17.01.1945
Efri deild: 104. fundur, 63. löggjafarþing.
Sjá dálk 1475 í B-deild Alþingistíðinda. (4098)
24. mál, atvinna við siglingar
Steingrímur Aðalsteinsson:
Herra forseti. Ég vildi aðeins segja örfá orð í tilefni af ummælum hv. þm. Barð. — Hann hélt því fram, að ráðh. væri með þessu veitt of víðtækt vald, þar sem ekki væri um það að ræða að veita mönnum undanþágu í sérstökum tilfellum og þá að mér skildist, um stuttan tíma, heldur hitt, að hann gæti samkv. þessu veitt mönnum endanleg réttindi. Það er að vísu alveg rétt skilið hjá hv. þm., að till. fer fram á, að þeir, sem ráðh. telur nauðsynlegt að veita þessi réttindi í sérstökum tilfellum, öðlist þau endanlega. En ég vildi í sambandi við þetta benda á það, sem hv. þm. Barð. færði fram sem rök gegn þessu við meðferð málsins í hv. sjútvn., að með þeim undanþágum, sem veittar hafa verið undanfarin ár og sérstaklega varða vélstjóra á skipum, hafi skapazt svo mikið öngþveiti. að ekki væri við það búandi. Þegar búið væri að veita manni undanþágu til að vera vélstjóri á ákveðnu skipi, þá kæmi máske annar sem segði: Ég hef rétt til að vera vélstjóri, og þessi maður á að fara. — Þetta hefði skapað viðkomandi útgerðarmönnum mikil vandræði oft og tíðum. Ég býst við, að þetta sé rétt, en það mælir einmitt á móti því. að þetta sé veitt í sams konar undanþáguformi. Einmitt af því, að ég geri ekki ráð fyrir, að þessi réttindi verði veitt, nema viðkomandi manni sé fyllilega treyst til að færa upp skip af þessari stærð, — þótt hann hafi ekki lokið tilskildu námi. — og sýnt það og sannað, að honum sé treystandi til þess, er engin ástæða til annars en þessi réttindi séu endanleg, meðan hann stundar sjó. Það aldurstakmark, sem ég hef sett, 40 ár, er líka miðað við það, að ungum mönnum séu alls ekki veitt þessi réttindi, nema þeir hafi lokið tilskildu námi og öðlazt þá reynslu, sem teljast verður nauðsynleg á þessu sviði.
Hv. þm. Barð. sagði, að með þessu væri kippt fótum undan öryggi manna á sjónum. Þetta er alls ekki rétt, því að með þeirri breyt., sem nú er verið að gera á l., er einmitt tilskilið, að menn hafi lokið alveg ákveðnu námi, sem á að vera trygging fyrir því, að menn fái ekki skip til stjórnar, nema þeir hafi þá þekkingu til að bera, sem teljast verður nauðsynleg. En það er engin sanngirni í því, — um leið og verið er að koma þessari grundvallarbreyt. á námstíma manna, svo að þeir geti öðlazt rétt til skipstjórnar, — að ætlast til, að þeir menn, sem komnir eru yfir fertugt, fari á ný að setjast á skólabekk og séu þannig útilokaðir frá því að geta orðið hlutgengir, eins og þeir hafa verið á skipum okkar Íslendinga.
Tilgangur brtt. er því einungis sá, að ekki dragi úr öryggi manna á sjónum, að tryggja það, að þekking manna verði staðbetri eftirleiðis, en jafnframt, að þeim mönnum, sem numið hafa á sínum tíma, öðlazt ákveðin réttindi og síðar mikla reynslu á sjónum og aukið þannig hæfileika sína, sé gert mögulegt að vera hlutgengir á sama hátt og þeir áður höfðu verið.
Hv. þm. Barð. lét í það skína, að ekki mundi heppilegt að veita ráðh. þetta vald, þar eð hætt væri við, að því yrði misbeitt, t.d. fyrir kosningar. Ég vil nú satt að segja ekki reikna með slíkum möguleika í sambandi við afgreiðslu mála hér. og ég geri ekki ráð fyrir, að þau rök verði svo þung á metunum, að menn muni breyta afstöðu sinni af þeim sökum.