15.01.1943
Neðri deild: 33. fundur, 61. löggjafarþing.
Sjá dálk 1052 í B-deild Alþingistíðinda. (1773)
16. mál, fiskveiðasjóður Íslands
Lúðvík Jósefsson:
Út af ummælum, sem hér hafa fallið, finn ég ástæðu til að rifja upp nokkuð af því, sem ég sagði við fyrri umr. málsins, og enn fremur vil ég svara nokkru af því sem komið hefur fram í umr.
Mér skilst, að hér hafi komið fram og það hafi víðar komið fram, að ekki sé um það deilt, að sjávarútvegurinn þurfi verulega á því að halda nú, að reynt verði að byggja upp fiskibátaflotann. Skýrslur sýna og sanna, að fiskibátaflotinn hefur farið minnkandi og hann hefur sérstaklega mikið gengið úr sér. Bátarnir eru verri en fyrir nokkrum árum. Það verður því að hlynna að því, að flotinn verði stækkaður og stórum bættur. Um þetta virðist ekki vera ágreiningur. En þá er aðeins hitt, hvernig á að keppa að þessu. Yfirleitt virðist ekki heldur vera ágreiningur um það, að rétt sé að efla fiskveiðasjóð, láta hann hafa auknar tekjur, svo að hann verði færari um að lána til nýbygginga bátaflotans. Meginþáttur þessa frv. er einmitt sá að auka tekjur sjóðsins um hér um bil 2 millj. kr. á ári, og enginn, sem talað hefur hér, hefur lýst sig andvígan þeirri till. Önnur breyt., sem hér er farið fram á og enginn hefur, svo að ég viti, mælt á móti, er lækkun útlánsvaxta niður í 3%. Þriðja breyt. er sú, að lánað verði framvegis úr sjóðnum til byggingar dráttarbrauta, og enginn hefur verið á móti þeirri till. Fjórða meginbreyt. er sú að veita styrki út á nýbyggingar og verja úr ríkissjóði í þessu sambandi og styrkja þannig nýbyggingar 1943 og á siðasta ári (1942). Aðeins um þessa till. virðist vera ágreiningur, en hann kemur þó ekki skýrt fram. Ég lýsti yfir, að ég kysi miklu fremur en styrkjaleiðina, að veitt yrðu vaxtalaus lán til þessara nýbygginga. En það er fjarri öllu lagi, að ég sé svo á móti styrkjunum, að ég geti ekki fallizt á það til eins árs, þar sem hér er fyrst og fremst um framkvæmdir til eins árs að ræða, að veita styrkina, ef ekki virðist vera neinn hugur hjá hv. þm. fyrir því að fara þá leið að veita vaxtalaus lán. En vegna þess að ég þykist hafa séð ýmis vandkvæði á því að fara styrkjaleiðina, þá hef ég m.a. beitt mér fyrir því, og meiri hl. sjútvn. hefur síðan gert það að sínum till., að setja ýmsar skorður við því, að styrkirnir verði misnotaðir, heldur komi að svipuðum notum eins og vaxtalausu lánin hefðu komið. Og ég skal benda á nokkuð af því, sem meiri hl. n. hefur lagt þar til.
Í fyrsta lagi hefur verið bætt inn í frv., að þessir styrkir verði veittir aðeins til skipa, sem byggð eru aðeins til fiskveiða. Í öðru lagi er þvíbætt hér við, að þeir sjómenn og útgerðarmenn, sem stundi útgerð sem aðalstarf, skuli ganga fyrir um þessa styrki. Auk þess er tveimur þekktum stofnunum, Fiskifélagi Íslands og fiskimálanefnd, með ákvæðum, sem sett hafa verið inn í frv., gefinn réttur til þess að gera till. um það, hvaða reglur skuli gilda um úthlutun styrkjanna. Ég tek það fram, að þessi ákvæði, sem þarna hafa verið sett inn, þau eru mér nægileg til þess, að ég tel fullkomlega réttlátt að vera með því, að þessir styrkir verði veittir nú til eins árs, þar sem brýn nauðsyn er fyrir það að auka nokkuð bátabyggingarnar, þó að ég kysi fremur, að farin væri sú leið að veita vaxtalaus lán. Og því verð ég að svara hv. 2. þm. S.-M., sem þóttist ekki skilja afstöðu mína til þessa máls, að þar sem ég væri með vaxtalausum lánum, þá skyldi ég samt vilja veita styrkina, að ef hann og flokkur hans vill bera fram till. til breyt. um það, að í staðinn fyrir styrki verði veitt vaxtalaus lán, þá skal ég ljá fylgi mitt til þess. En ég er hræddur um, að nokkuð muni vanta á, að hann og flokkur hans muni vilja fara þá leið að veita vaxtalaus lán.
Ég vil þá einnig geta þess, að í n. gat ég um það, að ég væri óánægður með þá leið, sem hér er farin, og sú skoðun kom yfirleitt fram í n., að það væri ekki eðlileg leið, að lánastofnun hefði á hendi úthlutun styrkjanna, og ég taldi, að stofnun, sem útgerðarmenn réðu yfir, ætti að hafa þetta með höndum. En nú er það svo, að engin slík stofnun er í raun og veru til. Fiskimálan., sem í raun og veru hefur haft þetta með höndum, hún hefur að litlu eða engu leyti verið undir áhrifum fiskimannanna í landinu. Og Fiskifélagið hefur verið litið örvandi undanfarið og lítið látið til sín taka um þessi mál.
Ég tel ýmsa annmarka á, að lánastofnanir hafi úthlutun styrkjanna með höndum. Það er brýn nauðsyn að efla fiskveiðasjóðinn, reyna að hvetja menn til bátabygginga og létta vandræði þeirra, sem þegar hafa efnt til þeirra. Um 800 smál. eru í smíðum, og er fyrirsjáanleg stöðvun, ef ekki koma hagkvæm lánskjör eða beinir styrkir. Nauðsynin er brýn.