18.12.1945
Sameinað þing: 19. fundur, 64. löggjafarþing.
Sjá dálk 346 í B-deild Alþingistíðinda. (348)
16. mál, fjárlög 1946
Frsm. (Gísli Jónsson):
Herra forseti. Síðan frv. til fjárl. á þskj. 336 var afgr, frá 2. umr., hefur fjvn. haft með sér nokkuð marga fundi til að ræða sumpart þær till., sem hún tók til baka til 3. umr., og sumpart till., sem ýmsir hv. þm. einnig tóku til baka til 3. umr. og ekki voru teknar til athugunar við 2. umr.
N. hefur komið sér saman um að taka upp aftur ýmist óbreyttar eða með breyt. allar þær till., sem prentaðar eru á þskj. 352 og útbýtt var í þ. í gær. Ég skal nú fara nokkrum orðum um einstakar till.
1. brtt. við 10. gr. er tekin upp aftur óbreytt, eins og hún var á þskj. 308. Var nokkuð gerð grein fyrir henni við síðustu umr. N. hefur rætt þetta mjög ýtarlega og leggur til, að þessi málsgr. verði samþ. þannig við 10. gr., til þess að tryggja það, að þeir starfsmenn, sem vinna við hin ýmsu sendiráð, fái staðaruppbót hlutfallslega við laun sín. Það hefur komið fram í gögnum frá rn., að menn í mismunandi stöðum hafa fengið mismunandi launauppbætur hlutfallslega, og svo lengi sem þessum mönnum eru ætluð laun samkv. launal., lítur n. svo á, að ekki sé hægt að halda þeirri reglu áfram, og þess vegna beri að samþ. brtt.
Brtt. 2 var tekin aftur vegna þess, að það lágu þá ekki fyrir upplýsingar frá rn. um skrifstofukostnað við embætti sýslumanna og bæjarfógeta. Nú eru þessi skjöl komin til n. Að vísu er skrifstofukostnaðurinn eftir þeim gögnum, b. 1–2, nokkru lægri, 16 þús. kr. lægri, en n. sá ekki ástæðu til að gera um þetta breyt., en lét sér nægja, að 3. liður væri lækkaður úr 220000 í 200000 kr. Var rætt um þetta við skrifstofustjórann í dómsmrn.
Þá er liður 3. sem er skipaskoðun ríkisins. Þar hefur n. ekki getað fallizt á till. skipaskoðunarstjóra um að taka þessa till. að fullu til baka, um að tekjur komi á móti útgjöldum, og ekki heldur þau rök, sem hæstv. samgmrh. hefur fært fram í þessu máli. Það kom fram bréf frá skipaskoðunarstjóra, þar sem hann heldur fram, að hækka þurfi gjöldin stórkostlega til þess að ná þessum tekjum inn, en á það getur n. ekki heldur fallizt. Það kemur fram í bréfi þessu, að gjaldið er um 1 kr. á hverja rúmlest. Er það sett fyrir stríð, svo að ekki væri óeðlilegt að innheimta það með verðlagsvísitölu, og ef það væri gert, mundu þessar tekjur nægja. Í sambandi við þetta vil ég leyfa mér að benda á, að við síðustu áramót eru rúmlega 50 þús. smálestir af skipastól í landinu, svo að ef reiknað væri með 3 kr. á smálest, þá fengjust 150 þús. kr. á móti 118 þús. kr., sem yrðu teknar til útgjalda í frv. Auk þess hefur n. við samanburð á þessum skjölum séð, að hér er einhver misskilningur á ferðinni hjá skipaskoðunarstjóra, því að í þessu bréfi er m. a. haldið fram, að skoðunargjald fyrir togara sé kr. 110,25, en ég hef reikninga fyrir 3 skip, sem sýna, að gjaldið er á annað þús. kr. Ef það er þannig, að þetta gjald fari eitthvað annað en í ríkissjóð, ber að gera ráðstafanir til, að það fari þangað, en ekki til einhverra annarra manna. N. leggur því mjög ákveðið til, að þetta verði samþ., þannig að tekjur komi á móti gjöldum, 118 þús. kr. Í sambandi við það vil ég einnig leyfa mér að benda á, að eftirlit með vélum og verksmiðjum er ætlazt til, að beri sig, enda hefur það sýnt sig, að það hefur gert það, því að reikningarnir frá 1944 sýna, að þar koma inn 78 þús. kr. tekjur og 17 þús. kr. meiri tekjur en gjöld, en það er vitanlegt, að til þess þarf miklu þyngri gjöld hlutfallslega á hverja verksmiðju en þarf fyrir hvert skip, svo að það er eitthvert fyrirkomulag, sem þarf að laga, ef þetta á að geta borið sig. Þetta á ekki að verða til þess, að skoðunin eða eftirlitið minnki, því að n. er á þeirri skoðun, að hægt sé að auka skoðunina stórkostlega, þó að ekki sé tekinn annar kostnaður inn á frv. en sá, sem skipaskoðunin getur sjálf staðið undir.
