16.01.1950
Efri deild: 35. fundur, 69. löggjafarþing.
Sjá dálk 1159 í B-deild Alþingistíðinda. (1708)
69. mál, ráðstafanir í sambandi við skilnað Íslands og Danmerkur
Frsm. (Gísli Jónsson):
Herra forseti. Þessu máli var vísað til sjútvn. rétt fyrir jólin og tekið þá strax fyrir, samkv. ósk hæstv. dómsmrh., enda var ætlunin að ljúka því af fyrir jólafrí, þar sem hér var um að ræða framlengingu á Lagaákvæði, sem féll úr gildi 31. des. s.l.
Á fyrsta fundi n. mætti hæstv. atvmrh. og lagði þar fram mótmæli gegn samþykkt þessa frv. frá Útvegsbændafélagi Vestmannaeyja og skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðandi í Vestmannaeyjum, og hefur n. talið rétt að birta þau hér á þskj. 231. Þau hljóða svo, með leyfi hæstv. forseta:
„Við leyfum oss hér með að fara fram á það við Alþingi, að það í sambandi við afgreiðslu málaleitunar dönsku ríkisstjórnarinnar gagnvart fiskveiðum Færeyinga hér við land leyfi ekki erlendum skipum veiðar innan landhelgi eða á hinu kortlagða þorskanetasvæði við Vestmannaeyjar með hvers konar veiðarfærum.
Við viljum benda á þá staðreynd, að er handfæraskipin hefja veiðar á netasvæðinu, tæla þau fiskinn frá botni og stórspilla með því þorskanetaveiðunum.“
Ég skal ekki efnislega fara út í þessi mótmæli, en vil benda á, að aðalástæðan, sem gefin er í þeim, virðist vera nokkuð vafasöm. Hins vegar er það vitað, að af annarri ástæðu getur það verið nokkuð vafasamt að leyfa. handfæraveiðar á þorskanetasvæðum, þ.e.a.s., að netin geta verið dregin upp og þau stórskemmd. En vegna þessara mótmæla vildi n. ekki hraða málinu um of og þótti rétt að bera það undir Fiskifélag Íslands og sendi það því til F.Í. ásamt mótmælum Vestmanneyinga til umsagnar. N. barst umsögn Fiskifélagsins þann 5. þ.m., og er það bréf birt sem fskj. II með nál. og hljóðar svo, með leyfi hæstv. forseta:
„Vér höfum móttekið bréf hv. sjávarútvegsnefndar, dags. 21. f.m., þar sem óskað er umsagnar um frv. til laga um breyt. á lögum nr. 85 9. okt. 1946, um ráðstafanir í sambandi við skilnað Íslands og Danmerkur, ásamt umsögn Útvegsbændafélags Vestmannaeyja.
Á fundi í gær samþykkti stjórnin að mæla með frv. þessu, þó með þeim fyrirvara, að Færeyingum verði sett það skilyrði fyrir áframhaldandi heimild til handfæraveiða í landhelgi, að þeir stundi ekki veiðar á kortlögðum þorskanetasvæðum.“
Eftir að n. fékk þessi gögn, þótti henni ekki rétt, að athuguðu máli, að setja þau skilyrði, sem hér um ræðir, inn í frv., þar sem það mundi þýða, að tekinn yrði sá réttur af Færeyingum, sem þeir hafa haft til veiða með handfærum utan landhelgi, en aðalástæða n. var sú, að ekki hafði verið um þetta rætt við dönsku ríkisstj. eða þá aðila, sem hér eiga hlut að máli, og n. þótti ekki rétt að setja svona skilyrði, nema að undangengnu samkomulagi við nefnda aðila. Í sambandi við þetta má geta þess, að landhelgisgæzlan hefur látið kortleggja þessi netasvæði bæði við Vestmannaeyjar og Reykjanes, og ná þau hvort tveggja töluvert út fyrir landhelgislínu. Reynt hefur því verið að ná samkomulagi við þær ýmsu þjóðir, sem hér stunda fiskveiðar, að veiða ekki með dragnót, botnvörpu eða handlínu á hinum kortlögðu svæðum á tímabilinu frá 1. febr. til 15. maí. Einnig hefur sérstaklega verið reynt að ná samkomulagi við sömu aðila um að veiða ekki innan Garðskaga. Af þessum umleitunum hefur orðið góður árangur, því að þessir aðilar hafa fríviljuglega fallizt á að stunda ekki veiðar á þessum svæðum á fyrrnefndum tíma. Tjón hefur því ekki orðið af þeim ástæðum á veiðarfærum. Það eru því tilmæli n. til hæstv. atvmrh., að hann leiti samkomulags við dönsku ríkisstj. eða viðkomandi aðila, að Færeyingar stundi ekki veiðar á hinu kortlagða svæði á umræddum tíma árs, þrátt fyrir það leyfi, sem þetta frv. veitir. Bregðist það, mót von n., nær það ekki lengra, því að ekki er hægt að draga samþykkt frv., þar til vitað er um árangur þeirra samkomulagsumleitana. En þá kæmi ekki til mála, að áliti n., að veita slíkt leyfi framar, þótt svo kynni að vera, að ekki hefði að fullu verið gengið frá skilnaðarmálinu á milli ríkjanna.
Af framansögðu mælir n. með því, að undanþágan verði veitt í þetta skipti, en að sjálfsögðu þýðir það ekki tilmæli eða fyrirheit n. um, að slíkt verði tekið upp sem varanlegt atriði í endanlegu samkomulagi milli þjóðanna og ekki heldur þótt gengið verði að því að veiða ekki á hinum kortlögðu svæðum. — Þetta þótti mér rétt að taka fram. Ég sé svo ekki ástæðu til að ræða málið frekar, en að síðustu vil ég segja þetta: N. reyndi að hraða málinu sem hún gat, en þótti ekki rétt að koma með það fram fyrr, en þessi gögn lægju fyrir, og vona ég, að hæstv. ráðh. skilji það.