03.03.1951
Neðri deild: 80. fundur, 70. löggjafarþing.
Sjá dálk 860 í B-deild Alþingistíðinda. (1922)
194. mál, togarakaup ríkisins
Emil Jónsson:
Herra forseti. Ég get ekki að því gert, að orð hæstv. forsrh. um till. okkar hv. þm. V-Ísf. urðu mér nokkur vonbrigði. Að vísu má segja, að hann andmælti till. ekki, en hann treysti sér ekki til að mæla með henni. Þetta rökstuddi hann með því, að hann teldi ekki rétt að veita heimild fyrir svo stórri fjárhæð að órannsökuðu máli. Ég verð að segja, að ég held, að Alþingi hafi oft áður veitt stærri upphæðir að minna athuguðu máli. Málið liggur þannig fyrir, að ef skipin færu á veiðar, ekki óvissar síldveiðar, heldur á veiðar strax í dag, og veiddu fyrir frystihús, mundu þau standa undir sér, ef í þeim væri olíukynding. Þetta væri grundvöllurinn að því, að skipin færu á veiðar strax í dag fyrir frystihús og fiskimjölsverksmiðjur. Þetta hefur verið athugað nýlega, sérstaklega eftir að kolaverð hefur hækkað frá mánuði til mánaðar, og óhugsandi er að gera skipin út með þeim til lengdar. Bæjarútgerð Hafnarfjarðar á þann eina togara, sem nú er rekinn, og hafa kolin verið keypt í Englandi, en nú er sá markaður búinn í bili. Er þá ekki um annað að gera en að leggja skipinu eða reka það með 80–100 þús. kr. halla. Þessa þarf ekki, ef olíukynding er sett í skipin. Er það ekkert smáræði, sem hér er um að ræða. T.d. eru í Hafnarfirði 4 skip, sem mætti gera þannig út. Ég hygg, að það verðmæti, sem þessi skip gætu fært landinu, væri slíkur gjaldeyrisgróði fyrir þjóðfélagið, að hann væri ekki auðveldar fenginn annars staðar. Auk þess mundi þetta vera hin ákjósanlegasta úrlausn í yfirvofandi atvinnuleysi.
Ég verð að viðurkenna, að ekki er rannsakað til hlítar, hvort hægt er að koma olíukyndingu fyrir í skipunum, með góðum árangri. Sumir segja, að það sé auðvelt, aðrir ekki. Líklega hafa þeir rétt fyrir sér, sem segja, að það sé gerlegt.
Leyfi ég mér að fara fram á það við Alþingi, að það heimili ríkisstj. að veita ábyrgð fyrir 2 millj. kr., ef henni sýnist svo. Hvorki mér né neinum af þeim, sem að málinu standa, dettur í hug að fara fram á, að þessi ábyrgðarheimild verði notuð, nema eigendur skipanna og ríkisstj. séu sammála um, að þetta borgi sig. En það er of seint að biðja um heimildina, þegar komið er langt fram á ár, því þá situr ekkert Alþingi. Ég teldi það ekki mikla áhættu, þótt heimildin væri samþ. og ríkisstj. fengið vald til að úrskurða þetta, hvort sem hún notaði það eða ekki. Vænti ég þess, að hæstv. forsrh. láti ekki við það sitja að vera svo hlutlaus sem hann var, heldur mæli með tili. á þeim grundvelli, að heimildin verði ekki notuð, nema rétt og skynsamlegt þyki.