21.04.1943
Sameinað þing: 6. fundur, 62. löggjafarþing.
Sjá dálk 25 í D-deild Alþingistíðinda. (2034)
11. mál, samþykki til frestunar á fundum Alþingis
Einar Olgeirsson:
Herra forseti. Hlustendur hafa nú heyrt kattarþvott hv. 2. þm. S.-M. (EystJ), þegar hann var að reyna að þvo sig hreinan af svikunum í skattamálunum, eftir að Jónas Jónsson hefur ákveðið að reka hann heim og semja við stríðsgróðavaldið. Ég skoraði á þennan hv. þm. í umr. í Nd. að vera með þeim till., sem við sósíalistar höfum nú lagt fram, og hjálpa til þess að koma þeim gegnum þingið fyrir þingslit. Hann hefur áður játað, að hann væri slíkum till. fylgjandi og lofað að vera með þeim, og nú eiga framsóknarmenn að efna loforðin.
Hv. þm. (EystJ) talaði um það, að samningaumleitanir milli vinstri flokkanna hefðu farið fram í allan vetur. Það hefur verið ein krafa Framsóknar, eins og kemur fram í f-lið þeirra skilyrða, sem þeir settu fram, að verðlag á landbúnaðarafurðum og kaupgjald væri fært niður hlutfallslega jafnmikið. Framsókn hefur staðið fast á því, að lækkun kaupgjaldsins væri skilyrði fyrir afgreiðslu dýrtíðarmálsins. Hv. 2. þm. S.-M. var að tala um það áðan, að við sósíalistar værum með því að krefjast skatta af almenningi, en ég vil minna hann á það, að það voru sósíalistar, sem fengu því framgengt í Ed., að lagðar yrðu fram 3 millj. kr. til alþýðutrygginganna gegn fullkominni andstöðu Framsóknar. Ég vil hins vegar lýsa yfir því, að við sósíalistar höfum nú lagt fram till., sem Framsókn á kost á að samþ. með okkur gegn Sjálfstfl., en Alþfl. mun sitja hjá, og ætti nú Framsókn að standa við loforð sín, þau er hún hefur áður gefið. Það er ósatt, sem hv. 2. þm. S.-M. sagði áðan, að 5. þm. Reykv. (BrB) hefði sagt, að hann vildi ekki samþ. afnám hlunnindanna. Hann svaraði því aðeins, að hann mundi bera það undir flokkinn. (EystJ: Það er ósatt). Ég vil nú snúa mér að því að ræða málið almennt.
Sautjánda apríl, daginn sem samkomulag náðist milli Sósfl., Alþfl. og Framsfl. um að flytja frv. um eignaraukaskattinn, var ritað í Þjóðviljann, að nú ylti það á Framsókn að fá þetta fram fyrir þingfrestun, en um leið var vakin athygli á því, að Jónas frá Hriflu væri byrjaður að semja við Ólaf Thors bak við tjöldin. Ávöxturinn af því baktjaldamakki liggur nú hér fyrir okkur. Tafarlaus þingfrestun til þess að forða stríðsgróðavaldinu frá skattaálagningu. Sósfl. er andstæður þessari þingfrestun nú. Hann er hins vegar fylgjandi brtt. Alþfl. um framlenging þingsins til 15. maí. Ég vil þó leyfa mér að bera fram svo hljóðandi viðaukatill. við brtt. Alþfl.: „Við tillgr. bætist ný málsgr., svo hljóðandi: Jafnframt væntir Alþingi þess, að ríkisstj. gefi ekki út bráðabirgðalög nema að fengnu samþykki þingflokkanna eða fulltrúa þeirra.“ — Ein af rökunum, sem færð eru fyrir þingfrestuninni nú þegar, eru þau, að síðasta þing hafi setið svo lengi og afkastað svo litlu, að það væri bara þinginu til skammar að sitja nú einum degi lengur. Ég vil spyrja: Var þá í rauninni síðasta þing svo slæmt, að hætta beri öllu þinghaldi í svipinn þess vegna? Það voru vissulega engin stórvirki unnin þar þjóðinni til blessunar, en það voru heldur engin stór glapræði framin eða hermdarverk unnin, eins og á svo mörgum undanförnum þingum. Það litla, sem síðasta þing gerði, var að mestu leyti þjóðinni til góðs, — og það er vissulega stór framför frá þingunum 1939, 1940 o. s. frv. Ég skil það vel, að mennirnir, sem sömdu höggormsfrv. á