26.10.1937
Efri deild: 11. fundur, 52. löggjafarþing.
Sjá dálk 335 í C-deild Alþingistíðinda. (2098)
24. mál, alþýðutryggingar
Magnús Guðmundsson:
Ég veit ekki nema ég eigi að byrja með því að minna á, að það mál, sem er til umræðu, er tryggingalöggjöfin, en það hefir farið svo, að þessar umr. hafa orðið nokkurskonar eldhúsdagur á Kommfl. Ég hefi ekki miklu að svara í þessari ræðu, vegna þess að þeir ræðumenn, sem hafa talað síðan ég talaði, hafa mjög lítið haft að athuga við það, sem ég sagði.
Hv. 1. landsk., Brynjólfur Bjarnason, flm. frv. þess, sem hér er til umr., fór nokkrum orðum um frv. okkar sjálfstæðismanna, sem nú er til meðferðar viðvíkjandi tryggingalöggjöfinni í hv. Nd., og mér skildist hann aðallega hafa það út á frv. að setja, að þar væri rætt um lækkun á nefskattinum. Ég verð að segja: öðruvísi mér áður brá. Ég hélt, að kommúnistar vildu helzt fá þennan skatt afnuminn, og þá væri betra að fá hann lækkaðan heldur en að láta hann haldast eins og hann er. Út af till. um þessa lækkun skal ég segja það, að hún er vitanlega fram komin vegna þess, að nú eru erfiðir tímar, og mönnum þykir erfitt að verða að standa undir enn þyngri sköttum. Þetta er það, sem veldur þessu, og annað ekki. Ég vil mjög taka undir það, sem hv. þm. S.-Þ., Jónas Jónsson. sagði hér, og reyndar hæstv. atvmrh. líka, um lýðræði í munni hv. 1. landsk. Það veldur mér blátt áfram klígju, því að ég veit, að lýðræðið í hans augum er ekkert annað en það, að láta fámenna stétt þeirra manna, sem hann fylgir, ráða lögum og lofum í landinu. Hv. þm. S.-Þ. hefir nú sagt kommúnistum sína meiningu um flokk þeirra, og ég var nærri hissa á því að heyra, að hv. 1. landsk. skyldi geta fengið af sér að fara svo á eftir að flaðra upp um Framsfl., eftir að hann var búinn að fá þann dóm, sem hann fékk. Ég skal ekkert um það segja, hvort hv. þm. S.-Þ. talaði hér í nafni alls flokksins, en ég er viss um, að hann talaði í nafni mikils meiri hluta þessarar þjóðar. En í þessu sambandi get ég ekki stillt mig um að láta í ljós undrun mína yfir því, að framsóknarmenn skyldu við síðustu kosningar hafa getað með bezta geði tekið á móti atkvæðum kommúnista á sinn flokk, því að það er vitað, að það er rétt, sem hv. 1. landsk. sagði, að nokkrir framsóknarmenn voru kosnir á þing með atkvæðum kommúnista. Það er þess vegna æðimikið vanþakklæti, þó að það sé réttlátt, hjá hv. þm. S.-Þ., þegar hann tekur kommúnista í gegn eins og hann nú hefir gert. Hann má ekki gleyma því, svo að ég taki málstað kommúnistanna, að hann hefir þegið atkvæði af þeim með góðri lyst við síðustu kosningar. En það er hið lítilmótlega eðli kommúnista, sem veldur því, að þeir skuli geta gefið þessum flokki atkvæði eftir allt það, sem á undan var gengið. Um það ætla ég ekki að ræða, því að það er miklu lítilfjörlegra en svo, að ég geti útskýrt það.
Þá vil ég snúa mér að hæstv. atvmrh. Hann þakkaði mér fyrir þau sinnaskipti, sem hann taldi hafa orðið hjá mér í tryggingamálinu síðan lögin voru samþ. Hann hefir ekkert að þakka fyrir, því að sinnaskiptin eru engin. Ég lít eins á málið og áður. Það er alveg rétt, að ástæðan fyrir því, að málið mætti svo mikilli mótstöðu í hv. Ed., var sú aðferð, sem notuð var af stjórnarflokkunum, því að það segir sig sjálft í lýðræðislandi, að það er skýlaus réttur Sjálfstfl., sem hefir að baki sér nærri helming allra landsmanna, að fá að hafa áhrif á gang mála, og þeir stjórnmálaflokkar, sem nota sín yfirráð þannig, að taka ekkert tillit til vilja eða skoðana þessa flokks, eiga tæplega skilið að vera kallaðir lýðræðisflokkar.
Hæstv. ráðh. var að víkja að orðum hv. 1. þm. Reykv., Magnúsar Jónssonar, og sagði, að ég hefði snúið þeim við með miklum velvilja. Það má vel vera, og það er eðlilegt. En ég vil í viðbót við það, sem ég sagði áðan, segja það, að það, sem í hans orðum lá, var það, að hann vildi vara Íslendinga við því, sem þá hafði nýlega gerzt í Englandi, þegar tveir af forvígismönnum jafnaðarmanna þar í landi, McDonald og Philip Snowden, urðu að yfirgefa sinn flokk til þess að bjarga hinu sterka enska ríki frá þeim gífurlegu gjöldum, sem stöfuðu af atvinnuleysistryggingunum í Englandi. Sú rödd, sem varar við slíku, á vissulega rétt á sér, og þess vegna er það rangt af hæstv. ráðh. að virða slíka rödd að vettugi. Hæstv. ráðh. sagði, að ég hefði haldið því fram, að tryggingalöggjöfin hefði verið illa undirbúin. Ég sagði það ekki, en hitt sagði ég, og það er rétt, að á löggjöfinni hefðu verið svo áberandi gallar, að það hefði ekki átt að samþ. hana breytingalaust. Ég benti þar á mörg atriði og sannaði, að lögin voru sumpart óákveðin og sumpart þannig orðuð, að það var hægt að misskilja, og sum ákvæði vantaði. Ég man, að ég gerði fjölda fyrirspurna til hæstv. ráðh., en hann gat engu svarað öðru en því, að lögin skyldu verða lagfærð á næsta þingi. Ég held því fram, að það sé ekki rétt aðferð við lagasetningu að hroða af lögum, sem maður veit, að eru svo gölluð, að það verður að taka þau til meðferðar þegar á næsta þingi. Hinsvegar dettur mér ekki í hug að neita því, að þegar verið er að setja lög um nýmæli hér á landi, þá er alveg eðlilegt, að einhver efnisákvæði verði þannig, að það þurfi að breyta þeim, en þau atriði, sem ég benti á 1935, voru að mestu leyti formsatriði, sem hverjum manni lágu í augum uppi, þegar búið var að benda á þau, enda gat hæstv. ráðherra engu svarað og fór hjá sér eins og krakki, þegar ég benti á þetta.
Ég held, að ég þurfi svo ekki að hafa þessi orð fleiri. Ég tel, að það sé hið eina rétta í þessu máli, og ég skora á hv. stjórnarflokka að gera það, að leita samkomulags innan alls þingsins um málið, en nota ekki sinn litla meiri hluta til þess að knýja fram aðeins það, sem þeir sjálfir vilja. Eftir lýðræðisreglum eiga andstöðuflokkar stj. fulla heimtingu á því, að tekið sé tillit til þeirra skoðana, en það var ekki gert 1935, eins og ég hefi tekið fram.
Ég hefi svo þessi orð ekki lengri, en býð góða nótt öllum þeim, sem kunna að hlusta.