07.12.1949
Neðri deild: 8. fundur, 69. löggjafarþing.
Sjá dálk 91 í C-deild Alþingistíðinda. (2758)
47. mál, dýrtíðarráðstafanir vegna atvinnuveganna
Pétur Ottesen:
Ég skal nú ekki ræða miklu frekar um það, til hvaða n. málið eigi að fara. Samkvæmt eðli sínu, eins og frv. er hér, finnst mér það eigi tvímælalaust að fara til sjútvn. og að þeir menn, sem hv. d. hefur valið til þess að fjalla alveg sérstaklega um málefni sjávarútvegsins, ættu að hafa aðstöðu til þess öðrum fremur að vega og meta þá nauðsyn, sem hér er fyrir hendi um það, að sú fyrirgreiðsla, sem í þessu frv. felst, falli sjávarútvegsmönnum í skaut. Vil ég þess vegna gera það að till. minni og vænti, að hæstv. forseti taki það til athugunar, að þessu máli verði vísað til sjútvn., og sker þá hv. d. náttúrlega úr um það. Ég tel það ekki vera rök í þessu máli, þó að samskonar mál og þetta væri í fjhn. á síðasta þingi eða fyrir síðustu áramót, eins og ég gerði grein fyrir í fyrri ræðu minni, og skal ég ekki fjölyrða um það frekar.
Hæstv. atvmrh. hefur nú upplýst hér, að ekki muni hafa borizt óskir til sjútvmrn. frá útgerðarmönnum um það, að þeim yrði veitt aðstoð til þess að létta á þeim vegna þeirra sjóveða, sem á þeim hvíla og halda allri útgerð að sjálfsögðu að meira eða minna leyti þar af leiðandi í óvirku ástandi. Það er nú svo, að sá aðili, sem sérstaklega kæmi hér til greina fyrir hönd útvegsmanna, Landssamband íslenzkra útvegsmanna, er að hefja hér sinn árlega aðalfund núna þessa dagana, og máske stafar það af því, að nokkur dráttur hefur orðið á því hjá landssambandinu að halda þennan fund, að þessum óskum hefur ekki enn sem komið er verið komið á framfæri. Þó ætla ég, að allmargir, sem búa við það erfiðleikaástand, sem óleystar sjóveðskröfur valda, hafi átt tal um þetta við þá skilanefnd, sem nú situr á rökstólum og hefur þetta mál til meðferðar. Og máske stafar þetta nokkuð af því, að ýmsir menn hafi ekki snúið sér beint til sjútvmrn. eða litið á það sem þann aðila, sem þeir ættu að beina máli sínu til í þessum efnum, þó að það sé kannske á misskilningi byggt. Ég ætla þess vegna, að óskir komi áreiðanlega fram um þetta, svo mjög sem skórinn kreppir að hjá ýmsum, sem voru á síldveiðum á s. l. sumri, vegna þess að þeir hafa ekki getað leyst öll sjóveð sökum aflabrests, sem hefur verið mjög mikill og því miður mjög almennur. Hitt er náttúrlega alveg rétt — já, ég beindi máli mínu til hæstv. ráðh., sem heldur nú uppi einkaviðræðum —, að það ætlast enginn til, að hæstv. ríkisstj. eða Alþingi hafi á hendi neitt framboð að fyrra bragði um fjárframlög í slíkum efnum, og kemur vitanlega ekki til greina að veita neina slíka aðstoð nema brýn og óhjákvæmileg nauðsyn sé fyrir hendi í þessum efnum. Ég ætla, að ekki sé hægt að bera þeim á brýn, sem staðið hafa fyrir þessum málum af hálfu hins opinbera, eins og kannske mátti skilja á hæstv. fjmrh., að þeir hafi gert gyllingar til, að sjávarútvegsmenn væru að óþörfu að bera fram slíkar óskir til þess opinbera. Það er síður en svo, enda hefur ekki verið gripið inn í að þessu leyti, nema óhjákvæmileg nauðsyn hafi verið fyrir hendi, og er það vitanlega ekki mín meining, sem held því fram, að nú sé þannig ástatt, að ekki verði hjá því komizt að fara þessa leið, að það sé gert öðruvísi, en að þrautprófuð og ótvíræð nauðsyn sé fyrir hendi til þess að koma bátaflotanum í virkt ástand. Ég veit ákaflega vel, að það eru vissulega fyrir hendi fullkomnir erfiðleikar hjá ríkissjóði að inna slíkar greiðslur af hendi. Þó að hæstv. fyrrv. fjmrh. sé þessu náttúrlega allra manna kunnugastur, þá þekkjum við, sem á þingi sitjum, þá erfiðleika, sem þarna er um að ræða. En hinu verður ekki litið fram hjá, að eina vonin til þess, að úr geti rætzt um þessa erfiðleika, er sú, að atvinnuvegir landsmanna og þá einkum þeir, sem standa undir framleiðslunni, geti gengið, og annað er það vitanlega ekki, sem réttlætir það, að undir vissum kringumstæðum sé hlaupið undir bagga, þegar sérstaklega stendur á, eins og hér hefur átt sér stað undanfarið með síldveiðiflotann vegna hins þráendurtekna aflabrests á síldveiðunum. Ég geng þess því ekki dulinn, að það mun ekki vera til fé í ríkiskassanum til þess að inna af hendi slíkar greiðslur, heldur mundi verða að grípa til þess í bili að taka lán til þess að geta innt þetta af hendi. — Það er líka á fleiri sviðum, sem verið er að fara inn á þá braut, sem fullkomin ástæða er til að líta á, bæði af hæstv. ríkisstj. og Alþ. Ég get bent á eitt slíkt dæmi, sem nú liggur fyrir mjög augljóslega. Hér var á síðasta þingi í þinglokin samþykkt heimild til handa ríkisstj. að verja 4 millj. kr. til uppbóta á laun starfsmanna ríkisins árið 1949. Þetta hefur snúizt þannig í höndum fyrrv. ríkisstj., að eins og stofnað hefur verið til greiðslnanna, hafa þær þrefaldazt, þannig að gert er ráð fyrir, að árleg útgjöld af þessum sökum verði ekki 4 millj. kr., heldur 12 millj. Ég sé ekki, að í fjárlfrv. því, sem lagt hefur verið fram nú, sé gert ráð fyrir tekjum til þess að standa undir svona miklum aukagreiðslum í launum, ég hef ekki fundið það. Eins er ástatt um þessar till., sem hér liggja fyrir, að þær eru ekki byggðar á því, að hægt sé að inna þessar greiðslur af hendi, og ekki á því, að enn sé búið að sjá fyrir þessum tekjum á næsta ári, og máske hefur orðið að taka lán til þess að inna af hendi þessar greiðslur, sem þegar er búið að greiða. — Ég bendi á þetta út af því, sem hæstv. ráðh. sagði í sambandi við það, að slíkar ráðstafanir þyrfti að gera í sambandi við hjálp til útvegsins, en ég tel líka rétt að hafa það í huga með aðrar greiðslur, sem eins stendur á um.