18.12.1951
Neðri deild: 49. fundur, 71. löggjafarþing.
Sjá dálk 242 í B-deild Alþingistíðinda. (467)
60. mál, dýrtíðarráðstafanir vegna atvinnuveganna
Jóhann Hafstein:
Herra forseti. Út af umr. um innheimtuaðferð við söluskattinn, sem tekin var upp í fyrra, vil ég taka það fram, að þegar flutt var till. um það að heimila að loka fyrirtækjum, eins og nú er í l., þá var töluvert hik á mér og fleirum. Það lét ég greinilega koma fram í fjhn. d. þá. Ég átti auk þess nokkrar viðræður við tollstjóra, sem hafði með höndum framkvæmd innheimtunnar. Það var mjög eindregin skoðun hans þá, að hjá því yrði ekki komizt að taka upp þessa innheimtuaðferð, m.a. af því, sem bent var einnig á af hæstv. fjmrh., að annars yrði skattur þessi aðeins greiddur á réttum tíma af þeim skilvísu, en þeir miður skilvísu drægju að greiða hann, og vildi við bera, að þeir greiddu hann aldrei, þó að þeir hafi lagt fyrir þessum skatti á vöruna og fengið hann greiddan.
Þá vil ég einnig taka fram, að ég átti í fyrra ásamt viðskmrh. sérstakar viðræður við umboðsmenn smásala og iðnrekenda og annarra kaupsýslumanna um þessa innheimtuaðferð. Til þeirra viðræðna var stofnað vegna efasemda minna um, að rétt væri að hverfa inn á þessa braut. Og ég vil segja hér, að niðurstaða af þeim viðræðum var sú, að innheimtuaðferðinni var breytt. Fyrir mér stendur það hins vegar svo, að framkvæmdar hafi verið miklu fleiri lokanir en tollstjóri vildi vera láta í viðræðum, sem ég átti við hann um þessi mál. Þess vegna kom það atriði til umr. að nýju í fjhn. Var sérstaklega rætt við tollstjóra, sem enn hélt fram sömu skoðun og í fyrra, að þetta væri óhjákvæmileg framkvæmd þessarar löggjafar, ef hún ætti ekki að fara úr reipunum. Vitnaði hann einnig til þess, sem hæstv. fjmrh. hefur gert hér, að umboðsmenn og eigendur þeirra fyrirtækja, sem ættu í hlut, sættu sig ekki illa eftir atvikum við þessa aðferð. Ég býst við, að meint sé með því, að þegar allt kemur til alls, sé þeim ljóst, að viss hætta er við það að láta þetta fé verða fast í fyrirtækinu, svo að menn verði máske óhæfir til að greiða það. Slíkt getur leitt til gjaldþrots.
Þessar viðræður urðu nú til þess, að ég treysti mér í fjhn. ekki til annars en að fylgja því, að þessari aðferð yrði beitt, enda þótt ég væri deigur í fyrstu. En að lokum vil ég segja, að mér er ekki grunlaust um, að framkvæmd þessarar innheimtu sé með þeim hætti, að um of sé hagnýtt þessi aðferð að loka fyrirtækjum. Ég segi ekki, að það sé gert að tilefnislausu. Og ég beini til hæstv. fjmrh. að taka til athugunar þessi ummæli mín, að það er auðvitað til hins verra fyrir þessi mál, ef í einhverjum tilfellum hefur komið fram hneigð til að beita þessari aðferð að tilefnislausu, eða m.ö.o. ef ekki hefur áður til fremstu hlítar verið reynt að ná skattinum með öðru móti. Það tel ég að með engu móti mætti koma til greina.