sínum tíma, séu allt annað en ánægðir með að sjá öllu því nöðrukyni, sem þeir nú kunna að unga út, tortímt jafnóðum, ef þeir þá þora að láta það sjá dagsins ljós. Ég skil það vel, að þeir sem þing eftir þing hafa séð eina bjargræði þjóðarinnar í kaupkúgun með gerðardómsl. eða öðrum þrælaákvæðum, séu allt annað en ánægðir yfir því, að síðasta þing skuli hafa steindrepið hverja tilraun til kaupkúgunarl. Ég skil það vel, að þeir vísu landsfeður, sem hafa vonazt eftir mátulega miklu atvinnuleysi, til þess að hægt væri að lækka kaup verkamanna, eru reiðir yfir því, að meira skuli hafa verið samþ. á síðasta þingi af verklegum framkvæmdum en nokkru sinni fyrr. Ég skil það líka, að mönnunum, sem hófu utangarðsstefnuna og helzt vildu banna rit Halldórs Kiljans Laxness, skuli gremjast að sjá nú svo komið, að Halldór Kiljan Laxness skuli hljóta hæstu rithöfundalaun frá hinu opinbera. Ég skil það líka, að það sé ekkert ánægjuefni fyrir mennina, sem voru að spilla framfærslul. og alþýðutryggingunum á þjóðstjórnartímabilinu, að sjá síðasta þing samþ. 3 millj. kr. aukaframlag til alþýðutrygginganna, auk smærri lagabreyt. á þeim og raunhæfs undirbúnings að stærri endurbótum á tryggingakerfi íslenzkrar alþýðu. Ég skil það vel, að afturhaldinu á Íslandi, hvar í flokkum eða utan flokka sem það er, sé það hryggðarefni að geta engu komið fram í þinginu af sínum verstu áformum, — að ráða ekkert við þingið, þegar á að reka það til illverka, — og ég skil það vel, að afturhaldið vilji þess vegna fyrir alla muni losna við þingið. En ég skil ekki, að vinnandi stéttum Íslands hefði verið hagur að því, að síðasta þing hefði verið líkara höggormsþingunum, stórvirkt og illvirkt, það sé þá skárra að hafa það lítilvirkt og velvirkt, — þótt vissulega væri bezt, að stórvirki væru unnin á þinginu þjóðinni til blessunar. Ég skil ekki, að það hefði verið betra fyrir alþýðu þessa lands, að þingið hefði t. d. verið sent heim og dýrtíðarl., eins og stj. lagði þau fyrir þingið — með lögfestingu, kaupkúgun og öllu tilheyrandi —, hefðu verið gefin út sem brbl., máske með samþ. einhverra flokkanna, t. d. Framsóknarfl. og Sjálfstfl., — heldur en að þingið hefði stýft þau l. eins og það gerði og snúið kaupráni upp á 15–20 millj. kr., sem fremja átti á launþegunum, upp í 3 millj. kr. greiðslu til alþýðutrygginganna á kostnað hátekjumanna. Þá er það að síðustu eitt, sem menn ásaka síðasta þing fyrir: Það hafi ekki getað myndað stjórn. Ég vil spyrja alþýðu manna: Er ekki nógu oft búið að mynda stjórn til þess eins að svíkja ykkur og kúga, þó að það væri nú loks gengið svo frá við stjórnarmyndun, að öruggt væri, að sú stj. færi ekki sömu leið og hinar. Það vantar vissulega ekki löngunina hjá þeim herrum í Framsfl. og Alþfl. til að komast í stj., helzt án nokkurra skilmála. En einmitt þetta, löngun þeirra í ríkisjötuna, þennan þorsta þeirra í ráðherrastólana, þarf að nota til þess að knýja þá til að fallast á að gera mikið fyrir fólkið. Og það er það, sem við sósíalistar erum að gera, við erum að pína þessa menn, sem vanastir eru að hlaupa frá kosningaloforðum sínum strax eftir kosningarnar, til þess að skuldbinda sig til að standa við þau, ef þeir eiga að fá að komast í stj. Menn sjá, að það er erfitt að knýja Framsókn til slíks. Í dag eru þeir að hlaupa frá loforðunum um afnám varasjóðshlunnindanna, sem þeir gáfu. Frá hverju hefðu þeir þá ekki getað hlaupið, ef þeir hefðu verið komnir í stjórn!
