13.05.1949
Neðri deild: 108. fundur, 68. löggjafarþing.
Sjá dálk 699 í B-deild Alþingistíðinda. (1068)
195. mál, Marshallaðstoðin
Skúli Guðmundsson:
Herra forseti. Nokkur ágreiningur varð um þetta mál í fjhn. Meiri hl. n. hefur lagt til, að frv. verði samþ., en minni hl., hv. 2. þm. Reykv., hefur lagt til, að það verði fellt, og gefið þar um sérstakt nál., og segir þar, að þetta frv. misbjóði virðingu þjóðarinnar. Ég vil nú leyfa mér að benda á ýmsar hliðar á málinu. Sumar nágrannaþjóðir okkar hafa þegar hlotið mikla aðstoð frá þessari endurreisnarstofnun, einkum þær, sem urðu fyrir miklu tjóni í styrjöldinni, en þótt oft sé talað um það, að við Íslendingar höfum grætt á stríðinu, þá ber á það að lita, að við urðum þá fyrir mjög miklu tjóni á skipum og mönnum, og ég er ekki viss um, að tjón Íslendinga hafi verið minna hlutfallslega en ýmissa annarra þjóða, sem taka þátt í þessari efnahagssamvinnu og hljóta aðstoð samkv. Marshallsamningnum. Að vísu er það svo, að við fengum mikla peninga í sambandi við dvöl útlendinga hér á stríðsárunum, en sú dvöl útlendinga hér hafði einnig sínar skuggahliðar, og hæpið er, ef hægt væri að gera þann reikning upp tölulega, sem raunar er ómögulegt, að útkoman yrði sú, að Íslendingar hefðu haft hagnað af þessu. Ég tel því skoðun hv. 2. þm. Reykv. allt of einhliða og dóm hans langt frá því að vera óvefengjanlegan. En ég tek undir orð hv. 4. þm. Reykv. um það, að þrátt fyrir þá aðstoð, sem Íslendingar fá samkv. Marshallsamningnum, þá megi ekki láta hjá líða að verja hæfilegum hluta af útflutningsverðmæti þjóðarinnar til kaupa á vélum og tækjum til nýbygginga í atvinnulífinu, enda er svo fyrir mælt í l. um fjárhagsráð, að leggja skuli vissan hundraðshluta til hliðar í þessu skyni, og þau l. eru auðvitað í fullu gildi þrátt fyrir þessa aðstoð frá Marshallstofnuninni.
Hv. 2. þm. Reykv. hélt hér ræðu áðan. Það er einkennilegt um jafngreindan mann, að alltaf þegar hann talar um Landsbankann, þá talar hann óráð, eins og menn með mikla hitasótt. Nú er það vitað, að ríkissjóður hefur fengið stór lán hjá Landsbankanum, svo að það er jafnvel talíð um of og óhollt fyrir okkar fjármálalíf, en það virðist hv. 2. þm. Reykv. áhyggjuefni, ef lán þessi verða endurgreidd. Samkv. þessum ótta hv. þm. um það, að Landsbankanum verði endurgreitt, þá mætti álykta sem svo, að fyrst það væri glapræði að borga þær skuldir, sem þegar er til stofnað, þá ætti ekkert að gera til, þótt aukið væri við þær, því að hagur Landsbankans virðist ekki skipta máli að dómi hv. þm., og kannske er þetta lausnin á fjárhagsvandamálum okkar, og þá getum við sparað okkur mikil hellabrot um fjármálin, losnað við að hækka skatta og tolla og hækkað samt sem áður framlög til verklegra framkvæmda eins og hvern og einn langar til og látið bara Landsbankann lána út á allt saman. Þetta virðist vera kjarninn í kenningu hv. 2. þm. Reykv., og kannske er það lausnin að gera þetta og ganga svo heim af þingi.