Fjórða till. er um, að fjárveitingin til vörumerkjaskrásetningar verði felld niður. N. hefur rætt þessa till., og meiri hl. n. er með því, að till. verði tekin upp.
Fimmta till., um nýbyggingarráð, var tekin aftur eftir ósk rn. Þar hefur ekkert nýtt komið fram, sem raskað gæti skoðun n. í þessu máli, og leggur n. því til, að þessi liður verði tekinn upp í frv.
Þá er sjötta till., flóabátaferðir. Það var búið að skrifa þessa till. áður en brtt. á þskj. 308 var lögð fram, en féll niður. Þessi liður er samkv. till. samvn. samgöngumála, og var henni lýst við 2. umr.
Þá er sjöunda till. N. hefur rætt þetta mál, og m. a. vegna þess, að komið hafa sterkar kröfur frá öðrum prestaköllum, m. a. Akureyri, að þau fengju sams konar hlunnindi til skýrslugerðar, þá sér n., að þetta mundi verða til þess, að haldið yrði áfram með þetta í enn fleiri prestaköllum, og leggur því til, að þessi liður verði felldur niður.
Þá er áttunda till., um 6000 kr. til að gefa út minningarrit vegna 100 ára afmælis prestaskólans. N. mælir einróma með því, að þessi fjárveiting verði tekin upp í fjárl.
Níunda till. er ekki nema leiðrétting. Þetta átti að vera í fyrri till. við Hvanneyrarskóla, en ekki Hóla, og leiðréttist það hér með.
Tíunda till. er aðeins um 300 kr. grunnlaunahækkun vegna gamals barnakennara. Leggur n. einróma til, að það verði tekið inn í frv.
Ellefta till. er vegna launahækkunar samkv. launal. til húsmæðraskóla. N. var ljóst, að þessi hækkun þurfti að koma inn, en af því að hún gat ekki fengið frá viðkomandi rn. nægar upplýsingar um, hve mikil hækkunin þurfti að vera, þá gat hún ekki gengið frá þessari till. fyrr en nú. Till. er gerð sumpart samkv. till. rn., en sumpart í samráði við þá, sem kunnugastir voru þessum málum og töldu, að þessi upphæð mundi nægja til að greiða þann kostnað, sem þessir skólar hafa af breyttum launal. Ég vil í sambandi við þetta mál leyfa mér að taka fram, að ætlazt er til, að húsmæðraskólinn á Löngumýri fái hlutfallslega sama styrk, bæði frá þessari launahækkun og eins frá sjálfum styrknum eins og hann er í frv., enda hefur það áður verið regla, þó að það hafi ekki verið sérstaklega tekið fram í frv. Hefur þetta verið rætt við fræðslumálastjóra, og telur hann ekki ástæðu til að tryggja þetta á annan hátt en að taka það fram í framsögu.
Tólfta till. er nýr liður, 10000 kr., til húsmæðraskólans á Staðarfelli til kaupa á ljósamótor. Till. er flutt að beiðni hv. þm. Dal. N. var sammála um að taka þessa till. upp vegna útgjalda, sem skólinn getur ekki sjálfur staðið undir. Er þetta vegna þess, að ljósamótor sá, sem þar var áður, er nú ónýtur, og verður að fá annan í hans stað.
Þá er hér ný till. um styrk til Sigurðar Greipssonar, vegna íþróttaskóla hans í Haukadal. Þetta erindi hefur legið fyrir n. nokkuð lengi með miklu hærri upphæð, en það varð samkomulag um þessa upphæð, sem er alls 13750 kr.