Fulltrúar Alþfl. hafa sérstaklega talað fjálglega um það hér í þinginu, að Sósfl. hafi hindrað myndun vinstri stjórnar. Fulltrúar Framsfl., Eysteinn Jónsson og Bernharð Stefánsson, hafa nú verið að halda hinu sama fram. En hvað er satt í þessu? Hafa Alþfl. og Framsfl. komið sér saman um grundvöll fyrir vinstri stj.? Hvar er samkomulag þeirra flokka, t. d. um dýrtíðarmálin? Þeir rífast eins og hundar og kettir um þau. Þeir hafa setið á nefndarfundum í 5 mánuði og engan sameiginlegan grundvöll getað fundið fyrir lausn dýrtíðarmálanna. Þeim er bezt að stinga hendinni í eigin barm, ef þeir ætla að finna þá, sem hindra raunverulega vinstri samvinnu. Eða var það máske meiningin hjá þeim að hlaupa frá öllu því, sem þeir héldu ákveðnast fram, bara til þess að komast í stj., eða fallast á hvað, sem var, til málamynda, til þess að svíkja það á eftir? Fulltrúar Alþfl. segja, að við viljum engar umbætur, þess vegna viljum við ekki vinstri stjórn.
Við sósíalistar höfum sett okkar skilyrði fyrir vinstri stjórn. Þessi skilyrði eru, að framkvæmdar séu stórfelldar umbætur í landinu, eingöngu umbætur, — engin skemmdarverk í þjóðstjórnarstil. — Hvað af þessum umbótum er það, sem Alþfl. er á móti? Þora fulltrúar hans að segja það hér? Eru þeir á móti umbótum á alþýðutryggingunum, á framfærslulögunum o. s. frv.? Hvað á þetta þvaður að þýða? Það er af því, að Framsókn vill ekki þessar umbætur, að engin vinstri stjórnarmyndun hefur tekizt, — og það er af því, að Alþfl. er svo vanur að skoða sig sem hjáleigu Framsóknar, að hann hefur ekki getað slitið sig frá henni enn til þess að standa með Sósfl. og verkalýðnum í deilunni við embættismannaklíku Framsóknar um að knýja fram raunhæfa vinstri pólitík í landinu. Þrautarökin frá Alþfl. um, að skilmálar okkar séu óaðgengilegir, eru þau, að ekki sé hægt að ganga að þingrofsskilyrðum, því að væri svo mikill ágreiningur, að einn flokkanna fari úr stj., þá verði að rjúfa þing og láta fram fara kosningar, láta þjóðina dæma. Við sósíalistar setjum þetta skilyrði fram af því, að við þekkjum, við hverja við eigum, — við menn, sem eru reiðubúnir að svíkja samninga, rétt eftir að stj. er mynduð. Við þekkjum þá meðal annars af þeirra eigin umsögn hver um annan. Alþfl. ásakar okkur um að hindra vinstri stj. með því, að halda fast á þingrofsskilyrðum, en hvað gerði Alþfl. sjálfur, þegar hann fór í þjóðstjórnina? Alþfl. setti sjálfur slík þingrofsskilyrði, og ég hef orð eins fyrrverandi þm. hans og ritara flokksins, prentuð í Alþýðublaðinu nýlega, fyrir því, að gengið hafi verið að skilyrðinu. Þau hljóða svo í grein Jónasar Guðmundssonar í Alþýðublaðinu s. l. sunnudag: „Forsrh. Framsfl. gaf Alþýðufl. þá skýlausu yfirlýsingu, að ef Alþfl. teldi sig ekki geta lengur átt sæti í stj., af því að gengið væri á rétt hans eða þeirra stétta, sem hann var umbjóðandi fyrir, skyldi þing rofið, samstarfinu slitið og efnt til nýrra kosninga, án þess að sú löggjöf yrði sett, sem Alþfl. væri andvígur.