23.04.1940
Sameinað þing: 22. fundur, 55. löggjafarþing.
Sjá dálk 734 í B-deild Alþingistíðinda. (1833)
70. mál, verðlagsuppbót á laun embættismanna og starfsmanna ríkisins og ríkisstofnana
*Frsm. fjhn. Ed. (Magnús Jónsson):
Ég held, að ekki ætti að koma neitt að sök, þótt ekki sé búið að útbýta brtt., sem ég flyt ásamt 2 öðrum þm., því að hún er um efni, sem kunnugt er öllum þm. beggja d., sem sé um þann ágreining, sem er milli d. um þetta mál, enda er ekki hægt í Sþ. að bera fram till. um annað en slík ágreiningsmál. Eins og frv. var borið fram, var alveg ákveðið um þá uppbót, sem greiða á því launafólki, sem þar var talað um, en ekkert ákveðið um, hver launin mættu vera. Þegar ályktun um þetta var svo á síðasta þingi afgr. til ríkisstj., var í raun og veru falin í henni heimild til þess að greiða uppbætur til starfsmanna ríkisins eftir sömu reglu og nýlega var búið að samþ. með verðlagsuppbót til verkamanna. Þar um var engin önnur regla en sú, sem í lögunum stóð, að uppbótina skyldi greiða eftir sömu reglu, en stj. og ráðunautar hennar álitu þetta ekki hægt fyrr en þingið væri búið að ákveða nánar um það, og var eftir beiðni stj. lagt fram frv. um þetta efni í Ed. Deildin taldi rétt að setja mörk fyrir því, hvað bæta skyldi upp, þannig að heildarlaunin, sem bæta skyldi upp, skyldu vera um 8 þús. kr., og því voru þessi laun ákveðin 650 kr. á mánuði, eða 7800 kr. á ári. Þótt launin væri hærri, fengist ekki uppbót nema af þessu, en það, sem væri þar fyrir ofan, skyldi ekki vera bætt upp. Það kom fram, að nokkrir þm. vildu setja ákveðið hámark, þannig að laun, sem næðu ákveðinni upphæð alls, átti ekki að bæta upp. Er það því millileiðin, sem fjhn. Ed. tók upp og meiri hl. d. með því að samþ., að uppbót skyldi greidd upp að þessu marki, sem ég tiltók. Þannig fór þetta mál til Nd., en í þeirri deild varð miklu meiri ágreiningur um það. Komu fram allmargar till., sem voru felldar, og ein, sem var samþ. Var sú till. þannig að laun, sem næðu 8 þúsund kr. alls, skyldu ekki vera bætt upp. Þegar málið kom til Ed., var þetta ákvæði tekið upp aftur og málið sent til Nd., og var það afgr. þaðan með þessu ákvæði, en þó gengið lengra, því að nú er það þannig að nú mega laun og uppbót aldrei fara fram úr 8 þús. kr. Það er ekki einu sinni svo, að öfgunum sé haldið, heldur eru þær auknar og settar í frv. Við höfum, 3 þm., ekki talið rétt, að ekki væri prófaður þingvilji fyrir því, hvort fara eigi þessa leið, og höfum hér flutt brtt. um þetta ágreiningsmál um það, að frv. sé aftur fært í það horf, sem það var samþ. í frá Ed., sem sé að millileiðin sé farin.
Auk þessa var svo bætt inn í frv. 11. gr., sem er um það, að stj. heimilist að fella niður greiðslu allrar verðlagsuppbótar. Nú er, eins og þm. er kunnugt, alveg nýbúið að afgr. sem lög heimild fyrir ríkisstj. til þess að lækka ýms gjöld um 35% og er mjög á reiki, hvað miklir erfiðleikar þurfa að steðja að til þess, að stj. noti þessa heimild út í æsar. Sömuleiðis hefir verið samþ. heimild um að lækka útgjöld á fjárl. Það gildir einnig um þessar uppbætur, sem nú er ekki búið að samþ., og kom til mála í þeirri n., sem hafði þetta til meðferðar í Ed., að gera um þetta samþykktir og heimila stj., ef erfiðleikar yrðu, að lækka þessi útgjöld. Samt kom engin till. fram um þetta. Það var eins og enginn vildi fara út í þetta til viðbótar við það, sem fyrir var. Ég held nú, að þessi gr. megi falla niður með öllu. Þess ber og að gæta, að engin sönnun er fyrir því, að þingvilji sé fyrir þessari till., sem ég held að hafi komið fram á síðustu stundu, en ég man ekki eftir, að brtt. hafi komið fram í þessa átt fyrr en frv. kom til Nd. aftur.
Af því þetta mál hefir verið svo mikið rælt, mun ég láta nægja að mæla fyrir brtt. okkar með þessum orðum.