12.11.1943
Sameinað þing: 29. fundur, 62. löggjafarþing.
Sjá dálk 117 í D-deild Alþingistíðinda. (2675)
125. mál, rafmagnsveita Reykjaness
Eiríkur Einarsson:
Það er eingöngu vegna þess, að ég á brtt. á þskj. 275, sem lýtur að rafveitu til kauptúnanna og þorpanna austan fjalls, að ég taldi rétt að segja nokkur orð einnig við þennan hluta umr. og það því fremur sem það, sem fram á er farið í brtt., á rétt á sér, eðlilegan rétt til að skipa bekk harla framarlega í framkvæmd þessara mála.
Ég fæ eigi skilið það, hvernig fjvn. þóknast að gera vegaskil í afgreiðslu og till. um þetta mál, því að mér finnst harla lítið bera á milli og það sé í sjálfu sér alveg ástæðulaust, því að það hefur komið fram, sem er góðra gjalda vert og þakkarvert, bæði hjá meiri hl. og minni hl. n., góðvilji og skilningur í deild á afgreiðslu og fyrirgreiðslu þessa málefnis. Það, sem ber á milli, finnst mér einskis virði, og ef það er nokkuð, þá skilst mér, að það sé það, að meiri hl. vilji ekki stofna Keflavíkurlínunni í neina hættu með því að hafa orðalag till. almennara en hv. þm. G.-K. gerir í sinni till. Þetta getur mér ekki skilizt af þeirri ástæðu, að bæði frum-. till. frá hv. þm. G.-K. og eins aðrar brtt., sem hér liggja fyrir, þar á meðal till. frá hv. minni hl. fjvn., veita stj. heimild til að kaupa það rafveituefni, sem innflutningsleyfi hefur fengizt fyrir, en kemur vitanlega ekki að notum, fyrr en slíkt útflutningsleyfi hefur fengizt frá Ameríku. Nú hefur verið hermt af hv. þm. G.-K., að hann hafi orð hlutaðeigandi ráðh. fyrir því, að ef þingið veiti þessa heimild, þá muni ekki standa á stj. að nota þessa heimild um kaup á efni til Keflavíkurlínunnar. En ef svo er, er þá ekki Keflavíkurveitan í nákvæmlega sama öryggi, hvort heldur sem till. er samþ. eins og hv. þm. G.-K. bar hana fram, eða almennara orðalag er samþ., eins og hv. minni hl. fjvn. leggur til? Ég fæ ómögulega séð annað en öryggið sé alveg það sama. Ég get vel skilið, ef dráttur yrði á að ganga frá þessum kaupum, að þá gæti það orðið til skaða, en í hvoru forminu sem till. verður samþ., þá er tryggt, að heimildin til að kaupa efni til Keflavíkurveitunnar verður notuð, alveg eins þó að í till. felist einnig heimild til að kaupa efni í aðrar rafveitur, ef útflutningsleyfi fæst. Það virðist vera játning fyrir því, að heimildin verði notuð, ef Alþingi veitir hana. Og á hverju stendur þá? (ÓTh: Það stendur á því, að menn hætti að vaða). Þeir, sem ákveða, hvort flytja megi vörurnar úr landi þar vestra, spyrja ekki að því, hvernig orð hafi fallið hér á þingi, heldur hvort stj. sé reiðubúin að leggja fram það, sem þarf, til að varan verði flutt um borð og flutt til landsins. Það er það, sem máli skiptir.
Ég vil því, eftir því sem málið liggur fyrir og eftir því, sem ég hef tekið fram, telja, að Keflavík sé í fullu öryggi, ef málinu er flýtt án tillits til þess, hvort upphaflega till. verður samþ. eða brtt. minni hl. fjvn. á þskj. 385. Brtt. minni hl. fjvn. fullnægir algerlega þörfum Keflavíkur, þar sem hæstv. stj. hefur lýst yfir, að heimildin verði notuð, en hún er að því leyti réttlátari og betri, að með henni er einnig komið til móts við marga aðra hv. þm., sem einnig óska eftir, að heimild sé veitt til að verja fé til að kaupa efni í aðrar rafveitur, ef útflutningsleyfi fyrir því efni kynni síðar að fást. Það kom fram hjá hv. frsm. meiri hl., að þetta vekti í raun og veru fyrir n., einnig fyrir meiri hl., að veita nú þessa frekari heimild til þess að borga út efni, ef leyfið yrði síðar veitt. En ef það er, hvers vegna þá ekki að afgr. það sem eina samfellda till.? Hvaða skynsamleg ástæða er á móti því? Ég vil fá að heyra hana, ég hef ekki heyrt hana enn þá. Málaleitanir um og pantanir á efni til ákveðinna rafveitna og rafleiðslna liggja að nokkru leyti fyrir. Það hafa þannig verið sendar pantanir á efni til Keflavíkurveitunnar og rafmagnsveitna austan heiðar, og er það þakkarvert, — þó að rafveita frá Sogsvirkjuninni til þorpa austan fjalls, sem eru það nærri aðalvirkjuninni, að næstum má segja, að fossniðurinn heyrist þangað, hefðu að mínu áliti átt að sitja fyrir öðrum rafveitum, þegar efni fæst til slíkra hluta innflutt. En ég geri nú ráð fyrir því eftir gangi þessa máls, að Keflavík sitji nú þarna fyrir og hafi forgang í þessu efni. Og miðað við og að öðru leyti í trausti þess, að farið sé að öllu í þessu máli eins og málefni standa til, vil ég — eftir atvikum — greiða atkv. með brtt. á þskj. 385 og gæti þá fallið frá minni brtt., af því að ég álít, að efni brtt. minnar sé fylgt á eftir með brtt. á þskj. 385.