“ Ég vil spyrja þm. Alþfl.: Er þetta ekki rétt? Jú, auðvitað er það rétt. Hvernig dirfist þið þá að ásaka okkur fyrir að setja fram okkar skilyrði? Ég vil spyrja þm. Framsfl.: Er þetta rétt? — Nei, segja þeir í Tímanum, þetta er allt lygi! — Þið þm. Alþfl. og Framsfl.; komið þið ykkur saman um, hvað sé sannleikur og lygi um grundvöll fyrir samstarfi ykkar í þjóðstj., og komið þið svo og talið við okkur um vinstri stj. Og ég ætla að segja það alveg hreinskilnislega við þm. Alþfl., að þótt þeir hafi látið Framsókn leika sig illa, svíkja sig, eyðileggja flokk sinn, — þá þurfa þeir ekki að hugsa það, að við sósíalistar látum fara eins með þá, sem okkur trúðu fyrir umboði sínu. Við höfum lært af óförum Alþfl. Vilji Framsókn vinstri samvinnu, þá skal hún beygð til þess að ganga að hagsmunamálum verkalýðsins. Henni skal ekki, meðan okkar nýtur við, takast að svínbeygja verkalýðinn undir kaupkúgunarl. og hvers konar afturhaldspólitík, eins og meðan Alþfl. var í stj. með henni. Við vitum, til hvers refirnir eru skornir í þessum skollaleik Framsóknar með aðstoð Alþfl. Þeir ætla sér auðvitað að beygja Sósfl. til þess að ganga í stj. upp á þeirra skilyrði, þannig að Framsókn ráði eins og fyrr, — eða rægja flokkinn látlaust, eins og þeir gera nú, fyrir það ábyrgðarleysi að vilja ekki beygja kné fyrir Hriflupólitíkinni. Þeim skal hvorugt takast. Fólkið fylgist of vel með til þess, að sá skollaleikur takist. Það skal verða þjarmað svo að þessum flokkum af fólkinu, sem fylgir þeim, að annaðhvort fallist þeir á þær stórfelldu umbætur, sem Sósfl. beitir sér fyrir, — eða fólkið, sem vill þessar umbætur, fólkið, sem krefst þess m. a., að stríðsgróðinn sé tekinn til almenningsþarfa, að það fólk skiptir um flokk, þegar það sér, hvernig Framsfl. og Alþfl. svíkja það, eins og þeir gera nú í dag til þess að þóknast stríðsgróðavaldinu. Ég vil svo að síðustu segja við þá, sem áfellast síðasta þing fyrir athafnaleysi þess, að athafnirnar, sem fram hefðu farið, ef þess hefði ekki notið við, þær hefðu sannarlega spurzt verr fyrir og orðið þjóðinni hættulegri en nokkurt athafnaleysi þingsins, hve mikið sem úr því er gert. En við þá, sem þrá hin stóru verk þingsins, — við þá, sem álíta þingræðinu hættu búna af að gera þjóðinni ekki meira til gagns en gert var á síðasta þingi, — þótt þeir hins vegar hafi aldrei séð þá hættu, sem þingræðinu stafar af þeirri bölvun, sem meiri hl. þingsins leiddi yfir þjóðina ár eftir ár hér fyrrum, — við þá vil ég segja: Nú er tækifærið til stórverkanna. Nú er hægt á hálfum mánuði að framkvæma slíkt stórvirki þjóð vorri til góðs, að þau mundu ekki firnast og verða þessu þingi ævarandi bautasteinn, ef unnir eru. Þessi stórvirki eru tvö: Annað að taka 15–20 millj. kr. af þeim gífurlega stríðsgróða, sem vinnandi stéttir landsins — og þá fyrst og fremst sjómannastéttin — hafa skapað á undanförnum þrem árum, en lent hefur hjá nokkrum tugum auðmanna. Slíkt verk væri fyrsta stórvirkið í þá átt að afstýra fyrir þjóðina afleiðingum auðsöfnunarinnar og nota hluta af stríðsgróðanum, sem annars yrði kúgunartæki í höndum auðmanna, til þess að byggja á líf og afkomu þjóðar vorrar í framtíðinni. Slíku stórvirki yrði fagnað af alþýðu manna í þessu landi, af öllum þeim, sem þrá réttlæti og jöfnuð í mannfélaginu, þrá öryggi í framtíðinni, en óttast það ófrelsi og óréttlæti, sem fylgir skefjalausri söfnun auðsins í fáar hendur. Þetta stórvirki er hægt að vinna á næsta hálfum mánuði hér og mundi ekki Alþ. reka af sér sliðruorðið, sem reynt hefur verið að setja á það — einmitt af þeim, sem ekkert tækifæri vilja gefa því til þess að vinna stórvirkin? Hitt stórvirkið er samþykkt stjórnarskrár fyrir lýðveldið Ísland. Stjórnarskrárnefndin hefur lokið undirbúningi lýðveldisstjórnarskrárinnar og afhent frv. og álit sitt ríkisstj. — Í tæpar sjö aldir hefur íslenzka þjóðin orðið að