27.12.1939
Efri deild: 94. fundur, 54. löggjafarþing.
Sjá dálk 1078 í B-deild Alþingistíðinda. (2134)
150. mál, ríkisborgararéttur
*Frsm. (Magnús Gíslason) :
Frv. það, sem hér er til umr., hefir borizt frá Nd. Er þar lagt til, að 6 þar greindum útlendingum verði veittur íslenzkur ríkisborgararéttur. Frv. fylgja umsóknir frá öllum þessum mönnum og ýms önnur plögg, til að sanna það, að þessir menn uppfylli þau skilyrði, sem l. gera ráð fyrir, til þess að þeim verði veittur ríkisborgararéttur. Allshn. hefir athugað frv. og öll þessi skilríki og hefir ekki getað fundið, að neitt skorti á þau sönnunargögn, nema hjá 6. manninum í frv., er til þarf, svo hann geti öðlazt íslenzkan ríkisborgararétt. Hann telur sig hafa flutt hingað til landsins sumarið 1930, og 3 næstu árin kveðst hann hafa starfað að því að setja upp rafstöðvar hingað og þangað um land. Það vantar upplýsingar um, hvar á landinu hann hefir dvalið þennan tíma og hvort hann á þessum 3 árum hefir ekki notið sveitarstyrks eða orðið brotlegur við landslög. Vottorðin, sem fylgja umsókninni um það, að hann hafi ekki þegið sveitarstyrk og ekki verið refsað, ná aðeins yfir tímann frá 1933 til þessa dags. En það er ákveðið skilyrði í l., ef útlendingur vill fá ríkisborgararéttindi, að hann hafi ekki allan dvalartímann gerzt styrkþurfi eða orðið brotlegur við landslög, en á þetta skortir sem sagt hjá þessum manni. Þótt hann gæti lagt fram tilskilin vottorð, þá vantar nokkuð upp á, að hann hafi dvalið hér lögmætan tíma. Er það hálft ár, sem til vantar.
N. er þeirrar skoðunar, að þessi l. og tilefnið til þeirra sé þannig, að það verði að fara stranglega eftir ákvæðum þeirra í þessu efni. Ef farið er að veita undanþágu í einu eða öðru tilfelli, þá er komið inn á hættulega braut, og fleiri munu þá sækja á sama lagið. Aðalástæðurnar fyrir því, að nauðsynlegt er að halda sig stranglega við l., eru, að allmikið atvinnuleysi er víða hér á landi, svo sízt er ástæða til að leyfa útlendum mönnum að ófyrirsynju dvöl og ríkisborgararétt í landinu, sem vinna að þeim starfsgreinum, sem nógir menn eru í fyrir. Það vill svo til, að þessi maður er rafvirki, en af þeim er nóg í landinu, og þeir hafa látið það uppi hér við hæstv. Alþingi, að ekki sé nægilegt fyrir þá að starfa, svo sízt er ástæða til að veita útlendingi rétt til að taka brauðið frá þeim.
Þegar sú styrjöld er úti, sem nú geisar, eru miklar líkur til, að skapist líki ástand og eftir síðustu styrjöld, að jafnvel milljónir manna verði landflótta og reyni að koma sér fyrir hvar sem þeir geta fengið friðland, svo hætt er við, að hér sem annarstaðar verði að taka við slíkum mönnum. En hvernig ættum við að taka við slíkum fjölda? Því verður nú þegar að gjalda varhuga við að skapa fordæmi, er geri slíkum mönnum auðveldara fyrir að taka sér hér bólfestu.
Það má einnig telja það vafasamt, hvort það sé vinsamlegt gagnvart þjóð, sem við höfum vinsamleg viðskipti við, að leyfa borgurum þeirrar þjóðar að fá ríkisborgararétt hér á landi.
Af þessum ástæðum hefir n. lagt til að fella niður 6. manninn, og að honum verði ekki veittur hér ríkisborgararéttur, fyrr en hann hefir dvalið hér tilskilinn tíma og getur lagt fram sönnunargögn um, að hann hafi uppfyllt öll skilyrði laganna allan tímann, sem hann hefir dvalið í landinu. Gæti það þá væntanlega orðið á næsta þingi, ef skilyrðin eru fyrir hendi.