15.03.1946
Neðri deild: 88. fundur, 64. löggjafarþing.
Sjá dálk 2066 í B-deild Alþingistíðinda. (3290)
142. mál, sameining Selfossbyggðar í eitt hreppsfélag
Sigurður E. Hlíðar:
Herra forseti. Því hefur verið haldið fram hér í hv. þd., að þetta mál hafi ekki fengið sem beztan undirbúning heima í héraði, og sé það því eðlilegt, að menn, sem um það fjalla, hafi ekki orðið sammála og ekki getað komið sér saman um meginmálið, hvernig skipti hreppanna, sem fyrir eru, skuli verða, til þess að geta stofnað þetta sameiginlega byggðarlag, sem á að heita Selfosshreppur. En það var fullljóst mál, að úr því mundi ekki verða bætt á annan veg en þann að láta málið koma fyrir hæstv. Alþ. Málið var þess vegna flutt hér eftir ósk félmrh. Því var vísað til heilbr.- og félmn., og þar er sama sagan. N. var öll klofin, þvert og endilangt, um málið. Enginn gat þar orðið öðum sammála, heldur skiptust menn þar eins og brtt., sem fyrir liggja, sýna. Þar kemur hver nm. með sínar brtt. við frv. Þar að auki hafa fleiri hv. þm. flutt sínar brtt. Mér finnst því þetta mál næstum erfiðlegar á vegi statt hér í hv. þd. en nokkurn tíma heima í byggðarlaginu, sem það varðar og á að fjalla um skipulagsbreyt. á. Það er næstum til skammar, að hv. þm. geti ekki reynt að sameina sig til þess að bæta úr þeim ágöllum, sem orðið hafa á þessu máli við afgreiðslu þess í héraði, því að það er ekki hægt að komast hjá því að afgr. þetta mál á einhvern veg. Þetta byggðarlag, sem fer hér fram á, að það verði sérstakt hreppsfélag, á heimtingu á því, að svo verði gert. En þá er slagurinn um það, hvort þeim megi haldast uppi þarna eystra að taka sneiðar úr þremur hreppum og mynda hreppsfélag á þann hátt. Um þetta er slagurinn heima í héraði, og um þetta er slagurinn hér á hæstv. Alþ. Ég hef ásamt hv. 2. þm. Eyf. gert brtt. við frv. þetta, svo litla, að ég í einfeldni minni hélt, að nægja mundi til þess að sefa þá óánægju, sem er heima í héraði um þetta mál. Ég hafði fengið bendingu um, að það nægði að fella úr orðin : „Árbær og“ í 1. gr., þá mundu Ölfushreppsbúar láta þar við sitja, gera sig nokkurn veginn ánægða með það. Sandvíkurhreppsbúar hafa verið á því, að svo og svo mikið úr Sandvíkurhreppslandi félli undar: þetta nýja hreppsfélag. Sumir þeirra vilja, að allur hreppurinn verði þar tekinn með, elns og brtt. hv. 2. þm. N.-M. gengur út á, en mikill meiri hluti hreppsbúa er því þó andvígur. — Það, sem einna harðast er sótt á með, er, að þessi sneið úr Laugardælalandi falli undir þennan nýja hrepp, en þó ber hv. 2. þm. Eyf. fram brtt., þar sem lagt er til, að þessi sneið falli ekki undir þetta nýja hreppsfélag. En mér finnst meiri rök mæla með því, að þessi sneið fái að vera með í þessum nýja hreppi, heldur en jafnvel sneiðin eða landið fyrir utan Ölfusána. Þessi sneið úr Laugardælalandi ásamt aðalþorpinu er samfellt byggðarlag. Það er meira að segja svo, að nú er hús í smíðum þarna, sem mér er sagt, að sé á takmörkum hreppa þarna, þannig að annar helmingur þess sé í Hraungerðishreppi, en hinn helmingurinn í Sandvíkurhreppi. Hvernig á að fara með þetta hús, ef samþ. á brtt. hv. 2. þm. Eyf. og þessi sneið af Laugardælalandi fylgir ekki með í þessum nýja hreppi? Á að höggva húsið í sundur, svo að annar parturinn verði í Hraungerðishreppi, en hinn í þessum væntanlega Selfosshreppi? Nei. Þarna er að rísa upp alveg samfelld byggð, þótt í tveimur sveitum sé. Og það er búið að margbenda á það, að þegar svona hagar til um þetta byggðarlag, þá verður sambandið milli byggðarinnar, þótt hún sé í tveimur hreppum, enn þá nánara. Það er víst, að það heldur áfram að aukast byggð í Laugardælalandi, samfelld við aðal-Selfossbyggðina, og það, sem eru heilbrigðisleg, atvinnuleg og á allan hátt menningarleg hagsmunamál, verða sameiginleg mál fyrir þá, sem búa á þessari núverandi sneið úr Laugardælalandi, og hinna, sem eru í aðalbyggðinni, sem nú heitir Selfossbyggð. Þess vegna sé ég ekki sanngirni í öðru en að leyfa þessa sameiningu, eins og í frv. er farið fram á, í aðalatriðum. Hins vegar mæli ég með þessari litlu brtt. á þskj. 465. Ég hygg, að það verði affarasælast að sameina sig um þá afgreiðslu málsins og að á þann hátt mundi hæstv. Alþ. komast einna slysaminnst út úr þessu vandræðamáli.