03.05.1950
Sameinað þing: 43. fundur, 69. löggjafarþing.
Sjá dálk 366 í D-deild Alþingistíðinda. (3953)
150. mál, austurvegur
Flm. (Eiríkur Einarsson) :
Herra forseti. Það er aðeins örstutt. Ég skil mjög vel það, sem liggur í svari hæstv. fjmrh., að það sé í mörg horn að líta gagnvart fjárfestingu og framlögum til framkvæmda. Mér er ákaflega vel ljóst, að það er takmörkunum bundið, hvað er hægt að leggja í af nýjum framkvæmdum, eins og ástæður eru nú. Og verður ekki sleppt hendi af því, sem þegar er byrjað. En enn þá er það ekkert skipulagt í þjóðfélaginu, hvaða framkvæmdir og framfaramál í þjóðfélaginu það eru, sem eiga að hafa forgangsrétt. Og af því eru fjárl. frá ári til árs eins og þau eru. Ég held, að okkur hafi ekki tekizt enn að meta með fyllstu sanngirni og víðsýni nauðsynina hverju sinni í þeim efnum. Fátækur bóndi, sem ekki getur nema fátt gert, en á margt ógert, hann sýnir sína víðsýni í því að byrja á því, sem nauðsynlegast er, og lætur hitt bíða. Þetta, sem hér er um að ræða, var vissulega eitt af því, sem hefði átt að byrja á fyrir löngu og vera fyrsta stórátakið í samgöngumálum landsins, en góðar samgöngur eru eitt af frumskilyrðunum fyrir því, að landið byggist. — Hæstv. fjmrh. minntist á fjárfestingu fyrir þessari framkvæmd. En ef það væri aðalgallinn, væri ekki mikið að óttast, því að blessuðu fjárhagsráði hefur verið hnoðað saman, og það á sitt veraldargengi og sitt vald að þakka Alþ., sem hefur skapað það, svo að það er hæstv. ríkisstj. og hv. alþm., sem þarna eiga undirtökin og aðaltökin. Ef svo væri ekki, þá væru hér tvennar ríkisstjórnir í landinu, sem ég veit, að er ekki meiningin. — Viðkomandi hinu, sem hæstv. fjmrh. ræddi um, að vörur lægju á hafnarbakkanum, óinnleystar, þá er því til að svara í sambandi við Austurveginn fyrirhugaða, að til hans þarf sáralítið af efnivörum frá útlöndum. Það er innlent fé og innlend orka, sem til hans þarf, og það nær eingöngu. Og það er ekkert aukaatriði að hafa starf til handa landsmönnum á þeim tímum, sem lítið er hægt annars að vinna, — nema þá kannske við snjómokstur, þegar ófærð vegna snjóa tálmar samgöngum. Og þetta er stórvægilegt atriði. Ég skil vel afstöðu hæstv. fjmrh. gagnvart þeim málum, sem búið er að setja af stað og veldur tjóni, ef ekki er hægt að halda áfram með. En ég fyrir mitt leyti veit, að margur er sama sinnis og ég um það, af þeim, sem að þessum Austurvegi eiga að búa í framtíðinni, að þó að kippt væri að sér hendinni með framkvæmdir, sem gera á í héraðinu frá ári til árs, framkvæmdir, sem eru mjög nauðsynlegar, þá er þessi vegarlagning nauðsynlegust að hyggju margra þeirra sömu manna. — Eins og ég sagði, skil ég vel afstöðu hæstv. ráðh., sem ég gat um áðan. En vegamálastjóri hefur sagt mér, að erlenda vöru þyrfti nálega enga til þessarar vegalagningar, vélar séu nokkurn veginn til í landinu, sem til hennar þyrfti, sérstaklega ef verkinu yrði ekki lokið á einu ári, sem mun varla geta verið ætlunin. Annað er það, að peningar séu ekki til til þessarar framkvæmdar. Jú, það á að taka þá úr einum vasanum og láta þá í annan vasa Íslendings, til þess að framkvæma þetta verk, er bráðliggur á að gera. Það er til heilmikið af peningum, sem eru gjaldmiðill í landinu, sem vissulega eiga að vera til notkunar fyrir nytsamt starf, sem Íslendingar hafa gott af, að framkvæmt sé. En að hafa mörg orð um, að þetta sé ekki til staðar, og að fullyrða það, sem maður veit ekki er ekki rétt. Ég hygg, að það mundi koma á daginn, að hinn fúsi og öruggi vilji til þess að hrinda þessu í framkvæmd sé fyrir hendi. En það sést ekki fyrr en heimildin er fengin og þetta er prófað til hlítar. Ég skil vel varkárni hæstv. fjmrh. út af fjárhag landsins, og er góðra gjalda vert, að varúðar sé gætt í fjármálunum. Sízt mun af því veita. En starfsins þarf líka að gæta og að hugmóður Íslendinga bresti ekki, því að framkvæmd þessa verks mundi skapa öryggi, og það mundi sýna sig, að það margborgaði sig að gera þennan veg. Og ég vona, að þeim hafi ekki fjölgað, sem horfa mest á það, sem gildir aðeins fyrir yfirstandandi missiri, því að þetta verk yrði að vinna smátt og smátt. Og menn mundu sjá, að þessi vegagerð yrði til sparnaðar viðkomandi samgöngum, svo að enginn mundi sjá eftir því að hafa verið með því að leggja þennan veg.
Ég tel þýðingarlaust að hafa mál mitt langt og get lokið því. Ég met góðan vilja hæstv. fjmrh. til að fara varlega í fjármálum. En því lengur sem dregst að leggja þennan veg, því verr er farið frá sjónarmiði þeirra, sem eiga að veginum að búa. Og þess vegna vona ég, að sem fyrst verði lagt af stað í fyrsta áfangann til þessarar vegagerðar.