Fjórtánda till. er um náttúrufræðifélagið. Þessi till. var tekin til baka fyrir ósk frá þeim mönnum, sem stjórna þessum félagsskap, vegna þess að þeir töldu, að nægar upplýsingar hefðu þá ekki verið fyrir hendi. Óskað var eftir, að 55 þús. kr. upphæð, sem stóð í frv., stæði óhögguð. N. hefur rannsakað þetta mál og getur ekki fallizt á, að sú upphæð standi, en leggur til, að hún verið færð niður í 42100 kr. og þar af 5000 kr. til að lima upp plöntusafn ríkisins, en í brtt. stendur „plöntusafn skólans“, sem er prentvilla, og óska ég, að hæstv. forseti láti leiðrétta þetta, þegar frv. verður prentað upp aftur. Þar á að standa „plöntusafn ríkisins“. Ein meginástæðan fyrir því, að n. vill ekki hækka þetta, er sú, að allir starfsmennirnir við þetta safn eru á fullum launum hjá ríkinu, flestir hjá atvinnudeild háskólans. N. taldi ekki ástæðu til, að laun þeirra væru hækkuð svo stórkostlega sem hér er farið fram á í þeirra erindi og leggur því til, að fyrir 55 þús. komi 42100 kr.
Það næsta er til útgáfu ævisagna lærðra manna eftir Hannes Þorsteinsson. Það hafa verið gerðir samningar við eina prentsmiðju hér um að gefa þetta út, ef ríkið styrkti þetta með 60 þús. kr. Í stað þess á ríkið að fá 100 eintök til gjafa og eigin nota, en ætlazt er til, að hvert eintak verði selt á 1000 kr. Það var álit n., að ódýrast yrði fyrir ríkið að hafa þennan hátt á útgáfunni, og er því lagt til, að þessar 20 þús. kr. verði teknar inn í frv.
16. till. er vegna útgáfu á bók Guðbrands Vigfússonar, borin fram af hv. 7. landsk. þm., og hefur n. fallizt á að mæla með, að þetta verði samþ.
17. brtt. er líka nýr liður. Frá Leikfélagi Reykjavíkur hefur borizt erindi um 10 þús. kr. hækkun á styrk til leikfélagsins, sem n. er sammála um að taka upp.
Till. um tónlistarskólann á Akureyri var tekin aftur til 3. umr. Hefur borizt erindi frá söngfélaginu Geysi á Akureyri, að því verði einnig veitt nokkur upphæð. N. sá sér ekki fært að sameina þetta, tónlistarskólann og söngfélagið, og ekki heldur að leggja fé til söngfélagsins Geysis sérstaklega og tekur þetta því upp óbreytt.
19. till. var tekin aftur. Það er nýr liður til Guðjóns Samúelssonar í viðurkenningarskyni fyrir að uppgötva aðferð við múrhúðun. N. er ekki sammála um þessa till. Hún er samþ. með litlum meiri hl. í n. Menn hafa óbundnar hendur að greiða henni atkv., með eða móti. Ég persónulega legg á móti þessum útgjöldum.
20. till. er um jarðboranir og kaup á jarðborum. Þessi till. kom ekki til n. fyrr en með bréfi dags. 22. nóv., og eftir að n. hefur rannsakað þetta atriði, sér hún sér ekki fært annað en að leggja til, að 420 þús. kr. séu teknar inn í fjárl. í þessu skyni, því að um það eru til lagaákvæði, sem ekki er hægt að komast fram hjá.
Þá er það 21. liður, krafa frá byggingar- og landnámssjóði um, að greidd sé vangoldin verðlagsuppbót á framlag ríkisins, alls kr. 532500. Þetta er að sjálfsögðu samkv. lögum. Fjmrh. hefur að vísu talið vafasamt, hvort fullur réttur væri til þess að krefjast þessara greiðslna. En á þessu stigi sá n. sér ekki fært annað en að taka þetta upp í fjárlfrv., þó ekki til þess að undirstrika það, að skoðun fjmrh. sé rétt eða röng, heldur er það atriði út af fyrir sig, sem kemur þá til dómstólanna, ef ástæða þykir til. En n. þótti rétt að taka þetta upp í frv., eins og sakir standa nú.
Í 22. till. er gerð 50 þús. kr. hækkun vegna væntanlegs mjólkurbús á Blönduósi. Að vísu hafði verið beðið um miklu stærri upphæð, en vegna þess að verkið er skammt á veg komið, þótti n. ekki ástæða til að taka hærra framlag í þessu skyni, og verður það því aðeins notað, að byggingin verði reist á næsta ári.
