23.11.1937
Neðri deild: 33. fundur, 52. löggjafarþing.
Sjá dálk 727 í B-deild Alþingistíðinda. (1105)
56. mál, vátryggingarfélög fyrir vélbáta
Frsm. (Finnur Jónsson):
Hv. 6. þm. Reykv. hefir gert ýtarlega grein fyrir undirbúningi
þessa máls og ennfremur brtt. sjútvn. undir 1. lið á þskj. 149, og svo þeirri till., sem við flytjum í sameiningu um að hækka það lágmark, sem er í frv., að félög megi hafa í eigin ábyrgð allt að 20 þús. kr. — Ég vil taka undir það með hv. þm., að málið hefir fengið óvenjulega góðan undirbúning hjá Alþingi, þar sem það hefir verið í athugun hvað eftir annað hjá sjútvn., og þetta er í raun og veru þriðja þingið, sem sjútvn. fjallar um málið og hefir gert mjög miklar breyt. á frv. til bóta frá því, sem það var upphaflega, þannig að segja má, að teknar hafi verið til greina allar þær kröfur, sem fram hafa komið í málinu og sanngjarnt þótti að taka tillit til.
Um þær till., sem hér liggja fyrir frá hv. þm. Borgf., vil ég segja, að eins og þær eru orðaðar, mundu þær að öllu leyti eyðileggja framkvæmd l., þannig að Alþingi gæti alveg eins vel látið vera að samþ. þessi l. eins og að samþ. brtt. hv. þm. Borgf. Það er vitanlegt, að ef ætti að fara að gefa hinum starfandi félögum undanþágu til 5 ára frá því að taka þátt í slíkum félagsskap, og auk þess ætti að gefa vélbátaeigendum, sem hafa tryggt báta sína hjá öðrum félögum en Samábyrgðinni, 5 ára undanþágu, þá er alveg sýnilegt, að samþykkt þessara lagafrv. yrði gersamlega þýðingarlaus. Nú er að vísu ekki gert ráð fyrir neinskonar samábyrgð í þessum félögum, heldur að hvert félag hafi sitt ákveðna svæði til þess að starfa á, en aftur á móti verði skylda félaganna að vátryggja hjá samábyrgð Íslands fyrir fiskiskip. En ef samábyrgðin á að missa jafnmikið og gert er ráð fyrir í brtt. hv. þm. Borgf., þá yrði þessi bátatryggingarstofnun, sem annars gæti orðið stór og sterk með því að fá alla báta í hana, ekki nema nafnið tómt, og augljóst, ef brtt. hans yrði samþ., mundi það eyðileggja þetta mál, sem hefir verið rækilega undirbúið, fyrst af stj., síðan endurskoðað af erlendum vátryggingarfélögum og athugað af sérstakri n. frá Fiskifélaginu og gerðar á því margar breyt. til bóta, svo að frv. má teljast vera komið í það horf, að vel viðunandi ætti að vera fyrir þá, sem skipta við þennan félagsskap, að afgr. það í því formi, sem það nú hefir.
Það, sem gefur miklar vonir um, að hér sé mikið hagsmunamál fyrir sjávarútveginn, er sá árangur, sem náðst hefir hjá þeim vátryggingarfélögum, sent undanfarið hafa starfað hér á landi. Það er kunnugt um elzta vátryggingarfélagið í Vestmannaeyjum, að það hefir á þessum 75 árum, sem það hefir starfað, safnað um 300 þús. kr. í sjóð, og þó eru iðgjöld hjá þessu félagi sennilega lægri en þau iðgjöld, sem menn eiga yfirleitt við að búa fyrir tryggingar á vélbátum sinum. því virðist augljóst, að rétt sé og sjálfsagt og mikið hagsmunamál fyrir sjávarútveginn að lögbjóða skyldutryggingu á vélbátum, því að ekki er ástæða til að ætla, að ekki fari á sama hátt með önnur vélbátatryggingarfélög, og þá er með tímanum safnað hér sjóðum, sem yrðu undirstaða ýmissa framfara viðkomandi verstöðva.
Um till. þá, sem hv. þm. Ak. og hv. 6. þm. Reykv. flytja á þskj. 149, II, vil ég láta það álit mitt í ljós, að sú till. er að vísu ekki eins skaðleg og till. hv. þm. Borgf., en gengur þó heldur í þá átt að rýra gildi þessa frv., þar sem núv. vátryggingarfélögum yrði leyft að hafa sama vátryggingarsvæði, og þá yrðu undanskildir þeir staðir, þar sem erfitt hefir verið að fá vélbáta vátryggða. Ég teldi mjög miður farið, ef sú till. yrði samþ., þó hún sé ekki eins skaðvænleg og till. hv. þm. Borgf.
Ég vil benda á, að þótt svo kynni að vera, að ákveðið yrði að bæta við vátryggingarfélög einhverju áhættusvæði, sem þau hafa ekki viljað taka með í tryggingar áður, þá er þar með ekki gengið á rétt þessara félaga, því að í 31. gr. 2. málsgr. stendur, með leyfi hæstv. forseta:
„Þar, sem sérstaklega stendur á að dómi atvinnumálaráðuneytisins og Samábyrgðar Íslands á fiskiskipum, skal heimilt að ákveða iðgjöldin með hliðsjón af því áhættusvæði, sem skipinu er ætlað að vera í förum um“.
Þarna er m. ö. o. sleginn sá varnagli, að ekki kemur til mála, að lagðir verði einhverjir óþarfa baggar á herðar núv. vátryggingarfélögum og fullkomlega gengið frá því, að þeirra hagsmunum sé að öllu borgið, þó að við þau kunni að verða bætt einhverju nýju áhættusvæði.
Ég vil svo eindregið mælast til þess, að þessar tvær brtt. verði felldar, í fyrsta lagi brtt. hv. þm. Borgf. og í öðru lagi brtt. hv. þm. Ak. og hv. 6. þm. Reykv., því að þær mundu hvor um sig verða til mikils tjóns fyrir þessi l. í framkvæmdinni.