að skylda þm. til að rækja skyldur sínar.
Það hefir verið talað um, að þm. mundu ganga út. Ef svo er, þá er bezt, að þeir geri það; það er gott, að þjóðin sjái, hverjir það eru, sem neita að gera skyldu sína, og það er ekki nema gott, að það sjáist, hvað slík vinnubrögð verða vel liðin. Ég býst við, að það muni enginn flokkur gera nema einu sinni.
Ég skal svo ekki lengja umr. meira, en vildi aðeins benda á, hvílíkar fjarstæður það eru hjá hv. l. þm. Skagf., þegar hann er að tala um stjórnarskrárbrot í þessu sambandi, og ég skil satt að segja ekki í, að honum, jafnskynsömum manni og jafnframt lögfræðingi, skuli detta í hug að halda slíkri fjarstæðu fram, eða hvers vegna hann gerir það.