23. till. er um laun til Páls Pálssonar dýralæknis samkv. samningi, 6 þúsund kr. N. hafði fyrst hugsað sér að setja þetta inn á þann lið, sem veittur er til stúdenta, sem eru við erlenda háskóla, en eftir ábendingu fjmrh. þótti rétt að taka þetta sem sérstakan lið.
Þá er það 24. till., nýr liður, til Kristins Kristjánssonar, Nýhöfn, í viðurkenningarskyni fyrir að finna upp línulagningaráhöld fyrir fiskiflotann, kr. 20000. Þessi krafa byggist á sömu rökum og krafan til Guðjóns Samúelssonar, og ég verð að segja, að ég efa mjög, að krafa um þetta hefði komið inn í fjárl., ef ekki hefði verið búið að samþ. þetta á undan,. þetta sé m. ö. o. afleiðing af því, sem búið er að gera við Guðjón Samúelsson. Ég álít því, að þess megi vænta, að margir komi á eftir, þegar séð er, að Alþ. hefur farið inn á þessa braut. Mér þykir rétt að minna á þetta til athyglis fyrir þm., þegar þeir greiða atkv.
25. gr. er aðeins leiðrétting, kr. 2405 til prófessors Ágústs H. Bjarnasonar, sem hafði fallið niður, og sama máli gegnir um 26. gr., Sólveigu Eggerz, sem einnig hafði fallið niður.
Þá er það 27. gr. N. taldi rétt að taka þessa till. til nýrrar athugunar, því að raddir heyrðust um það, að hér væri um óréttláta breytingu að ræða, en svo er ekki. Þessi upphæð, samfara þeirri upphæð, sem Guðmundur Sveinbjörnsson hefur í sín föstu eftirlaun, og því, sem rennur í lífeyrissjóð, verða þau sömu laun, sem hann hafði sem skrifstofustjóri, áður en hann lét af störfum, og honum hefur verið greitt til þessa dags. N. taldi ekki rétt að fara hærra, og taldi þó, að samningnum við Guðmund Sveinbjörnsson væri fullnægt nægilega. N. vildi ekki taka tillit til þess, að hann hefur haft slæma vinnu í stjórnarráðinu, því að það er ekki vitað, hve lengi hann hefur heilsu til þess að gegna þessu starfi. Hér er því aðeins um leiðréttingu að ræða frá frv., eins og það var fyrst lagt fyrir.
28. till. var tekin aftur til athugunar og tillagið lækkað úr 2 þús. kr. í þús. kr.
29. till. er um að hækka framlag til viðbótarhúsnæðis ríkisspítalanna úr 1 millj. kr. upp í 2 millj. króna. Er þetta gert samkv. ósk dómsmrh. Hann hefur lagt fram gögn, þar sem segir, að raunverulega þurfi miklu meira fé en 2 millj. kr. til þess að ljúka við þær byggingar, sem nú eru í smíðum fyrir ríkisspítalana, enda verði þeim ekki lokið fyrir þá fjárhæð. En hann taldi samt, að ef hann fengi samþ. alls 1800000 kr. fyrir þessar byggingar, þá mundi það verða viðunandi á næsta ári. 200 þús. kr. af þessu eiga að fara til að byggja við Kristneshælið.
Þá er það 30. till. Þar hefur fjvn. sett upp sína fyrri till. um Menntaskólann í Reykjavík, að hann verði lækkaður um 500 þús. kr., en í stað þess verði tekið upp 500 þús. kr. tillag til Menntaskólans á Akureyri. Um þetta mál er fjvn. klofin og menn óbundnir, hvernig þeir greiða atkvæði. Að vísu var ætlað í upphafi, að fullt samkomulag yrði um þetta mál, en á síðustu stundu náðist þó ekki að fullu samkomulag um það.
31. till. er ekki annað en leiðrétting, til byggingar á prestssetrum um 650 þús. kr., þar af 150 þús. kr. til byggingar prestsseturshúss í Hestþingum. Kirkjumrh. óskaði eftir, að það kæmi sérstaklega fram, að af þessu ætti að fá 150 þús. kr. til þess að byggja upp prestsseturshús á Hvanneyri.
