23.04.1946
Efri deild: 111. fundur, 64. löggjafarþing.
Sjá dálk 2032 í B-deild Alþingistíðinda. (2858)
104. mál, atvinna við siglingar
Samgmrh. (Emil Jónsson) :
Þetta mál, sem hér er til umr., er vandamál. Það er um að ræða að sigla milli skers og báru, að sjá um, að skip stöðvist ekki vegna mannaskorts og hins vegar að ekki séu settir menn til starfs, sem ekki eru kvalificeraðir til þess. Varla líður svo dagur, að ekki komi umsóknir til ráðuneytisins um að lofa mönnum að gegna störfum, sem þeir hafa ekki réttindi til að gegna. Þessar umsóknir eru fram komnar vegna þess, að kvalificeraðir menn eru ekki fyrir hendi. Ráðuneytið liggur svo undir ámæli frá stéttarfélögum fyrir að láta ókvalificeraða menn gegna viðkomandi störfum. Ráðuneytið hefur því farið þá leið að senda umsóknirnár til stéttarfélaganna til umsagnar og beðið þau að útvega menn, ef þeir fengjust.
Sá hængur er á lögunum, að engin undanþáguheimild er þar til. Ég og skrifstofustjóri ráðuneytis míns höfum rætt mikið, hvernig hægt væri að fá úr þessu bætt. Stéttarfélögin vilja enga undanþágu veita, vilja þau láta auka menntunina, svo að undanþágu sé ekki þörf. En eins og nú er ástatt, þá geta stéttarfélögin ekki fullnægt eftirspurninni um kvalificeraða menn.
Í ráðuneytinu hafa verið gerðar tillögur, án þess að niðurstaða hafi fengizt. Þá skeður það, að 2 hv. þm, í Nd. flytja frv., sem kemur inn á þetta. Þær leiðir, sem hægt er að fara, eru nokkrar. Það má hugsa sér að bæta menntunarskilyrðin, og það er verið að gera nú. Í sjómannaskólanum er verið að skapa skilyrði til þess, að vélstjórafræðslan geti færzt í fullkomnara lag, t. d. með byggingu vélahúss, en fjárveitingin til þeirrar byggingar hefur ekki verið ríflegri en það, að byggingunni hefur miðað seint, og hefur ráðuneytið sætt ámæli fyrir það, a. m. k. úr einni átt. — Önnur leiðin er sú, sem mér skilst, að hv. þm. Barð. vilji fara, að veita undanþágu með vissum skilyrðum í stuttan tíma. Mér finnst þessi leið koma til greina, en hún þyrfti að ná til fleiri stétta. — Þriðja leiðin er að hækka viðmiðunarhæfnina annars vegar úr 300 hestöflum í 600 og hins vegar úr 150 í 250 hestöfl. Þetta getur verið réttlætanlegt sem neyðarráðstöfun, þegar skortur er á fagmönnum. Ég get að vísu ekki dæmt um það fyllilega, hvort maður, sem hefur stjórnað 150 hestafla vél, geti ekki líka stjórnað 250 hestafla vél, þó tel ég það líklegt.
Aðalatriðið fyrir mér er, að á einhvern hátt fáist ráðið fram úr því millibilsástandi, sem nú er, þegar miklu færri menn eru til með sérþekkingu en þörf er á. Hver leiðin, sem farin verður, þá er aðalatriðið, að hún þjóni þeim tilgangi að ráða fram úr þessu á skynsamlegan hátt.
Þegar þetta frv. var fram komið, ræddum við í ráðuneytinu, hvað gera skyldi, og létum við þá nefndinni í ljós hugrenningar ráðuneytisins. Af þeim eru komnar þær tillögur, sem hv. þm. Barð. hélt, að runnar væru undan rifjum ríkisstjórnarinnar.