08.12.1950
Neðri deild: 34. fundur, 70. löggjafarþing.
Sjá dálk 949 í B-deild Alþingistíðinda. (2083)
127. mál, skattgreiðsla Eimskipafélags Íslands
Frsm. (Ásgeir Ásgeirsson):
Herra forseti. Ég skal ekki lengja þessar umr. En mér finnst þó ástæða til að benda á það, að Eimskipafél. Ísl. hefur á engan hátt brugðizt sínu verkefni og hefur starfað á undanförnum árum líkt og það væri fyrirtæki þjóðarinnar allrar. Ef menn þar hefðu einhverja tilhneigingu til að vinna fyrir sjálfa sig, þá hefðu þeir fallið fyrir þeirri freistingu á undanförnum árum. En svo hefur nú ekki orðið, heldur hefur Eimskipafél. Ísl. starfað á þann hátt, að hlutafjáreign einstakra manna í félaginu er líkust því, að viðkomandi menn ættu 4% ríkisskuldabréf eða slíkt. Þeir hafa aldrei misbeitt sínu valdi.
Ég hygg líka, að lengi mætti um það deila, hvort ekki borgaði sig betur, að ríkið gefi eftir skattgreiðslur félagsins til ríkisins, eins og nú er gert, og að Eimskipafélag Íslands sjái fyrir samgöngunum og skipakaupum, eins og það hefur gert, í stað þess að ríkið taki skatta af félaginu og eigi svo að borga styrki til félagsins vegna flutninga, eins og venjulegt er á öllum þessum sviðum. En lengra skal ég ekki fara út í það.
Ég mundi telja, að nokkur ástæða væri til að óttast, ef Eimskipafélagið sækti ekki um skattfrelsi, því að það væri þá gert í þeim tilgangi að losna við að mega ekki borga meira en 4% í arð af hlutabréfum. En meðan það sækir um skattfrelsi og vill vera bundið við 4% Breiðslu í hagnað og að mega ekki verja fé félagsins í annað en til samgöngumála, þá er hinum þjóðfélagslega tilgangi með félaginu fullnægt. Hlutafélagsformið ber í sjálfu sér ekki að fordæma. Það hafa komið upp fyrirtæki, sem byggð hafa verið upp sem hlutafélög, þó að ríkið hafi þar sterkustu aðstöðu til stjórnar félagsins. Og þetta hefur gefizt vel. Og í þessu efni, sem hér er um að ræða, hygg ég, að það fyrirkomulag þurfi ekki að trufla hina æskilegu þróun í rekstrinum.