Þá er það 32. till. Þar eru tveir nýir liðir. Rn. er heimilað að láta falla niður styrki þá, sem fara til ýmissa nauðstaddra Íslendinga erlendis, og þykir rétt að veita rn. heimild til þess að gefa þetta eftir, þar sem það er álitið nauðsynlegt. Hins vegar verði aðrar kröfur greiddar, sem viðkomandi hafa ástæður til að greiða og þurfa ekki á neinum styrk að halda. — Þá er það b-liðurinn. Þar er um að ræða greiðslu til Ingibjargar Jóhannsdóttur, fyrrverandi kennara, 10 þús. kr. Meiri hl. n. leggur til, að þetta sé heimilað ríkisstj., og liggja fyrir öll gögn í því efni.
33. liður er aðeins leiðrétting og óbreytt að öðru leyti, nema hvað orðalag er gert skýrara en það var áður.
Í 34. gr. er tekin upp ný heimild að greiða 5000 kr. til húsmæðraskólans á Hallormsstað fyrir að kenna kennslukonum vefnað.
35. gr. er tveir liðir. Að verja skuli allt að 50 þús. kr. til fyrirhleðslu við Klifanda í Mýrdal. Þetta hefur undanfarið verið í fjárl., var í fyrra 30 þús. kr. Var leitað umsagnar vegamálastjóra um þetta atriði, og hann heldur því fram, að það verði ekki byrjað á þessu verki fyrr en Alþ. hefur ákveðið að veita a. m. k. 140 þús. kr., til þessarar fyrirhleðslu. Það lá ekki fyrir n. á þessu stigi að verja þessari upphæð til þess arna, en þó þótti rétt að taka upp heimild til 50 þús. kr. Í b-lið er ríkisstj. heimilað að greiða 18 þús. kr. til fyrirhleðslu í Grjótá og Staðará gegn 1/3 kostnaðar annars staðar að. Um þetta eru einnig erindi. Staðará er eign ríkisins, og má því segja, að ríkinu beri að hirða um sína eigin eign. En um Grjótá kom mjög ýtarlegt erindi frá Búnaðarfélagi Íslands á þann veg, að ekki einasta liggi jörðin undir stórskemmdum, heldur einnig rafstöð jarðarinnar, og þótti þá rétt, að fé yrði samþ. til þess að bjarga því frá þeim skemmdum.
Ef fallizt verður á till. n., koma fjárl. til með að líta þannig út: Rekstraryfirlit með tekjur kr. 122419711, gjöld kr. 124155994, og rekstrarhallinn verður þá kr. 1736283. Sjóðsyfirlitið lítur þannig út, að út eru greiddar kr. 138548941, en inn eru greiddar kr. 125053711 og greiðslujöfnuður því kr. 13495230. En auk þess eru ýmis útgjöld heimiluð á 22. gr. Var nokkuð um það rætt í fjvn., hvort ekki bæri að yfirfara aftur tekjuáætlunina og auka þá nokkuð e. t. v. tekjuliðina, og voru í n. menn, sem álitu, að vel mætti auka tekjurnar um allt að 5 millj. kr., svo að skila mætti fjárl. tekjuhallalausum. Var rætt um þetta við fjmrh., sem óskaði ekki eftir, að þessi hækkun yrði gerð á tekjuliðum, taldi sig frekar vilja taka við fjárl. eins og þau litu út en að hækka tekjuliði, sem væri bara á pappírnum, því að ef útkoma ársins yrði betri, kæmi það í sama stað niður, og var farið að hans till. um afgreiðslu fjárl. á þennan hátt.
Þá hefur n. borizt erindi frá dómsmrh. (FJ) um 50 þús. kr. til aukningar á eftirliti með slysum í landi. Í bréfi þessu kemur fram, að tilætlunin er, að Slysavarnafélagið hafi með þessi mál að gera. N. gat ekki fallizt á, að þörf væri á að láta þau yfir til annars aðila, meðal annars vegna þess, að ef þessi leið verður farin, er eftirlitsstarfið afhent mönnum, sem að vísu hafa tækifæri til að hafa eftirlitið með höndum, en hafa ekkert lögregluvald til að grípa inn í í einstökum atriðum, sem eftirlitslögreglan þarf að úrskurða um. Því telur n. ekki rétt að veita því yfir á þennan vettvang og telur ekki heldur, að það hafi verið skorið svo við nögl sér til ríkislögreglunnar, að þessum útgjöldum sé ekki enn bætandi inn á þann lið. Að vísu hefur fjárveiting til hennar verið skorin niður um 25% eftir till. ráðh., en á það skal einnig bent, að ætlazt var til, að þessi ríkislögregla væri raunverulega mikið til afnumin, og hann upplýsti hér, að koma ætti á hana nýrri skipan, og væntir n., að hann í gegnum þá nýskipan geti náð sama árangri og ætlazt er til í þessu erindi.
