13.12.1950
Neðri deild: 39. fundur, 70. löggjafarþing.
Sjá dálk 164 í B-deild Alþingistíðinda. (667)
5. mál, tollskrá o.fl.
Fjmrh. (Eysteinn Jónsson):
Ég gat þess við 2. umr. fjárlaganna, að það mundi ekki vera hægt að treysta þeim tekjustofnum, sem ríkisstjórnin hafði í lögum, til að standa undir útgjöldum. Síðan þetta var, hefur þetta verið athugað nánar, miðað við tekjur til 1. des. Þessi athugun var gerð til þess að vita, hvort auka þyrfti tekjurnar.
Þessi athugun sýndi, að útlitið í þessum efnum væri enn verra en búizt var við. Einkum eru ískyggilegar horfur um tekjur af verðtolli. Þær munu ekki verða nema 60 millj. kr. í stað 78 millj. kr., sem gert var ráð fyrir. Það getur skakkað einhverju litlu í þessum útreikningi, en ekki stórkostlegu. Aðrir tekjustofnar fara naumast fram úr áætlun, nema hagnaður af einkasölum, er vegur á móti einhverju af þessu. En þó er augljóst, að afkoma ríkissjóðs er lakari en ráð var fyrir gert, og ekki mun nást sá greiðslujöfnuður, sem ætlazt var til í vor. Þetta er ákaflega slæmt, og þessi rýrnun teknanna er meiri en nokkurn grunaði. Mér hefur þó verið ámælt fyrir það, að ég væri að fela væntanlegar ríkistekjur og þyrfti því ekki að hafa tollana eins háa. Það er nú augljóst, að þessar ásakanir hafa ekki haft við neitt að styðjast. Stjórnin verður að halda fast við þá ákvörðun að ná greiðslujöfnuði á fjárlögum. Nú verður að taka ákvörðun um það, hvað gera á við launauppbótina, og nú er launavísitalan 122 stig. Ég sé enga ástæðu til að fara dult með það, að ég álit skynsamlegast að hætta að greiða launauppbót. Ég álit, að það sé ekki neinn hagur fyrir launastéttirnar að fá greidda þessa launauppbót, því að það hefur sýnt sig, að hún étur sig upp jafnharðan sjálf. Nú hefur hins vegar niðurstaðan ekki orðið sú, og verður haldið áfram að greiða launauppbótina. Þess vegna flyt ég till. við 3. umr. fjárl. um að bæta við tekjuáætlunina 5 millj. kr. Það er ekki hægt að afgreiða tryggingalagafrv. eins og gert hafði verið ráð fyrir, og verður þá að hækka framlagið til almannatrygginganna. Þá koma þarna samtals 61/2 millj. kr. Við endurskoðun tryggingalagafrv. á að hækka gjald frá ríkinu til sjúkrasamlaga um 200 þús. kr., og þarf þá samtals að bæta inn á fjárlagafrv. hátt á 7. millj. kr. Við þetta bætast enn nokkrar upphæðir, svo að reikna má með, að bæta þurfi við fjárlagafrv. a.m.k. 10 millj. kr. E.t.v. þyrfti það að vera ríflega það. Eins og nú lítur út fyrir með tekjurnar í ár, þá horfir þetta ekki vænlega, en við verðum að gera okkur ljóst, að ef við ætlum okkur að afgreiða greiðsluhallalaus fjárlög, þá verðum við að afla nýrra tekna til viðbótar. Ég taldi rétt að stöðva greiðslu launauppbótanna og sjá síðan hvað yrði. En sú leið var ekki valin. Því hef ég lagt hér till. þessar fram fyrir hönd ríkisstj., og mér þykir rétt að geta þessara till. og gera þær ljósarí fyrir hv. þingmönnum.
Brtt. á þskj. 364 er um það, að í stað „200%“ komi: 250%. — Undir þetta kemur ekki nema lítill hluti af vörutollinum. Margt er hér undanskilið. Ég áætla, að þetta muni nema í 11/2 millj. kr. Þá er aðaltillagan á þskj. 370 um að hækka söluskattinn upp í 7% úr 6%. Ég hef áætlað, að þetta muni nema um 5 millj. kr. Loks eru smærri till. um að auka gjald á innlendum tollvörutegundum um 20%, og gerir þetta 1.3 millj. 900 þús. fást af stimpilgjöldum. Svo er 20% viðauki á afgreiðslugjöldum skipa. Mikið af skipagjöldunum hefur verið greitt í erlendri mynt og staðið í stað hingað til. — Ég sé ekki ástæðu til að fjölyrða um þetta frekar, en úr því að menn vilja ekki hætta við að greiða launauppbætur, þá er ekki önnur leið fyrir hendi til að ná greiðsluhallalausum fjárlögum. Og ég efast um, að nokkur geti mælt með að hafa greiðsluhalla á fjárlögum.