12.03.1943
Neðri deild: 74. fundur, 61. löggjafarþing.
Sjá dálk 86 í C-deild Alþingistíðinda. (2574)
108. mál, sala á spildu úr Neslandi í Selvogi
Frsm. meiri hl. (Jón Pálmason):
Ég sé enga ástæðu til þess að tala mikið um þetta mál. Eins og ég tók fram í ræðu minni áðan, álit ég þetta smámál, sem líka er búið að þrátta hér töluvert um á þingi fyrir tveimur árum.
En það eru tvö atriði. sem ég vildi aðeins víkja að. Því hefur verið lýst hér yfir, að þetta land hefur verið að gróa á undanförnum árum, allt þetta sandgræðsluland, og er að gróa enn. Og samkv. því skilst mér, að þó að þessi þríhyrna, sem þarna er um að ræða væri tekin út úr, þá sé hætta á, að nokkurt sandfok geti orðið inn á brúna, ef gróður er ekki áframhaldandi á hinu landinu. Því að hér í þessu girðingarhólfi er stór þríhyrna. Og höfuðkappið í þessu máli skilst mér vera um hlunnindi, sem eru í raun og veru ekki nánast í sambandi við sandgræðslulandið sjálft, heldur er fjörubeit þarna á löngu svæði innan girðingarinnar, og þeir, sem til þess þekkja, hve mikils virði fjörubeit er, þar sem um hana er að ræða, geta skilið, að hana sé mönnum sárt um, ef ekki er brýn þörf að girða fyrir hana.
Hitt atriðið er það, sem hv. þm. Hafnf. veit að, að öll landbn. hefði verið sammála um að reyna samninga í þessu efni, og það er rétt, því að við álitum, að á svona mál þurfi helzt að sættast á þá leið, að hlutaðeigandi bóndi fái bætur fyrir skaða, sem hann kann að hafa orðið fyrir í þessum efnum. En það virtist á þessu stigi málsins ekki vera hægt að semja á þeim grundvelli, og því verður þetta mál að koma hér til atkv. En þó að það komi hér til atkv. og þó að það verði samþ. í þeirri mynd, sem það er, skilst mér, að það sé alls ekki víst, að þetta land verði selt, því að hér er um að ræða heimild fyrir ríkisstj.. sem þar að auki er bundin því skilyrði, að landið sé skoðað af tveimur mönnum, tilnefndum af hæstarétti. Ef þessir tveir menn álíta, að það stafi einhver hætta af því, að þetta land sé selt, — sem ég hef ekki trú á, að sé —, þá verður það ekki selt. Og verði það ekki selt, kemur það atriði aðeins til greina, að það verði fylgt þeirri sanngirni, að hlutaðeigandi manni verði greiddar einhverjar bætur.
Ég hef nú fengið í hendur bréf það, sem hv. frsm. minni hl. n. veit að. Það er frá fyrrv. landbrh. (HermJ). Þar segir:
„Með skírskotun til bréfs ráðuneytisins til yðar, herra sandgræðslumaður, dags. 7. f. m., þar sem lagt var fyrir yður að hefja sem allra fyrst í sumar sandgræðslu á söndunum vestan Ölfusár í Selvogi, skal yður tjáð, að ráðuneytið vill ákveða, að girðingin um sandgræðslusvæðið að vestan skuli lögð frá Hellisþúfu í Bjarnavík.“
Það er sem sagt mælt svo fyrir, að þessi girðing skuli lögð þarna fyrir framan, því að Bjarnavík er mér sagt, að sé við Viðarhelli. Það er því undarlegt að þurfa að deila um þetta, þegar ráðuneytið er búið að ákveða, að girðinguna skuli leggja á vissan hátt, eins og hlutaðeigandi bóndi fór fram á, sem að vísu er öðruvísi en hún loks var lögð.
Annars tek ég fullkomlega trúanlegt það, sem hv. þm. Hafnf. sagði, að það hefði orðið samkomulag síðar milli sandgræðsluráðunautarins og viðkomandi aðila um að breyta þessu girðingarstæði. En það er ekki undarlegt, þótt hlutaðeigandi felli sig illa við þá breyt., þar sem fjörubeitin er annars vegar, og þar er um að ræða töluverða hagsmuni.
Annars virðist þetta mál vera orðið sveitadráttarmál og óvildarmál á vissan hátt. Og þegar svo stendur á, að tveir hv. þm., sem eru fulltrúar fyrir viðkomandi hérað, hvor úr sínum flokki, hafa flutt frv, um þetta atriði, sem virðist smátt atriði, þá finnst mér það vera ákaflega mikil meinsemi af hæstv. Alþ. að lofa þeim ekki að ráða því að láta stj. hafa heimild, sem þó er bundin jafnströngum takmörkunum eins og í. þessu frv. er. Þegar um sveitadráttarmál innan héraða er að ræða, þá skiljum við þm. það, að það getur oft verið erfiðleikum bundið að greiða þar úr. En þegar svona vill til, að báðir þm. hlutaðeigandi sýslufélags hafa flutt frv. um þetta atriði, þá vil ég ekki setja fótinn fyrir það, af því að mér finnst ekki geta komið til mála, að þetta hafi neina verulega þýðingu fyrir sandgræðslumálin í heild sinni; það fæ ég ekki skilið. Og varðandi það, sem hv. síðasti ræðumaður veik að, að ásakanir kæmu fram gagnvart sandgræðslustjóra, þá er það ekki frá minni hálfu, því að ég hef ekki ástæðu til þess að koma með þær.