15.12.1948
Efri deild: 33. fundur, 68. löggjafarþing.
Sjá dálk 1425 í B-deild Alþingistíðinda. (1831)
83. mál, almannatryggingar
Frsm. meiri hl. (Gísli Jónsson):
Ég vil leyfa mér að geta þess að gefnu tilefni frá hv. þm. Dal., að það er í rauninni yfirsjón þar sem stendur í 14. lið, að það sé hugsað sem heimild fyrir ríkisstj., því að þetta atriði var rætt í n. á sameiginlegum fundi og það gert beinlínis að skilyrði, að endurskoðun fari fram án nokkurrar tafar fyrir 1. okt., og skal ég lofa því að athuga þetta fyrir 3. umr. Það þurfti ekki að gefa ríkisstj. heimild til að endurskoða l. vegna þess, að því var lofað, þegar brbl., sem nú gilda, voru samþ. á síðasta þingi, að þessari endurskoðun skyldi hraðað eins og unnt væri, og nú er sett það skilyrði, a.m.k. frá meiri hl. n. í Ed., að þessu skuli lokið fyrir 1. október.
Vil ég benda á, að það er ekki einasta 109. gr., sem þarf að athuga, eins og hv. þm. Dal. réttilega tók fram, heldur einnig margar aðrar gr., og það er komin svo mikil reynsla á þessi l. nú, að það ætti ekki að vera neinum vandkvæðum bundið að vera búið að endurskoða l. og gera till. um varanlegar úrbætur fyrir 1. okt. Það má t.d. benda á það, að það hefur verið sótt mjög fast á um breyt. á 64. gr., vegna þess að hún er svo þung byrði fyrir allan bátaútveginn í landinu, að hann fær tæplega undir risið. Ég verð að segja það, að verði ekki lagðar fyrir næsta þing endurskoðaðar till. og frv., er ætla má, að verði varanlegt, þá býst ég við, að hver, sem situr á því þingi, taki upp alvarlega baráttu fyrir því, að ekki verði lengur gefinn frestur, eins og gert hefur verið undanfarin tvö ár.
Í sambandi við það, sem hv. 4. landsk. sagði hér áðan, þarf ég víst ekki að svara miklu, enda hefur ráðh. skýrt frá því, hvers vegna kaflanum um heilsugæzlu hefur verið frestað. Ég verð að segja, að ég er sammála í því, að við svo búið megi ekki standa, að þessi kafli komi ekki til framkvæmda ár eftir ár, vegna þess að ekki takast samningar við lækna, þeir verða að beygja sig. En það vil ég segja hv. 4. landsk., að þetta hafa læknar lært hjá Alþýðusambandinu, þeir hafa smitazt af því. Ég er ekki sammála í því, að þarna eigi að skerast í leikinn hæstiréttur og ekki stéttarvald og ekki peningavald, heldur er það sanngirnin, sem þarna á að ráða á hverjum tíma. Þess vegna er það óverjandi, að læknar eða önnur stéttafélög geti komið í veg fyrir, að jafnþýðingarmikil mál sem þetta nái fram að ganga. — Ég mótmæli því algerlega, að stjórnin hafi á nokkurn hátt hindrað eða gert nokkuð til þess að koma í veg fyrir framkvæmd laganna, því að eins og kunnugt er og hv. þm. mun vera ljóst, þá hefur bæði það, sem af er þessu ári, og s.l. ár verið varið mjög miklu fé til varanlegrar fjárfestingar. Það er ein ástæðan til þess, að við höfum orðið að þola biðraðir við búðardyrnar, að við höfum tekið óvenjulega mikið fé í fast kapítal, á svo skömmum tíma, og það er höfuðástæðan fyrir ástandinu.
Í grg. var ekki gerð nein greinargerð fyrir sjálfum drætti heilsugæzlukaflans, en hins vegar vísað til grg. þeirrar, sem fylgdi frv. tll viðaukalaganna 1947, þskj. 155 og 228 það ár. Hins vegar var því lýst af ráðh., hverjar væru helztu ástæður fyrir drættinum. Í sambandi við útreikninga hv. þm. um það, að Tryggingastofnunin hefði átt að greiða 31/2 millj., en hefði greitt 21/3 millj., þá sagði hann, að mismunurinn væri byrði, sem ríkissjóður væri að velta yfir á þegnana. En eru það ekki einmitt þegnarnir, sem eiga að bera þessa byrði? Ríkið verður að taka þetta fé, annaðhvort með beinum iðgjöldum eða þá að taka það með sköttum. Þm. benti á, að fram hefðu komið hugmyndir um að breyta III. kaflanum. Það er alveg rétt, um það geta komið og hafa komið till. En það er ekki ástæðan fyrir því, að heilsugæzlukaflinn er ekki kominn til framkvæmda, til þess liggja aðrar ástæður og þar ekki sízt ósamkomulag við lækna. En það hefur ekki þótt gerlegt að leggja út í beina baráttu við lækna, með því að samningaleiðin hefur ekki verið talin óviðeigandi. En það er mjög hæpið að láta nokkur stéttasamtök verða hindrun svo mikilsverðra framkvæmda sem hér um ræðir.