þola erlenda áþján. Áratugum og öldum saman hefur þjóðin þráð það augnablik, að hún yrði aftur fullkomlega frjáls. Á síðasta ári var það vilji mikils meiri hl. þjóðarinnar, að Ísland yrði þá þegar gert að lýðveldi. Því var frestað vegna afskipta erlends ríkis, afskipta, sem oss voru hvimleið, þótt ekki þætti annað fært en taka tillit til þeirra. Nú er hins vegar ekkert því til fyrirstöðu, að þjóðin samþ. lýðveldisstjskr. sína, sem þá tæki gildi á næsta ári. En það er með tilliti til allra aðstæðna nauðsynlegt, að sem skjótast sé frá máli þessu gengið, svo að engar vífilengjur komist að, ef breyting yrði skyndilega í Evrópu. Þjóðaratkvgr. þarf að fara fram til þess að staðfesta samþ. Alþ. á stjskr., — og þeirri atkvgr. þarf að vera lokið, áður en stríðinu lýkur í Evrópu, ef vér Íslendingar eigum að ráða þessum málum einir til lykta á þeim grundvelli, sem vér nú höfum búið oss. Þess vegna þyrfti þessi þjóðaratkvgr. að fara fram í sumar, og til þess það sé hægt, þarf þetta þing að samþ. lýðveldisstjskr., áður en því er frestað. Það er því beinlínis verið að stofna þessu máli í nokkra hættu með því að fresta afgr. þess. Sósfl. skrifaði í fyrradag öllum hinum þingflokkunum svo hljóðandi bréf, þar sem hann bauð þeim samstarf um afgr. málsins, en fulltrúar allra flokkanna í stjskrn, voru þar sammála um stjskrfrv. í heild. Bréfið er svo hljóðandi:
Vér leyfum oss hér með að leggja til við yður, að flokkar vorir hafi samstarf um, að lýðveldisstjórnarskrá sú, sem nú er að fullu undirbúin af milliþinganefnd í stjórnarskrármálinu, nái samþykki þjóðarinnar í sumar og verði samstarfið með eftirfarandi hætti: 1) Fulltrúar flokkanna flytji sameiginlega stjórnarskrárfrumvarpið nú þegar á þessu þingi, áður en því verður frestað, — svo framarlega sem ríkisstjórnin ekki tilkynnir flokkunum, að hún muni nú þegar leggja það fyrir þingið. 2) Flokkarnir hafi samtök um að hraða málinu gegnum þingið, svo að það sé afgreitt fyrir þingfrestun. 3) Flokkarnir ákveði, að þjóðaratkvæðagreiðsla um samþykkt frumvarpsins skuli fara fram í sumar eða í síðasta lagi í september í haust. 4) Flokkarnir skipi nefnd manna, til þess að stjórna sameiginlegum áróðri fyrir samþykkt stjórnarskrárinnar og þátttöku í kosningunum. — Vér höfum skrifað öðrum flokkum þingsins samskonar tilboð. — Vér væntum heiðraðs svars yðar hið allra fyrsta.
Þessu bréfi svara nú Sjálfstfl. og Framsfl. óbeint með því að taka nú afstöðu með þingfrestun í dag. Er þetta hin margumtalaða ábyrgðartilfinning fyrir veigamesta þjóðmáli voru, sjálfstæðismálinu? Er þetta áhugi Sjálfstfl., sem gekk til kosninga 1942 á því stórmáli að gera Ísland að lýðveldi á því ári, — að nú vill hann ekki einu sinni samþ. lýðveldisstjskr. í sumar? Það er vitað, að Framsfl. hefur haft lítinn áhuga á afgr. lýðveldisstjskr. nú í sumar. Það er og vitað, að stríðsgróðavaldið í Sjálfstfl. vill mikið til vinna að forða sér frá nýjum sköttum á stríðsgróðann. Eru það ef til vill fyrstu samningarnir, sem tekizt hafa milli afturhaldsins í Framsókn og Íhaldinu, að svæfa nú bæði þessi stórmál og hlaupa heim? Er Sjálfstfl. að fresta samþ. lýðveldisstjskr. Framsókn til þægðar, til þess að kaupa stríðsgróðavaldið undan sköttum? Er Framsókn að svíkja kjósendur sína, sem hún hefur hátíðlega lofað afnámi varasjóðshlunninda og ótal sköttum á auðmennina, til þess að þjóna lund sinni, hvað það snertir að hindra samþ. lýðveldisstjskrfrv., nema