11.12.1945
Neðri deild: 51. fundur, 64. löggjafarþing.
Sjá dálk 1256 í B-deild Alþingistíðinda. (2185)
32. mál, búnaðarmálasjóður
Frsm. 2. minni hl. (Jón Sigurðsson) :
Herra forseti. Það er náttúrlega eitt og annað, sem ég hef ástæðu til að svara, en ég veit ekki, hvort er rétt að fara út í það á þessu stigi, eins og nú stendur á.
Það, sem mér skildist vera rauði þráðurinn í ræðu hv. frsm. 1. minni hl., var það, sem hann lagði ríkasta áherzlu á, að þetta væri stórpólitískt mál og kosningamál, og það virtist eiga að réttlæta það, að búnaðarþing og Búnaðarfélag Íslands væri tekið einhverjum fantatökum af þeim ástæðum. Ég vil benda á, að ef þessi brtt. yrði samþ., þá tel ég málið fyrst vera orðið virkilegt átakamál, ekki stórpólitískt mál að því leyti, að menn séu með því eða móti eftir flokkum, heldur verða menn þar sitt á hvað, en raunverulega verður þetta til að þjappa bændastéttinni enn þá fastar saman.
Hann talaði um talsverða óánægju hjá bændum út af meðferð búnaðarmálasjóðs og vill láta þessa óánægju verða til þess, að tekið sé af búnaðarþingi valdið til að skipta fénu. En hvað eru það margir, sem eru ánægðir með ráðstöfun Alþ. á fé ríkissjóðs? Ef farið væri að spyrja landsfólkið, hvernig því líkaði, hvernig við skiptum fé ríkissjóðs, sem er sameign þjóðarinnar, milli landsmanna, hvernig við vildum verja því milli einstakra fyrirtækja, — ætli það gætu þá ekki heyrzt óánægjuraddir? Maður hefur orðið var við það hingað til, og hafa þó engar till. komið fram um það að láta Landsbankann skipta þessum sjóði. En það þykir boðlegt fyrir okkur bændurna, þó að þessi sjóður sé okkar einkaeign, ef einhver einhvers staðar í landinu er óánægður, þá sé hlaupið upp til handa og fóta, og þá er það Búnaðarbankinn, sem á að skipta.
Ég hef enga trú á því, sem hv. síðasti ræðumaður hélt fram, að þeir, sem bezt væru settir, mundu sjálfir ná í mest af þessu fé. Bændur eru yfirleitt ekki þannig, að þeir vilji ekki leggja hönd að því að hjálpa þeim, sem eru lakar settir. Það er sú samúð meðal bænda, að ég er sannfærður um, að sú tilfinning á sér sterk ítök í öllum búnaðarsamtökum í landinu, hverju sem hv. þm. vill halda fram um það.
Hann segir, að peningarnir í búnaðarmálasjóði séu teknir með valdi, þeir væru teknir með skattgjaldi. En það er margbúið að lýsa því yfir og hefur ekki verið mótmælt af nokkrum manni, að áður en þetta er gert, er það borið undir öll búnaðarsambönd í landinu, og er þar samþ. næstum einróma. Er þá hægt að segja, að þetta sé tekið með valdi? Svo er enn þá eitt: Hvers vegna vilja menn ekki bíða og sjá til? Það er verið að ræða þessi mál. Við skulum segja, að einir og aðrir séu óánægðir með ráðstöfun búnaðarþings. Ég býst við, að við verðum aldrei sammála um, hvernig eigi að skipta þessu fé. Menn hafa eðlilega mismunandi sjónarmið, og þar kemur margt til greina. En eitt finnst mér þó, að allir geti verið sammála um, úr því að búnaðarþingskosningar standa fyrir dyrum, að leggja það á vald bændanna sjálfra, hvaða menn þeir velja til þessa starfs, og treysta því, að þessir nýkjörnu menn fari með það eins og meiri hl. óskar. Þetta er ekki nema algeng lýðræðisleg regla. Við hér á þingi skjótum málum oft undir dóm kjósenda okkar. Við bíðum einatt með afgreiðslu mikilsverðra mála fram yfir kosningar. Þetta þykir sjálfsagður hlutur. Ég vil þá spyrja: Að hverju leyti er óeðlilegt að skjóta þessu máli undir dóm bænda um næstu kosningar, þar sem þeir koma til að kjósa búnaðarþingsfulltrúa nú í vor, og þeir ráðstafi síðan þessum sjóði?
Ég held, að í þessu máli sé till. hv. 10. landsk. alveg í fullu samræmi við þær reglur, sem framkvæmdar hafa verið á Alþ. Ég skil ekki, hvers vegna hv. frsm. getur ekki fellt sig við að hlíta þeim úrskurði, fyrst hann talar í öðru orðinu um þá almennu ánægju, sem sé um úthlutun sjóðsins, því að sú almenna óánægja hlýtur þá að koma fram og breyt. verða gerð á í þessum efnum.
Ég ætla svo ekki að fjölyrða meir um þetta. Að eltast við svona sparðatíning, sem er fyrir utan sjálft málið, það álít ég, að sé með öllu ástæðulaust.
Ég skal láta máli mínu lokið, en úr því, sem komið er, mun ég greiða till. hv. 10. landsk. atkv. mitt sem nokkurs konar miðlunartill, í þessu máli. Ég hefði kosið og óskað, að frv. hefði náð óbreytt fram að ganga, en sem miðlun get ég gengið að því og það því frekar sem ég hef fengið áskorun úr mínu eigin búnaðarsambandi, og fleiri áskoranir hafa legið fyrir frá öðrum búnaðarsamböndum um, að málinu sé ekki ráðið til lykta nú, og ég beygi mig fyrir þeim áskorunum og ætla mér að hlíta því.