Þá hefur komið erindi frá Búnaðarfélagi Íslands um að veita 100 þús. kr. til að geta komið á fót framhaldsskóla fyrir búfræðinga. N. hefur rætt þetta við landbrh. (PM), sem hefur upplýst, að þetta mundi ekki koma til framkvæmda hvort sem væri á þessum vetri, en kvað það hins vegar vera vilja sinn, að hægt yrði að undirbúa þetta mál þannig, að það gæti komizt á fyrir næsta haust, og það þótt ekki sé sérstaklega tekin upp fjárveiting til þess í þessum fjárl. Frá hæstv. atvmrh. (ÁkJ) kom beiðni um 200 þús. kr. styrk til þess að byrja á að byggja við atvinnudeild háskólans, þar sem fram ætti að fara rannsókn í þágu atvinnuveganna, einkum hvað snertir sjávarútveginn. Þetta hefur verið rætt við hæstv. atvmrh. og einnig við fiskimálastjóra og við dr. Þórð Þorbjarnarson, sem hefur nú, ásamt Árna Friðrikssyni fiskifræðingi, sent langt erindi um þetta mál. N. sá sér ekki fært að leggja til að hækka upphæðina eftir að hafa fengið allar upplýsingar um málið, meðal annars þær, sem ég nú skal greina frá. Í síðustu fjárl. voru veittar 100 þús. kr. til að koma upp rannsóknarstöð við Fiskifélag Íslands. Þessu fé átti að verja að mestu leyti til að kaupa vélar í rannsóknarstöðina, en auk þess var gert ráð fyrir, að fiskimálanefnd gæti látið 150 þús. kr. upphæð til að koma upp byggingu yfir vélarnar. Fiskimálanefnd vildi ekki verða við þessum tilmælum, því að hún áleit rétt að sameina allar þessar rannsóknir undir háskólann, eins og ætlað er með hinu nýja frv. Það hefur ekkert verið samið við Fiskifélagið um þetta mál, hvort það, sem afgangs er af því fé, sem veitt hefur verið, skyldi renna til að byggja rannsóknarstofu við háskólann eða hvort Fiskifélagið ætti að hætta við að koma upp sinni rannsóknarstofu. Og þar sem allt er í þeirri óvissu, sem raun ber vitni, þótti n. ekki fært að leggja til, að fé yrði veitt til þess. Það er upplýst, að til þessarar byggingar mundi þurfa allt að 1500 þús. kr., og þarf ekki að hugsa til að ná því fé frá fiskimálanefnd. Munar þá minnstu, hvort féð er tekið nú að nokkru eða öllu leyti, eða hvort þessar 200 þús. kr. komi eða ekki. Á meðan ekkert er samið um þetta atriði og vitanlegt er, að samkomulag verður að fá um það, þá telur n. ekki rétt að taka till. upp.
Það kom einnig til n. till. um að taka upp í fjárl. 300 þús. kr. til að byggja nýtízku fiskirannsóknaskip. Það voru veittar 50 þús. kr. í síðustu fjárl. til að undirbúa byggingu fiskirannsóknaskips. Þessi undirbúningur hefur farið fram. Hins vegar hefur ekki verið tekin ákvörðun um það á Alþ., hvort bygging skuli hafin eða ekki. N. þótti rétt, að um það væri gerð sérstök heimild með l. til að taka lán til byggingarinnar og taka þá upp í fjárl. á næsta ári. Þess vegna er ekki lagt til, að þetta sé tekið upp í fjárl. Hins vegar er það ljóst, að þetta er mál, sem er nokkuð mikið aðkallandi. Ef vel og hyggilega væri um þetta búið, mætti reka þessar fiskirannsóknir með litlum aukakostnaði með því að láta fara saman fiskirannsóknir, landhelgisgæzlu og slysavarnir. Hefði verið nokkru nær, að þeirri millj. kr., sem varið var til að kaupa mislukkaða strandgæzlubáta, hefði verið varið til að kaupa jafnágæt skip og virðist nú liggja fyrir, að Íslendingar geti fengið skv. upplýsingum, sem lágu fyrir n. Þá vill n. einnig benda á í sambandi við þessi mál öll, að hún hefur að vísu ekki gert till. um niðurfærslu á kostnaði við atvinnudeild háskólans, en þykir full þörf á því, að rannsakað verði til hlítar, hvort ekki sé hægt að gera stórkostlegar breytingar til batnaðar. Landbúnaðardeildin kostar um 500 þús. kr. Það er vitanlegt af launalistum, sem komu til n., að langflestir af þessum mönnum, sem starfa við deildina, taka annaðhvort full laun frá öðrum ríkisstofnunum eða fullar tekjur frá ríkinu á einn eða annan hátt. Hins vegar liggur ekkert fyrir um það, hvaða árangur er af starfi fyrir þessar 500 þús. kr. frá þessari deild, og er full ástæða til að rannsaka þetta algerlega niður í kjölinn, og að gerðar verði mjög róttækar endurbætur á þessari stofnun.
