26.02.1945
Efri deild: 136. fundur, 63. löggjafarþing.
Sjá dálk 221 í C-deild Alþingistíðinda. (2819)
244. mál, vernd barna og ungmenna
Frsm. minni hl. (Steingrímur Aðalsteinsson):
Það hefur nú skipazt svo, að ýmsir af þeim, sem hér hefðu viljað vera viðstaddir, hafa ekki aðstöðu til þess. Háttv. 6. þm. Reykv. sagði, að þetta mál hefði fengið óskýran og óvenjulegan undirbúning, en gat þess þó, að margir aðilar hefðu um það fjallað. Þá sagði hann og, að skýringar vantaði og ekki væri unnt að sjá, hvaðan hvert atriði væri tekið. Þetta er að nokkru leyti rétt, en það stafar af því, að skammt er um liðið, síðan þetta frv. var síðast flutt, en þá fylgdu þessar skýringar, og til þeirra er vísað í frv., en þær liggja fyrir í þskj., sem hv. þm. hafa aðgang að. Það, sem háttv. 6. þm. Reykv. þarf að gera, er að lesa þessi þskj., og þótt þetta væri prentað upp að nýju, þyrfti hann samt sem áður að lesa það. Ég sé annars ekki ástæðu til að fara hér út í einstök atriði, þar sem háttv. 6. þm. Reykv. er ekki á fundi. Hann kvað vera óskýr ákvæði um vald barnaverndarn. yfir unglingum á aldrinum 16–18 ára. Vera má, að þetta sé rétt, en mér skilst þó, að svo sé sem hann gat um, að yfir þessum unglingum hafi n. ekkert vald, þar sem þeir eru sjálfráða 16 ára, og án þess að ég viti um það, þá vil ég draga það í efa, að háttv. 6. þm. Reykv. mundi flytja brtt. í þá átt að gefa n. sams konar vald yfir þessum unglingum og hinum yngri.
Varðandi till. hinna tveggja barnaverndarnefndarmanna, þá er það ekki rétt, að þeir hafi í hyggju að umbreyta frv., heldur færðu þeir það í tal við n., hvort ekki væri unnt að gera undantekningar á unglingum á þessum aldri, t. d. með samþykki héraðslæknis, án samþykkis viðkomandi unglings. Ég tel, að þetta geti komið til mála, en dreg það þó í efa.
Háttvirtur þingmaður Suður-Þingeyinga taldi, að undirbúa þyrfti þetta betur, og sagði, að alla reynslu skorti í þessum efnum, einkum viðvíkjandi rekstri barnaheimila. Þetta er rétt, en þessi reynsla fæst ekki fyrr en byrjað er á að reka slík heimili, og það verður ekki gert fyrr en búið er að ákveða það með l.; á þann hátt fæst einungis sú reynsla og sá árangur, sem þarf að ná. Einnig skildist mér á hv. þm. S-Þ., að það væru önnur svið, sem ætti að láta sitja fyrir slíkri starfsemi sem þessari, sem væri, að mér skildist, að búa betur að og auka húsnæði fyrir geðveikt fólk, fávita og drykkjumenn. Ég skal ekki mæla á móti því, að þörf sé á aðgerðum á þeim sviðum að bæta aðbúð þessa fólks, sem hann þarna nefndi. En það er nú hvort tveggja, að það hefur nú þegar verið gert nokkuð á þessum sviðum öllum, og svo hitt, að þótt aukin væri slík starfsemi, sem hann nefndi, þá ætti það ekki að koma í bág við það, að líka væri betur séð fyrir uppeldi þeirra barna og ungmenna, sem ekki hafa viðunandi aðbúð á sínum heimilum, heldur en nú er gert. Og t. d. varðandi húsnæði og aðhlynningu fyrir geðbilað fólk, þá býst ég við, að hv. þm. S-Þ. sé kunnugt um það, að það hafa, þó að ekki sé fullnægjandi, verið gerðar nú ráðstafanir til þess að auka við húsnæði á Kleppi nú á þessu ári. Og það er a. m. k. spor í áttina, þó að það verði því miður ekki fullnægjandi fyrir það geðbilaða fólk, sem til er í landinu. Sömuleiðis, þótt það sé ekki nema vísir, þá er rekið á Kleppjárnsreykjum hæli fyrir fávita. Það er vafalaust ófullnægjandi, en það eru byrjunaraðgerðir í þessu efni. Og sjálfsagt þarf að gera meira í því efni. Sama má segja um það drykkjumannahæli, sem til er í landinu. Það er ekki fullnægjandi, en er byrjunarframkvæmdir á þessu sviði. En þó að þessar greinar starfsemi þurfi að auka og efla, er það ekki röksemd fyrir því, að ekki þurfi að koma á fót og reka uppeldisstofnanir fyrir börn, sem ekki hafa viðunandi uppeldisskilyrði á sínum heimilum. Og það er það, sem um er að ræða í þessu frv. Og þær aðgerðir, sem frv. miðar að í þeim efnum, koma vissulega á engan hátt í bág við aðgerðir á þeim sviðum, sem hv. þm. S-Þ. talaði sérstaklega um.
Ég mun ekki að svo komnu máli fjölyrða um þetta. En þær röksemdir, sem enn hafa komið fram, hafa ekki breytt minni afstöðu til frv., og tel ég, að bæði sé sá undirbúningur, sem fram hefur farið í málinu, alveg nægilegur til þess, að hæstv. Alþ. geti tekið afstöðu til frv. og afgreitt það, og að efni frv. sé svo mikilvægt, að ekki aðeins sé full ástæða til þess, heldur þó nokkuð brýn nauðsyn, að það dragist ekki lengur, að endurbætt sé sú löggjöf, sem í gildi hefur verið um barnavernd, og tekin séu upp þau nýmæli ekki hvað sízt, að komið verði upp uppeldisstofnun í landinu fyrir börn, sem ekki hafa viðunandi uppeldisskilyrði á sínum heimilum. Legg ég því til, að frv. verði samþykkt og afgreitt sem lög frá þessu þingi. sem nú situr.