08.02.1945
Efri deild: 121. fundur, 63. löggjafarþing.
Sjá dálk 1385 í B-deild Alþingistíðinda. (3705)
128. mál, búnaðarmálasjóður
Eiríkur Einarsson:
Herra forseti. — Mér þykir rétt að láta skoðun mína um frv. í ljós með fáum orðum, eins og það horfir við og með tilliti til þess. að ég er í þeirri n., sem fjallar um það, og skrifaði undir nál. ágreiningslaust og mælti með samþykkt þess. Ég vil taka það fram, að þessi meðmæli mín með frv., sem binda atkv. mitt til þess að vera með því, þegar til atkvgr. kemur, standa óbreytt. En hins vil ég láta getið, að það, sem var þess valdandi, að ég gerði þetta, að ég sá, að réttast var að mæla með samþykkt frv., var ekki það, að mér virtist það gallalaust, heldur það, að þau meginrök voru fyrir hendi, sem réttlættu það, að maður sé með því. Það, að búnaðarsamtök landsmanna, Búnaðarfélag Íslands og búnaðarþingið jöfnum höndum, eru vitanlega í fjárþörf um það margt og mikilsvert, sem í hvert skipti þarf að gera fyrir landbúnaðinn, og að geta á einhvern hátt aflað nokkurra tekna, er höfuðnauðsyn. Það er þessi höfuðnauðsyn, sem réð mestu fyrir mér, að ég gat með öðrum nefndarmönnum mælt með samþykkt frv. Mér voru líka ljósir annmarkar, sem þar er um að ræða. Ég vil láta þeirra getið. Það er ekki sízt þar á að minna, að þar er verið að afla í sjóð, að vísu til sameiginlegra hagsmuna bændastéttarinnar, en gjald sjóðsins er tekið af framleiðendunum, kannske í mjög ólíkum hlutföllum við þann hluta, sem á að njóta hans. Það er sérstaklega valið af aðalframleiðslusvæðunum, þar sem reglubundin starfræksla er, svo sem mjólkurbú, sláturhús og slíkt, sem verða aðalgreiðendur í sjóðinn. Hitt er svo óbundið, hverjir njóta skuli. Það er ekki ástæða til þess af Alþ. að þegja yfir þessu, þó að ég hafi ekki gert þetta að meginástæðu við afgreiðslu frv. í n., heldur hitt, sem ég nefndi fyrst. Það er líka samhliða þessu, sem annað kemur til greina. Þó að þetta sé ekki nema litil upphæð, 1/2% af verði, þá er ástæða með nokkrum orðum að taka þetta til athugunar.
Þó að þetta nemi kannske litlu nú sem stendur, af því að sala hefur verið ör og ekki hefur horft til vandræða nú um nokkurt skeið, gæti komið að því seinna, að framleiðendur þyldu ekki, að á hverju einasta ári væri tekið af því verði, sem þeir þurfa að fá fyrir afurðir sínar. Ég vona, að það komi ekki fyrir, en það getur komið fyrir. Þess vegna eru það engir, sem verða að fórna þarna, nema þeir, sem framleiða vöruna. Ég er þess vegna ekki viss um, þó að bændur séu fórnfúsir, að þeir eigi að gjalda, og þótt þeir geti goldið í bili, hvaða heildarþökk maður fær fyrir afgreiðslu þessa máls, en ég tek á móti þeim skelli.
Við umr. í Nd. hefur verið bætt í frv. þessu, að áskilja samþykki landbrh. hverju sinni. Ég held, að í kappræðum um þetta hafi gætt meira heimilishyggju alþingismanna en umhyggju fyrir málefninu sjálfu. Ég álít ekki, að hér sé um neitt hættuatriði að ræða, og eins og ég greiddi frv. atkv. í n., mun ég að sama skapi greiða frv. hingað komu, með þessu viðbótaratriði, atkv. og óttast ekki, að það verði landbúnaðinum til meins.