Þá hefur borizt til n. bréf frá stjórn ríkisspítalanna, þar sem, að því er séð verður, hæstv. dómsmrh. hefur fyrirskipað að greiða aukalega 3 þús. kr. styrk til utanfarar prófessora á Landsspítalanum ásamt uppbót á styrkinn. N. sá ekki ástæðu til að taka þetta upp í fjárlfrv. Hún hefur ekki getað fundið lagastaf fyrir því, hvers vegna þetta er ákveðið, og telur, að ekki beri að greiða þessar 3 þús. kr. með verðlagsuppbót nema það sé ákveðið í hvert skipti, að styrkurinn sé notaður.
Á bls. 54 á þskj. 336 er prentvilla, er ég vildi gjarnan biðja forseta að athuga. Það er undir B-lið nr. 6. Þar er komin inn Áslaug Thorlacius með 2000 kr. ekkjulaun. Er þetta komið inn fyrir misskilning. Við þetta kom fram brtt. við 2. umr., en var tekin til baka af hv. 7. landsk. (KA), svo að n. finnst ástæða til að athuga þetta mál. Nú er þetta komið inn í bækur og borið upp með till. n. Mun hér um mistök að ræða, sem óskað er eftir, að forseti sjái til að verði felld úr frv. Að öðrum kosti þyrfti að koma með brtt. Í sambandi við þetta mál vil ég leyfa mér að upplýsa, að viðkomandi frú hefur í laun skv. því, sem aðstandendur hennar upplýsa, 21 þús. og 700 kr. á ári, en eftir því, sem fjvn. hefur fengið upplýst frá öðrum aðilum, tæpar 20 þús. kr. Hvort þetta sem reyndist rétt, þá er það sjáanlegt, að yrði þetta einnig samþ., mundi viðkomandi ekkja hafa með hæstu embættislaunum, um 28 þús. kr., og gæti ég trúað, að ef farið væri inn á að samþ. þetta, að þá yrði ekki hægt að standa á móti því; að fjöldamargar embættismannaekkjur verði hækkaðar stórkostlega. Bið ég menn að athuga það, þegar gengið verður til atkvæða um þetta atriði.
Þá er að síðustu brtt. á þskj. 362 frá fjvn., um það, að liðurinn við 3. gr. A. eignabreytingar 2, orðist þannig: Til ráðstöfunar Alþ. síðar meir 1 millj. og 80 þús. kr. — Þetta er nú ákveðið í frv., að byggja útvarpshús. Meiri hl. fjvn. telur, að þetta eigi ekki að standa í frv. sjálfu. Hún telur, að ríkisstj. beri að leita heimildar á sérstakan hátt til að mega byggja útvarpshús, en ekki að setja þetta inn í fjárl., og að sjálfsögðu yrði þá tekin til sú upphæð, sem ætlazt er til, að útvarpshúsið kosti, og kemur þá til atkvæða, hvort menn fylgja henni eða ekki. Það þarf ekki að fara saman við þessa brtt. í n. og fylgi við hitt, hvort útvarpshús verður byggt eða ekki, heldur hitt, að rétt þykir, að sá háttur sé hafður á.
Aðrar brtt., sem n. hefur haft frá ýmsum þm., varð ekki samkomulag um að taka upp í frv. Að sjálfsögðu munu þeir, sem þær hafa borið fram, mæla fyrir þeim, og skal ég láta máli mínu lokið um þetta atriði.