05.12.1947
Sameinað þing: 28. fundur, 67. löggjafarþing.
Sjá dálk 478 í D-deild Alþingistíðinda. (3644)
105. mál, Faxaflóasíld
Áki Jakobsson:
Herra forseti. Er litið er á dagskrá funda Alþingis, sjá menn mál, sem eru æði sundurleit og misjöfn, og gengur oft í miklu þófi með afgreiðslu þeirra. En eitt er það mál, sem nú verður að leysa án tafar, en það er, að það þarf að losa þau 70 skip, sem bíða hér með 60–70 þús. mál síldar á Reykjavíkurhöfn. Nokkur skipanna hafa þegar legið í viku án þess að geta losað. Nú er byrjað að lesta e. s. Banan, og annað skip mun verða lestað á morgun, en þessi skip munu ekki geta tekið meira en 25–30 þús. mál. Eru því mjög litlir möguleikar til þess, að öll skipin geti landað á næstu vikum. Þetta er mjög alvarlegt ástand. Síldarverksmiðjur ríkisins ættu nú að athuga, hvort ekki sé hægt að skipa síldinni á land, svo að skipin geti hlaðið sig að nýju. Komið hefur til orða að landa síld í Hvítanesi, en þar eru lítil löndunarskilyrði, og er því fyrirsjáanleg stöðvun bátanna, verði ekki gripið til skjótra ráðstafana. Á sumarvertíðinni stöðvaðist flotinn vegna þess, að síldin var of lítil. Nú stöðvast hann af því, að síldin er of mikil. Og það er hægðarleikur fyrir hv. þm. að kynna sér, hvernig komið er, með því að ganga niður að höfninni og sjá, hvernig þar er umhorfs. Við rífumst um margt, en um öflun hins nauðsynlega gjaldeyris ættum við að geta orðið sammála nú, og mun láta nærri, að hver 10 þús. síldarmál færi okkur 1 milljón í gjaldeyri. Við ættum nú að geta orðið samtaka að drífa aflann á land og létta þannig undir með útveginum, að hann geti losað sig úr nokkrum skuldum. Við sjáum, hvað í húfi er. Í dag er nóg af síld, — á morgun getur hún verið farin. Nú ætti því að byrja uppskipun síldarinnar til geymslu í stórum stíl. Ég hef ásamt hv. 2. þm. S-M. lagt fram þáltill., sem felur í sér, að þetta skuli framkvæmt. Með leyfi hæstv. forseta, vil ég lesa hana hér upp. Hún hljóðar svo:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að hlutast til um, að síldarverksmiðjur ríkisins taki þegar við þeirri síld til geymslu hér í Reykjavík eða á einhverjum stað í nánd við veiðisvæðið, sem flutningaskip anna ekki að flytja jafnóðum, til þess að tryggt sé, að hægt verði að halda áfram veiðum án löndunarstöðvunar.
Heimilt er ríkisstjórninni að greiða nauðsynlegan kostnað af þessum ráðstöfunum úr ríkissjóði.“ Ég býst við, að sá kostnaður, sem yrði við löndun síldarinnar, yrði ekki ríkissjóði mjög þungur, því að sjómenn og útvegsmenn mundu verða fúsir til samvinnu um þann þáttinn.
Ég vil svo leyfa mér að mælast til þess við hæstv. forseta, að hann taki till. þessa á dagskrá fundarins og haldið verði áfram fundi eftir kaffihlé, ef með þarf, til að afgreiða þessa till. Þess mun ekki langt að bíða, að till. komi prentuð og verði útbýtt hér á fundi. Ég veit einnig, að það vakir fyrir hæstv. sjútvmrh. að leysa þennan vanda.