07.11.1941
Neðri deild: 18. fundur, 58. löggjafarþing.
Sjá dálk 170 í C-deild Alþingistíðinda. (415)
14. mál, tekjuskattur og eignarskattur
Fjmrh. (Jakob Möller) :
Ég skal ekki lengja mjög umr. um þetta mál, enda á það það ekki skilið. En ég vildi aðeins minnast á meðferð þessa máls á síðasta reglulega Alþ. og það samkomulag, sem þá varð um afgreiðslu þess.
Hæstv. viðskrh. hefur bent á það að nokkru leyti. En mér fannst honum ekki vera fullkomlega ljóst, hvað í því fólst. Ég sé ekki betur heldur en með þessu frv. sé beinlínis gengið á gerða samninga milli flakkanna á aðalþinginu í vor s. l. Hæstv. viðskmrh. sagði, að í þeim samningum, sem þá fóru fram, hafi því verið haldið mjög eindregið fram af Framsfl., að hann vildi láta breyta til um skattaálagninguna í því efni að fella niður það ákvæði skattal. að draga frá tekjum skatt og útsvar. Sjálfstfl. vildi ekki ganga inn á þessa breyt., og niðurstaðan varð svo sú, að framkvæma ekki þessa breyt. Það, sem um var að velja, var annars vegar að lækka skattstigann allverulega, eða hámark skattprósentunnar um nálega helming, og fella niður frádráttinn, eða hins vegar að hafa skattstigann hærri, en halda persónufrádrættinum. Úr því að Framsfl. gekk inn á þetta á síðasta þingi, þá liggur það í hlutarins eðli, að það hlaut að gilda um tekjur þess árs, sem þá átti að skattleggja, eða um skattinn af tekjunum árið 1941, og að það hefur almennt verið skilið þannig, sést m, a. á því, að tekjuskattur ársins, eða af tekjunum árið 1941, er áætlaður á fjárl. fyrir árið 1942 aðeins 315000 kr., og þó er liðinn nálega helmingur ársins 1941, þegar gengið er frá fjárl. fyrir árið 1942. Og það var nákvæmlega yfirvegað, hvort fært væri að hækka áætlaðar tekjur ríkissjóðs af tekju- og eignarskatti 1942. Og þegar þessi liður var athugaður, þótti það ekki fært að hækka hann. Ef nokkrum manni hefði þá komið í hug, að á næsta þingi ætti að breyta til í þessu efni, þá lá ekkert beinna við heldur en að gera ráð fyrir því í fjárl. fyrir árið 1942.
Annað er líka, sem styður þetta, 1. um stríðsgróðaskattinn. Skv. tekjuskattslöggjöfinni er hann frádráttarbær. Því var lýst yfir í þinginu, að hann væri ákveðinn með það fyrir augum. að hann ætti að vera frádráttarbær. Og ef ekki hefði verið gengið út frá því sem sjálfsögðu, þá er einnig hvað hann snertir alveg vafalaust, að það hefði þurft að ákveða hann öðruvísi en gert var, með tilliti til þess, að hann skyldi ekki vera frádráttarbær.
Með þeirri breyt. á skattal., sem hér er till. um í þessu frv., er tekjuskatturinn ekki frádráttarbær, sem á að byggjast á almennum skattal., en ekki á 1. um stríðsgróðaskatt. Nú sagði hæstv. viðskmrh., að það þyrfti að athuga nánar, hvort rétt þætti að breyta l. um stríðsgróðaskatt, og gæti í því falizt, að þetta ákvæði yrði einnig tekið til athugunar í því sambandi. Sjálfstfl. hefur ekki haft þetta mál sérstaklega til athugunar eða umr. á sínu þingi. Enda var ekki gert ráð fyrir því, að þetta þing yrði svo langt, að líklegt væri, að afgr. yrðu á því ný tekjuskattslög. Og ég skal ekkert um það fullyrða, hvaða afstöðu hann mundi taka til þess að hækka að einhverju leyti skatta. En ég þykist geta fullyrt, að hann geti ekki sætt sig við það, að gengið sé á þá samninga, sem ég hef lýst og voru gerðir á síðasta þingi, og ég verð að telja það alveg óviðurkvæmilegt. Hins vegar, um aðrar breyt., sem í frv. þessu felast, get ég ekkert fullyrt um afstöðu flokksins. Það er margt rétt í því, sem hæstv. viðskmrh. tók fram í því sambandi. Það er víða orðið mjög mikið álitamál um breyt. í því efni að hverfa frá því að hafa umreikning á tekjunum, en hækka í þess stað persónufrádráttinn. Það verður kannske ekki alveg eins þegar til framkvæmdarinnar kemur, þó að það hljómi nokkuð sanngjarnlega að tala um, að hár persónufrádráttur sé réttlátur, vegna þess að með því móti að hafa hann svo sé hægt að fá gerðan verulegan mun á einhleypum mönnum og fjölskyldumönnum. En á því máli eru vissulega fleiri hliðar heldur en í þeim orðum felst.
Ég hef ekkert á móti því, að þetta frv. fái fullkomlega þinglega meðferð og gangi til 2. umr. og til n. til athugunar. En ég áskil mér fullan rétt um afstöðu mína og Sjálfstfl. gagnvart því.