05.06.1941
Efri deild: 72. fundur, 56. löggjafarþing.
Sjá dálk 536 í B-deild Alþingistíðinda. (1140)
18. mál, áfengislög
Frsm. meiri hl. (Sigurjón Á. Ólafsson) :
Áður en ég svara hv. þm. S.-Þ. (JJ), vildi ég beina þeirri fyrir spurn til hæstv. forsrh., hvort í ráði sé að verja tekjunum, sem fást kunni af ölinu, í ákveðnu augnamiði. (Forsrh.: Það hefur verið talað um það, en ekki ákveðið.) Mér skilst, að talað hafi verið um að reisa fyrir það fé alldýra
stofnun og kosta rekstur hennar. Það styður þá skoðun meiri hl, n., að ölið þurfi um ófyrirsjáanlega framtíð að fullnægja þörfum, sem óhjákvæmilegt verður að standa undir, eftir að á er komið, og verði þá ölframleiðslan að miðast við innlendan markað og raka saman peningum á síaukinni öldrykkjufýsn þeirrar vaxandi kynslóðar, sem við á að taka. Þetta sýnir, hve víðtækt málið er og afleiðingar þess.
Hv. þm. S.-Þ, spurði, hvort mér væri ekki kunnugt um, að áhrifamenn í mínum flokki væru fylgjandi stórfelldri bruggun á öli. Mér er ekki kunnugt um þær stórfelldu áætlanir, sem hann þykist vita til, og ætti það svar að. nægja honum. Enn fremur spurði hann, hvort ég, fulltrúi verkalýðsins, gæti lagzt móti aukinni framleiðslu, sem gæfi atvinnu. Ég get sagt honum það strax, að ég mundi ekki vilja stofna til atvinnuaukningar á þennan hátt. Áfengisnautn vegur þar móti atvinnunni. Og reynslan er sú í flestum löndum, að áfengisauðmagn myndast um slíka framleiðslu og er eitthvert hið spilltasta og versta viðfangs af öllum auðvaldsklíkum. Oft hefur, risið barátta fyrir því að breyta ölgerðarhúsum og bruggunarstöðum í þarfari iðngreinar, en sjaldan áunnizt mikið, vegna þess, hve framleiðsla þessara hringa reynist víðast arðvænleg. Helzt hefur sú breyting tekizt í Bandaríkjunum, Yrði á þessu byrjað hér, til útflutnings eða heimanotkunar eða hvors tveggja, henda líkur til, að svipað yrði uppi á teningnum og í öðrum löndum álfunnar. Hagnaður verkalýðsins er áreiðanlega ekki í fyrirrúmi hjá þeim herrum, sem berjast fyrir ölbruggun á Íslandi.
Hv. þm. (JJ) telur sig vera bannmann, en bannið sé búið að vera á Íslandi. Enginn er spámaður í sínu föðurlandi, en ekki mun hann vita meira en aðrir um úrslit þess hildarleiks, sem yfir álfuna gengur. Veit hann, hvaða lífsstefnur kunna þá að verða ofan á, þegar farið verður að byggja hana úr rústum? — Það gætu orðið þær, sem legðu meira upp úr vörnum gegn víninu en hv, þm. gerir nú. Ósigur bruggvinanna hér í þessu máli gæti líka ýtt undir það, að Ísland yrði síðan fyrsta bannlandið að nýju.
Hæstv. forsrh. vildi bregða mér, og sennilega einnig hv. þm. Hafnf. (BSn), um kjósendahræðslu í þessu máli. Það nægir, að ég svari fyrir mig, aðrir munu svara fyrir sig. Lífsskoðun mína í málinu hef ég nú haft meiri hluta ævinnar, hvað sem liðið hefur vilja kjósendanna: Ég hef aldrei verið óákveðinn í því, þótt ég vissi, að sitt sýndist hverjum kjósenda minna. Eigi að fara eftir geðþótta þeirra, er þarna engin leið nema tvístíga á þann hátt, sem hv. þm. S.-Þ. gerir.