framsóknarmaður sé forsrh., og þess vegna eigi nú Jónas að fá tækifæri til þess að semja við vin sinn, Ólaf Thors, í allt sumar með Demoklesarsverð skattanna hangandi yfir höfði hans. Ég vil spyrja Framsókn og hv. þm. hennar: Hvað hefði verið sagt um okkur sósíalista, ef það hefðum verið við, sem heimtuðum nú þingfrestun og vildum hlaupast á brott frá skattamálunum og stjórnarskrármálinu? Hvað var sagt um okkur í Tímanum um daginn, þegar Framsókn ímyndaði sér, að við hlytum að hafa selt okkur íhaldinu með húð og hári, eins og framsóknarmenn voru vanir að gera, þó að við hefðum samið við það um mjög hagstæða afgreiðslu á dýrtíðarmálunum, hagstæðum fyrir alþýðu manna. Það voru óþvegin orð: „Kveldúlfsklíkan og Moskvaklíkan skriðu saman . . .“ — Hvað hefði verið sagt um okkur sósíalista, ef við hefðum heimtað þingfrestun, þegar stjórnarskrármálið þurfti skjóta afgreiðslu þjóðlegrar einingar? „Agentar frá Moskva . . . óþjóðlegur lýður o. s. frv. — Þið hafið heyrt það á ræðum þeirra, sem hér hafa talað af hálfu Framsóknar og Sjálfstfl., að þeir reikna með þeim möguleika, að vegna stjórnarskrármálsins þurfi ef til vill að kalla saman þing á miðju sumri til þess að hraða þá samþ. lýðveldisstjskr. hjá þingi og þjóð, af því að allt yrði ef til vill komið í eindaga og stjórnarskrármálinu sjálfu stefnt í hættu. En hví vilja þessir flokkar ekki afgreiða málið nú, þegar það væri hægt á 2–3 dögum? Hvers vegna vilja þeir fresta því og stofna því í hættu, eins og þeir sjálfir viðurkenna, að væri gert með frestun? Það er auðvitað, að það er ekki áhugi á sjálfstæðismálinu. Það eru hrossakaup hér á bak við, sem á að dylja þjóðina. Og það geta orðið dýr hrossakaup fyrir þjóðina það.
Þá eru það örfá orð út af því, sem hv. 3. landsk. sagði viðvíkjandi Alþýðublaðinu. 6. apríl tók Alþýðublaðið skilyrðislausa afstöðu með hinum síðari kaupkúgunartill. ríkisstj. Við sýndum fram á það í Þjóðviljanum 7. apríl, í grein undir fyrirsögninni: „Alþýðublaðsklíkan með lögfestingu kaups“ o. s. frv. Þar segir m. a.: „Alþýðublaðið er sjálfu sér og flokkunum, sem það er alltaf að skríða fyrir, bæði til skammar og athlægis fyrir slíka frammistöðu sem þessa“. Við sýndum fram á, að Alþýðublaðsklíkan og slík stefna hennar væri tákn þess, hvert Alþfl. mundi fara, ef hann hefði ekki aðhald á Alþ. — En það hefur hann, og þess vegna gætir þingflokkurinn þess að gera sig ekki sekan um sams konar afglöp og Alþýðublaðsklíkan. Tími minn er nú á þrotum. — Umbæturnar, sem við berjumst fyrir, eru vörðurnar á leiðinni til hins nýja þjóðskipulags. Ég skil nú, af hverju Framsfl. er svona hræddur við þessar umbætur, hann er hræddur um, að þær mundu varða of vel veginn til nýs þjóðfélags jafnaðar, frelsis og sósíalisma, — þess þjóðfélags, sem Framsókn óttast, enda býður hún sig nú fram til auðvalds þessa lands, sem öruggasta vígi afturhaldsins, býður sig stríðsgróðavaldinu sem tryggara handbendi þess en Sjálfstfl. Sósfl. mun halda áfram baráttu sinni fyrir stórfelldum umbótum, fyrir því, að þjóð vor haldi áfram á veginum til nýs þjóðfélags, sem taki við af því þjóðskipulagi kreppna og atvinnuleysis, fátæktar og auðvalds, sem þjóðin síðustu áratugina hefur þjáðst undir. Og þó að Framsfl. snúist enn einu sinni og gerist handbendi afturhaldsins í þessu landi, þá munum við ekki gefast upp, heldur halda áfram, unz brautin er brotin til enda. Ég vil svo bjóða hlustendum gleðilegt sumar.