18.04.1940
Neðri deild: 43. fundur, 55. löggjafarþing.
Sjá dálk 183 í C-deild Alþingistíðinda. (2299)
118. mál, skattgreiðslur útgerðarfyrirtækja
*Frsm. (Sveinbjörn Högnason):
Vegna þess, sem hv. frsm. mínni hl. n. sagði um þetta mál, vil ég taka þetta fram:
Hann taldi, að bæjarstjórnir hefðu á valdi sínu að leggja útsvör á þessi fyrirtæki, þar sem hér væri aðeins um heimildarl. að ræða, þeir sem þeim í 2. gr. l. væri gefin heimild til þessarar undanþágu, og þau gætu því hvert fyrir sig hagað þessu eins og þeim sýndist. Þetta er ekki rétt. Ef eitt bæjarfélag telur rétt að veita þessa undanþágu og gerir það, þá verða hin bæjarfélögin að gera það líka, því að annars flytja skipin burt og til þess bæjar, sem veitir þessa undanþágu. Það er ekki lítið kapp t. d. milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar um að halda togurunum hjá sér. Og ef Hafnarfjörður vildi taka útsvar af þeim, en Reykjavík vildi gefi það eftir, þá mundi útgerðin sem væri í Hafnarfirði, flytja sig til Reykjavíkur. Og á sama hátt mundi útgerðin flytja sig til Hafnarfjarðar, ef þar væri ,gefið eftir að taka útsvar af henni, en það væri tekið í Reykjavík. Á sama hátt mundi það fara á vestfjörðum og alstaðar annarstaðar á landinu. Það er því alls ekki á valdi bæjarstjórna, þegar búið er að gefa þessa heimild og þetta er gefið eftir sumstaðar, að taka útsvör af þessum fyrirtækjum, heldur verða þau að fella niður útsvar af þeim, ef eitt bæjarfélag byrjar á því, hvort sem þau geta það eða ekki, miðað við fjárhag þeirra.
Þá sagði hv. frsm. mínni hl., að ástandið væri ekki breytt nema að nokkru leyti síðan l. um skatt- og útsvarsfrelsi togaranna voru sett. En það er ekki heldur nema að nokkru leyti, sem við, sem flytjum þetta frv., ætlumst til, að l. verði breytt vegna þessa ástands, sem nú er.
Ívilnanir l. eru ekki nema að nokkru leyti afnumdar með þessu. Og ég hygg, að enginn muni efast um, að breyt. sé orðin svo mikil síðan l. voru sett, að það sé fyllilega réttmætt, að heimild þessi sé afnumin, eins og farið er fram á í frv., því að sum þessara fyrirtækja hafa aldrei þurft þessa útsvarsfrelsis með, og hafa nú, auk þess sem þau hafa engar skuldir, miklar tekjur. Það er því gersamlega óforsvaranlegt á þessum tímum, þegar fjöldi þeirra, sem hafa haft atvinnu við þau á undanförnum árum, verða að ganga atvinnulausir, að velta þá útsvarsbyrðinni af þessum fyrirtækjum, sem aldrei hafa raunverulega þurft þess og nú græða, yfir á fólkið, sem hefir ekkert að gera vegna breytts rekstrar á þessum fyrirtækjum. Það er því alls ekki í öllum tilfellum nauðsynlegt að veita þessum fyrirtækjum skatt- eða útsvarsfrelsi til þess að þau beri sig. Því að þau bera sig mörg vel, og flest bera þau sig vel eins og nú stendur. Og niðurjöfnunarn. hafa það alltaf í hendi sinni að hlífa þeim útgerðarfyrirtækjum, sem verr eru sett. Enda segir svo í 1. gr. l., að þeim útgerðarfélögum, sem hafa miklar skuldir að bera, sé heimilt að draga frá 90% af skattskyldum tekjum. Þess vegna geta skuldugustu fyrirtækin komizt undan því, að lagt sé yfirleitt á þau nokkurt verulegt útsvar, en geta notað hagnað sinn til þess að tryggja rekstur sinn og borga af skuldum.