20.02.1941
Neðri deild: 4. fundur, 56. löggjafarþing.
Sjá dálk 326 í B-deild Alþingistíðinda. (601)
6. mál, happadrætti
Einar Olgeirsson:
Ég vil aðeins fara fáum orðum um þetta mál. Einn af hv. þm. talaði um, að háskólinn hefði reynzt nokkuð dýr í framkvæmdinni, en annar hv. þm. gat þess, að ráðizt hefði verið of snemma í byggingu þessarar menntastofnunar. En ég verð að segja, að frá þjóðhagslegu sjónarmiði séð, hlýtur þjóðin að harma nú, að ekki skyldi ráðizt í fleiri dýrar framkvæmdir. Hún hlýtur að iðrast þess nú, að ekki skuli vera búið að koma upp gagnlegu þjóðleikhúsi, þjóðminjahúsi, menntaskóla og öðrum stofnunum á borð við háskólann, stofnunum, sem við gætum verið stoltir af. (GG: Því ekki að nefna verkamannabústaðina?) Vegna þess að þá hefur Alþ. ekki fengizt til að byggja. Allur sá kostnaður, sem þjóðin hefði lagt í slík menningarfyrirtæki, væri nú fundið fé, jafnvel þó að varið væri nokkrum hundruðum þús. kr. of mikið í sumar af þessum byggingum. Mér finnst undarlegt, ef hv. þm. brestur svo gersamlega skilning á öll fjárhagsleg atriði og á það, sem nú er að gerast. Hver sú milljón, sem varið var í byggingar fyrir 2 árum, er ekki nema ½ millj. kr. kostnaður nú. Hitt er svo reikningslegt atriði fyrir þjóðina, hvernig hún færir þetta á milli reikninga einstaklinga og ríkisins. Þetta er mjög nauðsynlegt, að menn athugi. Mér finnst ástæða til að fagna yfir hverri nýrri byggingu, sem nógu snemma var komið upp. Þó að ýmsu kunni að hafa verið eytt þar í óþarfa, t. d. við háskólann, sem mest er talað um, virðist sá óþarfi vera fegurð, sem maður vildi ekki missa af. Á slíkum tímum sem þessum, er auðæfi streyma til landsins, ætti okkur ekki að vaxa það í augum, þó að einhverju sé varið í varanlega fegurð. En svo er einkennilegur hugsunarháttur sumra hv. þm., að þeir eru á móti háskólabyggingunni, eins og kom greinilega í ljós hjá hv. þm., er síðast talaði. Milljónamæringar Rvíkur, sem eru vanir að sprengja allt upp hver fyrir öðrum og setja einokun á alla hluti, beita sér af alefli gegn því, að ríkið eða háskólinn nái sér í einhverjar nauðsynlegar fasteignir. Meðan ástandið er þannig, að 70 millj. kr. hefur beinlínis verið ráðstafað til erlendrar stríðsþjóðar, er ástæða til að fagna yfir öllum þeim milljónum, sem farið hafa í nytsamleg fyrirtæki landsins. Hér hefur verið talað um, að ríkið mætti varla missa tekjurnar af happdrættinu, en í þessu sambandi ætti að athuga, hvort ríkið ætti ekki aðrar tekjulindir, sem það gæti ekki séð af. Það er a. m. k. undarlegt að leyfa stórútgerðinni að vera skattfrjálsri, en svipta jafnframt háskólann tekjunum af happdrættinu.