09.09.1943
Efri deild: 14. fundur, 62. löggjafarþing.
Sjá dálk 125 í C-deild Alþingistíðinda. (2093)
21. mál, ábúðarlög
Flm. (Gísli Jónsson):
Ég vil aðeins geta þess, að ég er tilbúinn að hafa samkomulag um allt það, sem má verða til bóta á þessu frv., en vil hins vegar benda á, að í frv. segir svo í 1. gr.: „Þegar jörð hefur verið byggð eða leigð með þeim skilmálum, að jarðarafgjaldið skal greiðast í hlunnindum“. Það er teygjanlegt, hvort telja skuli greitt með hlunnindum, ef greitt er með fóðrun og skepnum. Það má kannske gera það skýrara í landbn., og geri ég ráð fyrir, að við hv. þm. Dal. munum ekki deila um það.
Hv. þm. upplýsti, að hann þekkti tilfelli, þar sem menn hafa sex þúsund krónur afgangs í hlunnindum, en upplýsti þó, að þetta væri brúttó. En það kynni þá að kosta 6 þúsund eða meira að hirða þessi hlunnindi. En aðalkjarni málsins er það, að þessar landskuldir eru með núverandi fyrirkomulagi svo þungar bændum, að þeir verða að hrökklast frá beztu jörðum og hafa þegar gert það. Og það getur ekki verið undir neinum kringumstæðum áhugamál þingsins að búa þannig að þessum bændum, sem kannske þyldu að greiða 3–4 þús. kr. afgjald, að þeir verði að leggja jarðirnar í eyði, af því að landeigendur undir núverandi kringumstæðum hafa tækifæri til að krefjast 10–12 þús. kr. afgjalds. Það er mergur málsins.
Ég vænti því, að hv. þm. Dal. gefi landbn., sem ég óska, að málinu verði vísað til, allar þær upplýsingar um það, sem hann liggur með inni, og þar verði málið rætt á skynsamlegan og hlutlausan hátt og afgr. sanngjarnlega á báða bóga, svo að ekki þurfi að valda neinum erfiðleikum.