17.04.1937
Neðri deild: 41. fundur, 51. löggjafarþing.
Sjá dálk 464 í B-deild Alþingistíðinda. (1183)
159. mál, borgfirzka sauðfjárveikin
*Jón Sigurðsson:
Ég skal ekki lengja umr. mikið. Eins og málið liggur fyrir, verð ég að láta ánægju mína í ljós yfir því, hvað það er komið langt áleiðis, og má vænta þess, að frv. verði afgr. á þessu þingi, enda er þess að vænta, að allir séu sammála um, að ef til vill sé ekkert jafnaðkallandi hér á þinginu eins og einmitt það, að fá afgr. ákvæði á þessa lund. En aftur á móti er ekki nema eðlilegt, að það geti verið nokkur ágreiningur um, hvernig þessu sé bezt fyrir komið og hvaða girðingar ástæða er til, að ríkissjóður setji upp. Eftir þeim upplýsingum, sem nú liggja fyrir, verð ég að taka undir það með hv. form. n. og frsm., að það virðist vera vafamál, hvort rétt sé að taka upp sem ákveðnar girðingar þær, sem nefndar eru í e- og f-liðum. Mér sýnist, að það gæti vel komið til mála, að fé Vestur-Húnvetninga og Borgfirðinga yrði látið ganga saman á afrétti og ríkið legði ekki í neinn kostnað þeirra hluta vegna. Aftur á móti sýnist mér það einsætt, að þá yrði að gera ráðstafanir til þess, að Austur-Húnvetningar væru tryggir fyrir því, að sýkillinn bærist ekki til þeirra. En svo er enn ein lína, sem ég veit ekki, hvort minnzt hefir verið á hér í umr.; það er varnarlínan milli Hofsjökuls og Langjökuls. Ég er dálítið kunnugur þar, og ég tel óhugsandi að láta varðmennina eina vera þar og passa fé Árnesinga, sem streymir norður yfir og er mjög áleitið, og þegar þokur eru á heiðunum dögum saman, þá er það vitanlegt öllum, sem þarna hafa verið, að féð getur hæglega komizt framhjá mönnum, þó að þeir séu á verði; vörðurinn er aldrei svo þétt skipaður. Það er þess vegna tilgangslaust að hugsa sér að hafa eingöngu verði á þessum stað, heldur verður að koma þarna girðing á milli. Með því móti væri hægt að tryggja nokkurn veginn Sunnlendinga eða Biskupstungnamenn fyrir því, að fé þeirra færi norður á sýkt svæði eða að fé annara færi suður. Ég skal líka geta þess, að það getur vel farið svo, að við Skagfirðingar og Húnvetningar þurfum girðingarstúf upp með Blöndu, því að þegar nálgast jökla, fellur hún í dreifðum kvíslum um eyrar, og er þar tiltölulega lítil fyrirstaða. Það má því búast við, að féð leiti þangað nokkuð og stöðvist ekki verulega við ána, en á hinn bóginn eru þarna auðnir miklar, svo að ekki er hægt að hafa þar aðsetur vegna hagleysis, og því er nokkur hætta á, að féð sleppi austur yfir, sem gæti orðið til þess að sýkja fé á heiðunum milli Blöndu og Jökulsár vestari. Þetta ætti hv. n. að athuga á milli umr., en að öðru leyti sýnist mér þetta vera komið prýðilega á veg, og það má vænta þess, að ef þessu verður framfylgt samvizkusamlega og vörðurinn gætir fullkomlega skyldu sinnar, þá verði hægt að stöðva veikina, svo að hún fari ekki austur yfir Héraðsvötn og Jökulsá eystri, og að hún stöðvist svo við Hvítá eða a. m. k. Þjórsá hér að sunnan, og þó að það sé stórt svæði, sem veikin hefir farið yfir, þá er samt betri hálfur skaði en allur, ef hægt er að bjarga öllum austurhluta landsins og Vestfjörðum. — Ég ætla svo ekki að hafa þessi orð fleiri, en ég vona, að þetta gangi greiðlega og verði afgr. með l. frá Alþingi.