10.11.1941
Sameinað þing: 11. fundur, 58. löggjafarþing.
Sjá dálk 53 í D-deild Alþingistíðinda. (542)
9. mál, trúnaðarbrot við Alþingi
Flm. (Sveinbjörn Högnason) :
Það er nú svo ómerkilegt, sem hæstv. atvmrh. lætur sér um munn fara, að það þarf vitanlega ekki langan tíma til að tala um það.
Hann talaði mest um innræti og eðli manna, sem að þessu stæðu, og það ætti helzt að rannsaka þetta mál eftir því. Hann sagði, að það væri mér einum samboðið að halda uppi þeim málstað, sem haldið er uppi með þessari till. Ég ætla uppréttur og öruggur fyrir Alþ. að velja honum það hlutskipti, er hann hefur valið mér. Annars skal ég ekki fara út í leit að eðli manna. En þegar hann talar um innræti manna og uppruna, vaknar ósjálfrátt í huga manns, hvað honum viðvíkur, það sem Þorsteinn Erlingsson sagði, að „fátt er frá Dönum, sem gæfan oss gaf.“ Ef út í þá hluti væri farið, þá er ég reiðubúinn að fara í mannjöfnuð við hæstv. atvmrh., og við getum svo rætt um það eftir á, hvort hlutskiptið við kjósum okkur heldur.
Þá vildi hæstv. atvmrh. afsaka sig og sinn málstað með því, að þetta væri ekki í fyrsta sinn, sem þetta væri gert. Þetta er nú oft vani heldur óþekkra stráka, sem eru komnir í klípu, að reyna að afsaka sig með slíku sem þessu. En ég álít það ósamboðið ráðh. að verja sinn málstað með því, að aðrir séu ekki betri. Og ég sé ekki, hvað hann er betur settur með það. Að öðru leyti skipar hann sér greinilega á þann bekk, er enginn ráðherra skyldi kjósa sér að sitja á.
Hæstv. ráðh. talaði um það, að ef Alþ. færi að ráðast í það, sem um ræðir í þessari þáltill., — að byggja fyrir þann leka, sem hér hefur átt sér stað —, þá væri í meira ráðizt en menn gerðu sér almennt grein fyrir. Ég efast ekki um, að mjög erfitt er að fyrirbyggja í framtíðinni það, sem hér átti sér stað, á meðan menn með sömu skoðanir á þessum hlutum og hæstv. atvmrh. eiga sæti hér á þingi. Það er ákaflega erfitt. Enda virðist hann hafa í hótunum með, að það skuli ekki verða neinn leikur.
Þá er eitt atriði í þessu enn, sem í raun og veru er það lúalegasta í þessu og sýnir bezt innræti hæstv. atvmrh. Hann er stöðugt að tala um það, að ef ég í afstöðu minni hefði haft eitthvað við þennan samning að athuga, þá væri ég ekki skyldugur til að þegja yfir því alla ævi. Nú veit hæstv. atvmrh. það, og ég hef tekið það fram, að í þessum samningi eru atriði, sem eru þess eðlis, að enginn hv. þm. lætur sér sæma að birta opinberlega, en bæði ég og aðrir hv. þm. töldum ástæðu til að gefa vissa yfirlýsingu út af. Við höfum farið fram á að fá að birta það, en okkur hefur verið neitað, og í skjóli þess skákar hann, því að hann veit, að við erum líka það drenglyndir að segja ekki frá því, sem okkur er trúað fyrir. Ef við segðum frá þessu, mætti, eftir skoðun hæstv. atvmrh., segja, að það væri okkar málstað til góðs. En þetta, að einn hv. þm, hlaupi með þetta í blöðin og flytji þar sitt sjónarmið í skjóli þess að hinir þegi, er svo „líðilegt“, að ekki er nema einstöku mönnum og blöðum til þess trúandi.
Hæstv. atvmrh. talaði um það, að með þessari málsmeðferð, sem stungið er upp á með þessari till., væri ég að reyna að draga utanríkismálin ofan í skítinn. Ég ætla að leggja það undir dóm Alþ., hvor okkar er líklegri til þess að draga þau ofan í skítinn, — maður, sem kjaftar frá því, sem gerist á lokuðum fundi Alþ., eða maður, sem reynir að stemma stigu fyrir því, að það berist út.
Hvað viðvíkur einni athugasemd, sem hann stagast mest á og er um það, að honum hafi verið opin leið að birta þetta á opnum fundi, þá er því til að svara, að fyrir því er engin afsökun að birta þetta nú. Ég held, að það hafi verið við síðustu umr., sem ég líkti þessu við atburð, sem kom fyrir hér í bænum fyrir skömmu, þegar maður nokkur missti útidyrahurðina frá húsi sínu að næturþeli. En ef við höldum nú þessari samlíkingu áfram og gerum ráð fyrir, að maðurinn, sem stal hurðinni, verði handsamaður, og hann fyndi sér það til afsökunar, að hann hefði átt peninga, sem hann hefði alveg eins getað keypt sér hurð fyrir, þá væri það alveg sambærilegt við þá afsökun hæstv. atvmrh., að honum hefði legið opið fyrir að láta fara fram atkvgr . um þetta á opnum fundi. Ég get ekki skilið, að nokkur sæmilega viti borinn maður geti tekið þetta fyrir góða og gilda vöru. Og ég er sannfærður um, að enginn dómstóll skoðaði það annað en óvitahjal.
Hvað viðvíkur því, sem hæstv., forsrh. stakk upp á um meðferð málsins, að senda það til hv. allshn., þá vil ég lýsa því yfir, að þó að ég álíti, að málið liggi nægilega ljóst fyrir, get ég á það fallizt vegna þess, hvað ég álít málið mikilvægt. En ég vil taka það skýrt fram, að ég geri ákveðna kröfu til þess, að það verði afgr. eins tafarlítið í hv. allshn. og hægt er, því að ég veit, að mikill hluti þingsins álítur, að hér sé ekki um hégómamál að ræða.