09.04.1943
Neðri deild: 94. fundur, 61. löggjafarþing.
Sjá dálk 699 í B-deild Alþingistíðinda. (920)
140. mál, dýrtíðarráðstafanir
Félmrh. (Jóhann Sæmundsson):
Ég vil leiðrétta leiðan misskilning í ræðu hv. þm. V.-Húnv. og tel það bezt gert með því að lesa upp kaflá úr ræðu minni í gær. [Vantar í hdr.].
Hv. þm. V.- Húnv. segir, að ég hafi haldið fram, að ekki þyrfti frekar að athuga þetta mál. Þetta er ekki rétt, því að ég hef þrisvar sinnum tekið fram, að í ráði væri að setja n. til að finna rétta vísitölu fyrir landbúnaðarafurðir, og eftir henni verði farið við ákvörðun verðsins. Stj. vill, að bændum sé borguð uppbót að 3/4 á það, sem eftir er óselt af kjöti, og á mjólk og mjólkurafurðir til 15. maí. Gert er ráð fyrir, að þessi uppbót nemi allt að 5 millj. kr., ef vísitalan færi niður í 220, eins og stj. leggur til.
Ég vil biðja hv. þm. að athuga, hvað það þýðir, að vísitalan fari niður í 220 stig. Ef maður lítur á hana, þegar hún var 272, og tækist að lækka hana úr því niður í 220, þá er það 20% lækkun á vísitölunni. Af því leiðir 20% lækkun á kaupi, án þess að um nokkra raunverulega launaskerðingu sé að ræða. Þessi 20% lækkun þýðir 20% hækkun á peningagildi gagnvart vinnuaflinu. Það verður hægt að kaupa 20% meira vinnuafl fyrir þá peninga, sem þjóðin á til. Það er vitað, að bændur eiga inni hjá ríkissjóði ekki minna en 20 millj. kr. Ef vísitalan er færð niður í 200, eykst kaupmáttur þessarar innistæðu bænda um 4 millj. kr. gagnvart verkakaupi. Ríkisstj. vill færa vísitöluna niður og borga bændum skaðabætur fyrir, að hún er færð niður, sem mun nema 4–5 millj. kr. En þessi ráðstöfun eykur verðgildi þeirra 20 millj. kr., sem bændur eiga hjá ríkissjóði, um 4 millj. kr. Er þetta tap eða gróði? Er hér verið að níðast á bændum?