12.04.1940
Efri deild: 33. fundur, 55. löggjafarþing.
Sjá dálk 221 í C-deild Alþingistíðinda. (2370)
52. mál, skatt- og útsvarsgreiðsla af stríðsáhættuþóknun
*Magnús Jónsson:
Ég skal ekki tefja svo umr., að ekki geti gengið atkv. um málið. Viðvíkjandi ágreiningi, er hér hefir orðið um skattaundanþágu á Norðurlöndum, get ég upplýst, að hæstv. ríkisstj. spurðist fyrir um þetta og fékk það svar, að í Danmörku væri áhættuþóknunin öll undanþegin beinum sköttum. Í Svíþjóð er hún ekki undanþegin, en hv. 2. landsk. hefir sagt mér persónulega, að fyrir þinginu þar lægi frv. um að undanþiggja áhættuþóknunina skatti. Í Noregi er ábættuþóknunin ekki heldur skattfrjáls, en sendiherra Íslands í Kaupmannahöfn hefir upplýst í tilefni af fyrirspurninni, að fyrir norska þinginu lægi einnig frv. um þessa undanþágu, en ekki væri búizt við, að hún yrði samþ. Ég segi þetta aðeins til upplýsingar, en ekki til að spilla fyrir málinu eða mæla með því. Annars hefi ég í n. tekið þá afstöðu að mæla með því, að frv. yrði samþ. óbreytt.
Mín ástæða til að fylgja þessu frv., líkt og frv. um að undanþiggja helming áhættuþóknunarinnar skatti á síðasta þingi, er sú, að ég tel beinu skattana nú orðna alveg vitfirringslega og mér þykir því vænt um hvert skarð, sem höggvið er í þá löggjöf, sem ég held, að eigi meiri þátt en nokkuð annað í kreppu þeirri, sem hér er, þar sem kjarkurinn er dreginn úr hverjum manni til að leggja fé í fyrirtæki, því að ef hann tapar, þá er hann skammaður fyrir, og ef hann græðir, þá koma ríki og bæir og taka ágóðann. Það verður aldrei tölum talið, hve margar milljónir þetta hefir kostað atvinnuvegi okkar. Svo er einnig að gæta þess, að fyrir sjómenn er hér yfirleitt aðeins um bráðabirgðatekjur að ræða. Svona skattur kemur því harðar niður á þeim en öðrum, sem geta búizt við frádrætti, ef þeir hafa vun um, að halda tekjum sínum, en þessir menn eiga allt í óvissu, því að hvenær sem er getur hættan verið liðin hjá og þeir orðið að hætta þessum áhættusömu siglingum, sem vonandi er, að verði sem fyrst. Þetta ríður baggamuninn í mínum augum. Það, sem er litt þolandi fyrir menn í landi, er alveg sérstaklega óþolandi fyrir þessa menn. Ég tel, að sjómenn, er sigla um áhættusvæðin, hafa gert mikið gagn með því að opna augu fjölda manna fyrir því, hvað verið er að gera með þessari skattalöggjöf, svo að þess er að vænta, að hv. 2. landsk. og aðrir, sem eru sama S1nm5, sjái heldur einhverja glóru á eftir.
Hv. 1. þm. N.-M. sá einn galla á þessu: að þessi áhættuþóknun væri farin að ganga kaupum og sölum. Ég skil ekki annað en hægt væri að hindra það. En hv. þm. er annars fylgjandi öðrum hlut, sem hér gengur kaupum og sölum, sem sé innflutningsleyfunum. Þau eru hér boðin til kaups. Það er rétt að segja það hér í þinghelginni, að það virðast vera til menn, sem hafa aðgang að því að fá innflutningsleyfi eftir vild, og þeir bjóða þau til kaups fyrir kannske 50% af verðmætinu. Ég veit einstök dæmi til þessa, þó að ég hafi þau ekki vottfest. (JJós: Þetta er einskonar seðlaútgáfa). Já, hér er komin upp einskonar ný kaupmannastétt. Ég skal ekki fara út í almennar hugleiðingar um fjármálastefnu flokkanna, en þegar jafnglöggur maður og hv. 1. þm. Eyf. ætlaði að fara að sanna eyðslustefnu gamla Íhaldsflokksins með verðtollinum, er var settur hér árið 1924 eða 1923, þá dámaði mér. Þá var svo komið, að lausaskuldir hér skiptu milljónum og ríkissjóður var kominn í þrot. Fyrir Jón Þorláksson var þá ekki annað að gera en afla ríkissjóði tekna með einhverju móti. Nú vildi svo til, að tollurinn gaf á einu ári þær tekjur, sem ætlazt var til, að hann gæfi á þrem árum. En fór þetta í eyðslu? 1ei, það voru borgaðar með því margra milljóna skuldir. (IngP: Hvað fór ríkisreikningurinn fram úr áætlun?). Ég man það ekki, — en hvernig fór á næstu árum? Þó að við séum vinir núna, þessir tveir flokkar, þá verður að segja það, að þá fór eyðslan að byrja í alvöru. Muna menn ekki eftir bókinni „Verkin tala“, sem var ekki annað en lofgerð um það, hversu miklu Framsfl. hafði eytt? Þar var skrá um það, hve mikið fé hefði verið veitt til þessa og hins, og svo prentað hjá með skáletri, hve miklu ríkisstj. hefði eytt umfram fjárveitingarheimild. — Ég ætlaði ekki að fara að ræða um þetta nú, en hv. 1. þm. Eyf. gaf tilefni til þessa útúrdúrs með orðum sínum til hv. þm. Vestm.
Hv. 1. þm. Eyf. til afsökunar skal ég geta þess, að þetta stafaði að miklu leyti af sambandi Framsfl. við Alþfl. Þaðan komu kröfurnar, og er þeim þm. alltaf nokkur vorkunn, sem verða að styðjast við kröfufrekan flokk, eins og þarna var. Það var, eins og kom fram í bréfi eins af ráðh., að kröfurnar urðu alltaf harðari og harðari, þar til þeim var neitað og allt brast, svo að það kostaði líf stj.
Skal ég svo ekki tefja umr. svo, að ekki geti farið fram atkvgr. um málið.